4

Przegląd wydarzeń

18–30 listopada 2015 nr 21 (241) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Żołnierze Września 1939 spoczęli w mościskiej ziemi

Na starym cmentarzu w Mościskach przy drodze na Lwów pojawiło się

111 nowych brzozowych krzyży, pod którymi po uroczystym pogrzebie

4 listopada 2015 roku spoczęły szczątki żołnierzy Kampanii Wrześniowej

1939, przeniesione tam z różnych miejsc obwodu lwowskiego.

ganizacje na Ukrainie. Ceremonię

KONSTANTY CZAWAgA

żałobną poprowadził mer Mościsk

tekst

Serhij Storożuk. Na pogrzeb przyje-

KONSTANTY CZAWAgA,

chali przedstawiciele rodzin dwóch

MARIA BASZA

zidentyfikowanych żołnierzy.

zdjęcia

- 4 listopada 2014 roku otrzyma-

- Ich doczesne szczątki świad-

liśmy telefon od kuzyna, informujący

czą o determinacji i bohaterstwie, z

że konsul RP we Lwowie Marcin

jakim stanęli w obronie kraju – mówił

Zieniewicz poszukuje rodziny Zmie-

arcybiskup lwowski Mieczysław Mo-

lonków – powiedziała w rozmowie z

krzycki nad czterema symbolicznymi

dziennikarzami Zofia Szcześniak. –

trumnami żołnierzy Wojska Polskie-

Zapytano czy ktokolwiek z naszej ro-

go podczas mszy św. w kościele

dziny poszedł na wojnę i nie wrócił?

parafialnym pw. św. Jana Chrzcicie-

Powiedziałam, że tak, – to byli bracia

la w Mościskach. – Chcemy złożyć

mojego taty Tadeusz i Lucjan Zmie-

tę najświętszą ofiarę w intencji tych

lonek. Poszli w pierwszych dniach

wszystkich żołnierzy, którzy oddali ży-

września i praktycznie od tamtego

cie za Ojczyznę – powiedział hierar-

czasu nie mieliśmy o nich żadnych

cha. Przywołując łacińską sentencję

wieści. Mimo, że pisaliśmy do Pol-

z cmentarza Orląt lwowskich: „Mortui

skiego Czerwonego Krzyża czy nie

sunt ut liberi vivamus” (Polegli, aby-

ma na listach zaginionych, bądź też

śmy żyli wolni), arcybiskup Mokrzyc-

żyjących. Odpisano, że nie ma takich

na poleciała do kościoła i przyrzekła

go zostały odnalezione w Woli Dobro-

rzom, rekonstruktorom i wszystkim,

ki zaznaczył, że polegli we wrześniu

informacji i dalsze poszukiwania są

(to było we Lwowie), że jeżeli Pan

stańskiej, mówił też sekretarz Rady

którzy w tym programie pomagają.

1939 roku żołnierze po tylu dzie-

nadaremne. Trudno nam było po-

Bóg go uchroni od śmierci, to wyj-

Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej

Mam obowiązek, ale miły obowią-

siątkach lat doczekali się godnego i

godzić się z taką myślą. Najbardziej

dzie za niego za mąż. I tak też się

Krzysztof Kunert.

