26

kurier sportowy

28 sierpnia–14 września 2015 nr 16 (236) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Edmund cenar – ojciec chrzestny

lwowskiej piłki nożnej  (odc. I)

Rozpoczynamy promocyjny druk części materiałów historycznych o począt-

kach i rozwoju piłki nożnej we Lwowie, które pochodzą z książki autorstwa

BOGDANA LUPY, napisanej przy współpracy z IWANEM JAREMKO i JARO-

SŁAWEM HRYSIO:„Kronika lwowskiej piłki nożnej (od poł. XIX w. do 1965 r.)

Tom I”, która niebawem ukaże się drukiem po ukraińsku, a z czasem, dzięki

wsparciu Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, również po polsku. Publika-

cja zawiera bogaty materiał historyczny od II połowy XIX wieku do roku 1965,

pozyskany przez autorów z rozmaitych źródeł, a uchylający kulisy powstania

tego najbardziej popularnego sportu, rozwiewający wiele mitów i legend o

gwiazdach tego sportu, jego kibicach i działaczach.

ul. Zimorowicza 26 (obecnie siedziba

Londyn.

Lwowskiej AWF przy ul. Dudajewa

Dworzec Paddington

W pewien sierpniowy dzień 1889

8). Uroczyste otwarcie gmachu na-

roku na peronie Paddington Station

stępuje 2 grudnia 1884 roku.

w Londynie pośród ciżby pasażerów

Dzięki  aktywności  młodego,

i osób spotykających w oczy rzucał

23-letniego Cenara od 1879 roku

się sympatyczny młody mężczyzna

w szkołach miejskich wprowadzono

lat około 30 z lekarskim sakwojażem

obowiązkowy kurs gimnastyki. Spo-

w ręku. Przy nodze stała ciemnobrą-

łeczność powierza mu kontrolę nad

zowa walizka. Mężczyźnie, oczeku-

tym działem szkolnictwa i obejmuje

jącemu swego pociągu do Liverpo-

on posadę inspektora gimnastyki

olu, nie pozostawało nić innego jak

szkół miejskich.

zabicie czasu. Usiadł na jednej z

W 1880 roku Cenar pomyślnie

ławek, których było dość na pero-

kończy studia i otrzymuje dyplom

nie. Aby skrócić czas oczekiwania,

seminarium nauczycielskiego przy ul

mężczyzna wyciągnął z sakwojażu

Kaleczej (ob. Kalecza Góra 5). Otrzy-

wczorajszego Timesa i zagłębił się

muje posadę w szkole im. Adama

w lekturze. Uwagę jego przykuła

Mickiewicza (ob. – szkoła nr 62 przy

strona, na której dziennikarz gazety

ul. Teatralnej 15). W kolejnych latach

w Liverpoolu przedstawił reportaż z

pracuje dodatkowo w szkołach Pira-

meczu pomiędzy drużynami piłkar-

mowicza (ul. Ormiańska 25) i w IV

skimi Liverpoolu i Manchesteru.

Gimnazjum przy ul. Ujejskiego (ob. –

Z nieukrywanym zachwytem

Profesorska 2). W 1891 roku zrzeka

świadek tej gry dawnych rywali opi-

się stanowiska zastępcy naczelnika

sywał moment, który miał miejsce

„Sokoła”, ale kontynuuje działalność,

pod koniec meczu, w jego ostatniej

pełniąc inne funkcje w Towarzystwie.

minucie. Gdy już widzowie oczekiwa-

Zakłada „Gimnastyczno-śpiewackie

li finałowego gwizdka sędziego, gra-

koło nauczycieli szkół ludowych mia-

jący w ataku John Hall przejął piłkę

sta Lwowa”. Prowadzi tu aktywną

w centrum pola i z wielką szybkością

działalność przez wiele lat. Na po-

obszedł czterech graczy Manche-

czątku XX wieku Koło reorganizuje

steru i podbiegł do bramki. Chociaż

się w gniazdo „Sokoła II”, inauguru-

bramkarz rzucił mu się pod nogi, ten

jąc tym samym tworzenie ośrodków

zdążył jednak strzelić. Piłka wpadła

„Sokoła” we Lwowie i w okolicach.

do bramki. Radości graczy i publicz-

Kierownikami dwóch nowo utworzo-

ności nie było granic. Takie radosne

nych ośrodków – gimnastycznego

i długo oczekiwane zwycięstwo! Na

i śpiewacko-muzycznego – zosta-

drugi dzień we wszystkich pubach

ją Edmund Cenar (pomaga mu w

Liverpoolu mówiono tylko o tym golu.

