32

Podróż na krym (cz. iii)

14–27 sierpnia 2015 nr 14–15 (234–235) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Przez kercz do Symferopola

Przysłuchiwałem się ze zdziwieniem, jak spokojna łagodna osoba

zmieniła się w krzyczącego potwora. Byłem jeszcze zdumiony jej

butą: kazała Tatarowi Krymskiemu być wdzięcznym za okupację!

I do tego być patriotą okupacyjnego państwa.

WOJCIECH JAnKOWSKI

tekst i zdjęcie

Kercz

Po pięciu dniach podróży sta-

nąłem w końcu na ziemi krymskiej.

Byłem w Kerczu późnym wieczo-

rem. Wysiadłem na dworcu autobu-

sowym i od razu zostałem otoczony

przez proponujących kurs do hotelu

taksówkarzy. Podziękowałem i spy-

tałem ochroniarza, gdzie jest naj-

bliższy hotel. Sto metrów – dobrze

zatem zrobiłem że nie skorzystałem

z usług. W recepcji poprosiłem o re-

jestrację, ponieważ bałem się ewen-

tualnych problemów na granicy w

czasie powrotu. Pani powiedziała,

że teraz wymagają ksero każdej

strony paszportu z pieczątką. W cią-

gu godziny zdołałem już zaobser-

wować pierwszą różnicę pomiędzy

tym moim pobytem a poprzednimi:

większa kontrola przyjeżdżających.

Cała historia moich podróży z pięciu

lat została skopiowana.

Następnego dnia w recepcji była

już inna kobieta. W trakcie rozmowy

łem się w Teodozji. Nie znalazłem

drugiego widzę po raz pierwszy.

Słucham kolejnych opowieści.

Z Alimem i kolegą rozmawiamy

zorientowałem się, że nie jest miej-

tu przechowalni bagażu. Czas mnie

Spotykamy się w jednej z tatarskich

Zwykli Tatarzy nie są represjono-

na ulicy po ukraińsku. Nie wywołuje

scowa… przyjechała z Doniecka.

gonił, zostawiłem za sobą Teodozję

restauracji, tutaj czują się pewnie.

wani, o ile nie zabierają głosu w

to żadnych reakcji przechodniów. Eu-

Miałem niebawem opuścić hotel, więc

i ruszyłem do Eupatorii…

Ojciec Alima był przekonany, że

sprawach politycznych, ale pracy

patoria leży na zachodnim wybrzeżu,

od razu przeszedłem do pytań o sy-

będę „ciągnął za sobą ogon” i odra-

już nie znajdą. Rosjanie wolą za-

z dala od najbardziej prorosyjskiego

tuację w Doniecku. Powiedziałem, że

dzał mu to spotkanie. Starsi Tatarzy

trudniać Rosjan. Niemniej wciąż

wybrzeża południowego. Mieszka tu

Eupatoria

media rosyjskie i ukraińskie inaczej

Do Eupatorii trasa wiodła przez

nie chcieli ryzykować rozmowy ze

przesiadują w areszcie oskarżeni o

około 7% Tatarów, – w warunkach

relacjonują te wydarzenia. Odpowie-

Symferopol. Na dworcu autobuso-

mną. Rozmawiamy po ukraińsku.

udział w wielkiej demonstracji prze-

Krymu – całkiem sporo. Tylko raz

działa z nieukrywanymi emocjami:

wym czekałem ponad godzinę. Obok

Kelner, który podchodzi do nas, też

ciw referendum z lutego 2014 roku.

intuicyjnie przyciszamy głos, gdy

„wszyscy kłamią!”. Mieszkała w oko-

mnie jeszcze młody mężczyzna.

jest Tatarem. Alim z kolegą mówią,

Prawo nie działa wstecz, dlatego

przechodzi obok nas podejrzanie

licach sławnego lotniska. Naciskam

Kupiliśmy bilet na ten sam autobus

że wszystko się zmieniło. Przede

stawia się im inne zarzuty. Swo-

wyglądająca grupa. Wyjeżdżałbym z

na dalsze opowieści: „Co chcecie

i czekaliśmy w tym samym miejscu.

wszystkim służba zdrowia zdecy-

bodna atmosfera zmieniła się, gdy

Eupatorii z przekonaniem, że emocje

wiedzieć? To Ukraińcy zaczęli walkę,

Jego ruchy, zachowanie zdradzały

dowanie obniżyła jakość. Jest coraz

w pomieszczeniu obok siada zna-

już zupełnie przycichły. Można roz-

zaczęli ostrzał, a deenerowcy mnie

pewną niepewność, miałem wraże-

mniej lekarzy. Trudno powiedzieć,

joma Rosjanka z chłopakiem, poli-

mawiać publicznie po ukraińsku i nie

stamtąd zabrali, uratowali”. Jeszcze

nie, że nie jest Krymczaninem. W

czy wyjechali na Ukrainę kontynen-

cjantem z Rosji. Rozmowa cichnie,

ukrywać się z poglądami a porefe-

niedawno była psychologiem milicyj-

końcu on pierwszy zapytał, skąd je-

talną. Pierwszymi ukaranymi poza

potem zamienia się w wygłuszoną.