zek, podziękować władzom Ukrainy

pełnego szacunku pochówku. „To się

ojcu i babci, która żyła i mieszkała

stało, wyszła za mąż. Urodziła mu

- To efekty bardzo szeroko zakro-

za zgodę i pozwolenie, żebyśmy w

im należy, ponieważ polegli, abyśmy

razem z nami do 1969 roku. Prawie

dwoje dzieci, Zbigniewa i Halinę. Ha-

jonego programu, w który zaangażo-

tym miejscu założyli zbiorowy polski

żyli wolni. Ta dzisiejsza uroczystość

codziennie odżywały wspomnienia o

lina żyje jeszcze, jest w Warszawie,

wanych jest kilka instytucji, bardzo

cmentarz wojskowy dla wszystkich

należy się również ich rodzinom. Jak

synach i smutek. Ale babcia, jak każ-

ma 93 lata. Bernard walczył późnej

wielu ludzi dobrej woli: wolontariusze,

żołnierzy z września 1939 roku,

ważnym jest móc pochylić się nad

da kobieta, potrafiła jakoś normalnie

w obronie Lwowa w 1919 roku. Brał

harcerze, uczniowie – powiedział

którzy polegli pod Lwowem. Dzisiaj

grobem kogoś bliskiego, wiedząc, że

żyć. Natomiast ich ojciec żył jeszcze

też udział w wojnie z bolszewika-

podczas uroczystości. – To program

zaczynamy go tworzyć. I proszę mi

jest to miejsce jego oczekiwania na

tylko rok. Siedział w kącie, modlił się

mi w 1920 roku. Za to dostał Krzyż

obejmujący kilka etapów działań roz-

pozwolić powtórzyć kilka słów dla

zmartwychwstanie i że to on tu spo-

i płakał. Ale może wymodlił, że dzisiaj

Walecznych i Krzyż Niepodległości.

ciągniętych na lata. To są i kwerendy

mnie bardzo trudnych. Proszę mi po-

czywa. Symboliczne groby, tablice

jesteśmy tutaj?.

Skończył Akademię Weterynarii we

w materiałach źródłowych, i poszu-

zwolić w imieniu Rady Pamięci Walk

pamięci nigdy nie zastąpią rzeczy-

Do rozmowy dołączył się Stani-

Lwowie W 1939 roku w tej bitwie,

kiwanie tych miejsc tymczasowych,

i Męczeństwa, którą mam honor kie-

wistego miejsca pochówku” – mówił

sław Korabiowski, który przyjechał

gdzie zginął. Ciocia wzięła udział w

prowizorycznych pochówków. To są

rować od pięciu lat, i w imieniu mo-

arcybiskup Mokrzycki.

na pogrzeb swojego stryja majora

ich znakomitych współpracowników.

Należy też wspomnieć, że jesz-

Kłaniając się rodzinom tych dwóch,

cze pod koniec lat 80. XX w. w Male-

których już znamy z imienia i na-

chowie koło Lwowa dokonano eks-

zwiska, rodzinie majora Bernarda

humacji zbiorowej mogiły polskich

Korabiowskiego i rodzinie strzelca

żołnierzy, a po pewnym czasie uro-

Tadeusza Zmelonka, pozwolić zwró-

czystego pochówku na miejscowym

cić się do tych stu jedenastu: „Macie

cmentarzu pod przewodnictwem

już swoje miejsce pod krzyżem. Śpi-

biskupa polowego WP Sławoja Głó-

cie spokojnie”. Móc powiedzieć te

dzia. Obecnie tą mogiłą opiekuje się

słowa już w kolejnym miejscu poza

lokalna parafia rzymskokatolicka

krajem i terytorium Rzeczypospolitej

i Polskie Towarzystwo Opieki nad

jest największym przywilejem, jaki

Grobami Wojskowymi we Lwowie.

mnie w życiu spotkał.

Niestety nie powiodły się zamiary

W szeregach WP w 1939 r. wal-

założenia tu polskiego cmentarza

czyli też Ukraińcy oraz przedstawi-

wojennego, dlatego założono go

ciele innych narodowości – zauwa-

w Mościskach. Żołnierze ci zginęli

żył w swoim słowie przewodniczący

podczas próby przebicia się do Lwo-

lwowskiej państwowej administracji

wa w walkach z wojskami niemiecki-

obwodowej Oleg Syniutka. Lubomyr

mi we wrześniu 1939 roku.