tym jego przyjaciel Kornel Jaworski

Wspominano też i Halla, który, jak się

(1866-1910) i Franciszek Domi-

Edmund Cenar

okazuje, jeszcze przed rokiem praco-

szewski. W lipcu Koło przedstawia

nowymi systemowymi podejściami w

wał w stoczni Liverpoolu.

swoje ćwiczenia podczas zjazdu na-

roku, będzie mu wdzięczne za grę,

wanii w Rumunii (wtedy – Herman-

tych dyscyplinach. W 1873 roku, gdy

- Co to za taka gra – football?

uczycielskiego w Drohobyczu, a 17

którą zapoczątkuje na terenach Ga-

nstadt lub Nagyszeben). Możliwie,

do Lwowa przybywa założyciel cze-

Ciekawe… warto będzie w Liverpoolu

lipca 1892 roku – W Brodach. Koło

licji, a imię Edmunda Cenara z czcią

że spędził tam jedynie pierwsze lata

skiego „Sokoła” Miroslav Tyrš, Cenar

zatrzymać się na dłużej i przypatrzeć

aktywnie działa podczas korpusów

będą wspominać wszyscy prawdziwi

dzieciństwa. Kolejne lata jego życia

odchodzi od niemieckiego systemu

się jej. Tym bardziej, że mam tam

wakacyjnych, prowadzi kursy gim-

fanatycy piłki nożnej we Lwowie.

ściśle powiązane są ze Lwowem.

uprawiania gimnastyki na rzecz bar-

przyjaciela. To on, mam nadzieję, za-

nastyczne dla nauczycieli, dzierżawi

Jako uczeń V klasy szkoły realnej,

dziej racjonalnego czeskiego, opra-

pozna mnie z tymi, kto gra w football

salę na zajęcia sportowe w szkole im.

w wieku lat 16 w 1872 roku zostaje

Kim był Edmund Cenar?

cowanego przez Tyrša. Od 1875

– pomyślał sobie mężczyzna.

Mickiewicza. Tu też odbywają się dar-

Do ostatnich lat wiadomo o nim

asystentem nauczyciela wychowa-

roku wykłada w gimnastycznej szko-

Młodzieńcem, oczekującym na

mowe zajęcia dla ubogich uczniów.

było bardzo niewiele. Teraz można

nia fizycznego i od tej chwili aż do

le dr. Madejskiego. Po dwóch latach

pociąg, był Edmund Cenar. Nikt, na-

Ważną datą jest 5 marca 1893

więcej opowiedzieć o jego życiu i

śmierci związuje się z Towarzystwem

powraca do „Sokoła” jako nauczyciel

wet on sam, w tej chwili nie mógł so-

roku, gdy przy lwowskim „Sokole”

osiągnięciach. Do tej pory jest nie-

Gimnastycznym „Sokół”. Początkowo

gimnastyki i uczestnik różnych komi-

bie wyobrazić, jakie przełomowe wy-

stworzony został oddział cyklistów.

doceniany w lwowskim środowisku

jako nauczyciel gimnastyki i członek

tetów i sekcji. Był to trudny okres dla

darzenie odbędzie się w jego życiu.

I tu nie obeszło się bez udziału

sportowym. A szkoda, bo bez niego

koła nauczycieli „Sokoła”, później, w

„Sokoła”. Odczuwała się pewna apa-

Decyzja by na własne oczy zobaczyć

Cenara. Czyż mogło być inaczej?

nie rozpocząłby się tak szybko roz-

latach 1882-1891, zostaje zastępcą

tia w społeczeństwie względem idei,

grę, którą zachwycają się Anglicy,

Zawsze był nowatorem i inicjatorem

wijać lwowski football.

kierownika wychowania fizycznego,

które chciało wprowadzić z życie To-

odmieniła jego los. Całe jego dalsze

nowych sportów, zawsze był w cen-

Urodził się 31 sierpnia 1856

samego naczelnika „Sokoła” Antonie-

warzystwo Gimnastyczne. Wspólnie

życie będzie nierozerwalnie związa-

trum sportowych wydarzeń. Poparł

roku we Lwowie. Inne źródła podają

go Durskiego. Już wtedy interesował

z Antonim Durskim pracuje nad bu-

ne z piłką nożną. Miasto, w którym

więc krok swego przyjaciela i jego

jako miejsce jego urodzenia miasto

się nowymi światowymi trendami

dową własnej siedziby „Sokoła” przy

mieszkał do swojej śmierci w 1913

współtowarzyszy, propagatora idei

Sybiu na terenach dawnej Transyl-

rozwoju gimnastyki i kultury fizycznej,