rendalna euforia rosyjska już opadła.

nym i mieszkała spokojnie w Doniec-

stem. Na nazwę Polska uśmiechnął

Tatarami byli… ci, którzy poparli

Miałem później okazję porozma-

Nawiasem mówiąc, ta euforia zmusiła

ku. Nie wiem, czy miała mnie dość

się i powiedział „Ukraina”. Dima, co

aneksję. Część ludzi pracujących

wiać na osobności z kelnerem.

wielu Ukraińców i niektórych Tatarów

czy, jak powiedziała, obowiązki we-

mnie zaskoczyło, tu pracuje. Jest

zwały ją na zaplecze. Zniknęła i już

ze wschodu Ukrainy. Sprawy wojny

nie dokończyliśmy rozmowy…

go nie specjalnie zajmują, w ogóle

Wedle ostatnich relacji z Krymu,

o nich nie mówi. Pracuje fizycznie,

obcokrajowcy nie mogli kupić karty

gdzieś na północy półwyspu. Pytam

telefonicznej. Jednak te zasady

o to, jak koledzy z pracy oceniają

zdążyły się zmienić przed moim

obecną sytuację… Mówią, że przed

przybyciem. Na bazarze znalazłem

aneksją było lepiej, teraz panuje biu-

sklep z akcesoriami telefonicznymi

rokracja, weszło mnóstwo głupich

i kupiłem kartę. Nie wiem czemu do

przepisów, żyło się kiedyś lżej…

końca pobytu na półwyspie nie dzia-

Tym razem na dworcu nie mia-

łał mi Internet w telefonie (czyżby w

łem wyjścia. Było około północy.

aparacie kupionym we Lwowie była

Skorzystałem z usług taksówkarza.

zainstalowana blokada na terytoria

W samochodzie ze mną jechali jesz-

okupowane?). Straciłem strasznie

cze jacyś starsi ludzie. Trochę roz-

dużo czasu, jadąc na Krym, dlate-

mawialiśmy, w końcu zapytałem:

go należało czym prędzej opuścić

- Ostatni raz, kiedy tu byłem

Kercz i udać się w głąb półwyspu.

była jeszcze Ukraina. A jak teraz

Eupatoria, mało turystów

Na dworcu autobusowym zobaczy-

jest?

w służbach mundurowych, którzy

Narzekał, że ruch w restauracji

do wyjazdu. Niemniej wydawało mi

łem kolejkę. Nie byłem tu wcześniej

- Atliczna! – potem cisza…

zdradzili Ukrainę, została na wszelki

jest o wiele mniejszy, pensja jest

się, że 15 miesięcy po „referendum”,

w sezonie i nie widziałem czy taka

pauza… milczenie zapadło ciężkie

wypadek wysłana daleko od Krymu

mała i gdyby nie napiwki, nie dałby

przynajmniej relacje międzyludzkie

kolejka jest miejscową normą czy

niczym ołów, pasażerowie z tyłu też

do dalszej służby. Mogą przecież to

rady dłużej tu mieszkać. Zresztą

wracają do normy.

anomalią.  Odpowiedź  przyszła

nic nie mówią…

zrobić jeszcze raz… Ruch turystycz-

po sezonie będzie musiał jednak

sama, wystarczyło nasłuchiwać:

- Tylko pieniędzy mogłoby być

ny zamarł. Eupatoria była miastem

wyjechać z Symferopola. Pracę

„Jaka kolejka?! Wszystkie bilety w

więcej – zakończył śmiesznym ak-

Powinniście

odwiedzanym przez tłumy turystów.

znajdzie w Moskwie albo w Turcji.

jednej kasie sprzedają. Kiedyś tak

centem. Temat już nie powrócił…

być nam wdzięczni!

Jak mówią moi rozmówcy, nie moż-

Z oczywistych powodów, wolałby

Opuszczałem cudowne mia-

nie było” – usłyszałem z ust roz-

W Eupatorii byłem umówiony na

na było przejść przez miasto, by nie

w Turcji. Żegnamy się z kelnerem

sto i strasznie żałowałem, że nie

złoszczonej kobiety. Po drodze do

spotkanie z dwoma Tatarami. Alima

potrącić kogoś ramieniem.

bardzo serdecznie.

mogłem zostać tam dłużej. W cza-

środkowej części Krymu zatrzyma-

poznałem kiedyś na kontynencie,