Powstaniu Warszawskim w 1944

prace archeologiczne i ekshumacyj-

Horbacz, prezes lwowskiego Towa-

Po nabożeństwie w kościele

Bernarda Korabiowskiego. Powie-

roku, a dowódcą jej zgrupowana był

ne. To są bardzo żmudne i niesły-

rzystwa poszukiwania ofiar wojny

kondukt żałobny w asyście podod-

dział to, co wie z przekazów rodzin-

oficer-kolega Bernarda. Powiedział

chanie pracochłonne próby identy-

„Pamjat ” (Pamięć) powiedział dzien-

działu kompanii reprezentacyjnej

nych: „Major Korabiowski urodził

jej, że jej ojciec zginął, jest pochowa-

fikacji imiennej szczątek. Mówimy o

nikarzom, że wśród pochowanych

Wojska Polskiego i polskiej orkie-

się w 1882 roku w Markuszowej,

ny w Hołosku koło Lwowa. Nie wiem,

najprawdopodobniej tysiącu, a może

jest M. Tymczyszyn, Ukrainiec, gre-

stry wojskowej przeszedł główną

za Rzeszowem w stronę Jasła. Był

czy jest teraz taka miejscowość. I na

nawet tysiącu pięćset żołnierzach

kokatolik z Buczacza.

ulicą miasta na miejscowy cmentarz

w austriackim wojsku, podobnie jak i

tym sprawa się skończyła. Dopiero

Wojska Polskiego poległych w obsza-

Wspólnej modlitwie oraz obrzę-

rzymskokatolicki. W uroczystości

mój dziadek. Z austriackiego wojska

w lutym br. dowiedziałem się od

rze wokół Lwowa we wrześniu 1939

dzie pogrzebu przewodniczył lwow-

uczestniczyli  m.in.  wiceminister

uciekał do Piłsudskiego, do Legio-

historyka z Rzeszowa Zdzisława

roku. Mają już przygotowane dla sie-

ski metropolita Mieczysław Mokrzyc-

obrony narodowej RP Maciej Jan-

nów. Niestety złapano go. Dostał wy-

Domino, który poinformował mnie

bie miejsca. To będzie zależało tylko

ki. Wśród duchowieństwa był także

kowski, poseł na Sejm RP Michał

rok śmierci. I zaczyna się zabawna

o tej sprawie. Gdy archeolodzy od-

od nas, jak wielu z nich uda nam się

kapłan z Ukraińskiego Kościoła Pra-

Dworczyk, sekretarz Rady Ochrony

historia z tym wyrokiem śmierci, bo on

kopali mogiłę, rozpoznali Bernarda,

odnaleźć i tutaj pochować. Mam za-

wosławnego Patriarchatu Kijowskie-

Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej

miał dziewczynę, która była kuzynką

miał nieśmiertelnik i był on czytelny.

szczyt w imieniu Rady Pamięci Walk

go. Nie przybył nikt z zaproszonych

Krzysztof Kunert, ówczesny konsul

mojej babci. Jadwiga Medycka zo-

Ja chciałem pochować stryjka na

i Męczeństwa i w imieniu tych dwóch

duchownych Ukraińskiego Kościoła

generalny RP we Lwowie Jarosław

stała później żoną Bernarda. On nie

cmentarzu, gdzie leży jego ojciec i

instytucji, z którymi najbliżej w tym

Greckokatolickiego.

Drozd i jego następca na tym stano-

bardzo jej się początkowo podobał,

cała rodzina Korabiowskich. Dzisiaj

programie uczestniczę – Fundacji

Po salwie honorowej zostały zło-

wisku Wiesław Mazur, przewodni-

bowiem gdy miał 8 czy 9 lat spadł

jestem na tej pięknej uroczystości.

Wolność i Demokracja i Konsu-

żone kwiaty pod wielkim krzyżem z

czący lwowskiej państwowej admi-

z płotu i przestał rosnąć. Był mały,

Muszę być”.

latu Generalnego RP we Lwowie

tabliczką: „Nieznany żołnierz Wojska

nistracji obwodowej Oleg Syniutka,

nie miał nawet 150 cm wzrostu. Ale

O losie majora Bernarda Kora-

– podziękować wszystkim ludziom

Polskiego. Poległ pod Lwowem we

wojewoda podkarpacki Małgorzata

jak się dowiedziała, że on ma wyrok

biowskiego, doczesne szczątki które-

dobrej woli, wolontariuszom, harce-

wrześniu 1939 roku”.

Chomycz-Śmigielska, polskie or-

śmierci, to jako pobożna dziewczy-