14

Wolna Trybuna

18–30 listopada 2015 nr 21 (241) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Historyczne analogie wystawy

UkRAIŃSkA II WOJNA ŚWIATOWA” (cz. 2 cyklu)

Polityka historyczna jest ważną dziedziną działalności państwa. Jej znaczenia na postsowiec-

kiej przestrzeni nie sposób przecenić. Może służyć ona zarówno konsolidacji, jak i dezintegracji

społeczeństwa. Może służyć ustaleniu przyjaznych stosunków międzypaństwowych, a może

również wnosić nie byle jakie nieporozumienia w stosunkach z sąsiadami. Żyć w sąsiedztwie –

to nie zawsze żyć w zgodzie, pokoju i spokoju. Żyć we współczesnym zglobalizowanym świecie

– to też swego rodzaju codzienny osobisty plebiscyt. Tę myśl o plebiscycie, ale w odniesieniu do

narodu, wypowiedział w swoim czasie Ernest Renan. Uważam, że ze względu na to, iż ludzkość

wyszła na znacznie wyższy poziom i mierzy świat wielkimi ponadnarodowymi podmiotami, moż-

na tę myśl przenieść i na nasz świat. W tym świecie nie wystarczy schować się w swoim narodo-

wym zaścianku i przekonywać współobywateli do swojej „własnej” prawdy i jedynie rzetelnym

spojrzeniu na przeszłość, a także o tym, że nikt z zewnątrz tego nie dostrzeże.

Rzeszę) w potężne państwo mili-

WASYL RASEWYCZ

tarne”. I jako wniosek – pragnienie

rewanżu jest „jedną z przesłanek

Aktualna polityka historyczna

wojny”. Mówiąc językiem bardziej

państwa ukraińskiego, jak by od niej

zrozumiałym:  wersalsko-waszyng-

nie stronił prezydent i rząd, w sposób

toński system umów niesprawiedliwie

nieunikniony musi zwrócić kiedyś na

ograniczył Niemcy i „podzielił naród”,

siebie uwagę. Jeżeli rządzący będą ją

na co Niemcy się obrazili i postanowili

lekceważyć i przekazywać uprawianie

przywrócić historyczną sprawiedli-

jej osobom zaangażowanym politycz-

wość? No cóż – mamy tu wspaniałe

nie, czasem wręcz bez odpowiednich

usprawiedliwienie agresywnej polityki

kompetencji, to przynajmniej ukraiń-

hitlerowskich Niemiec, połączone z

skiej dyplomacji będzie coraz trudniej

relatywizacją przestępczej doktryny

szukać sojuszników, szczególnie w

narodowego socjalizmu.

tak trudnej sytuacji, w której obecnie

A teraz o tym, ile takie historycz-

znajduje się Ukraina.

ne „interpretacje” mogą kosztować

Ukrainę, narażając ją na straty wize-

O dawnych sojusznikach

runkowe na arenie międzynarodowej.

dobrze lub w ogóle?

Po pierwsze – takie przedstawienie

Jak już pisałem wcześniej, pod-

historii jednoznacznie wciąga pań-

stawowym  założeniem  wystawy

stwo ukraińskie w krąg tak zwanych

„Ukraińska II wojna światowa”, jest

rewizjonistów, „zmęczonych” pono-

ukazanie ukraińskiego ruchu naro-

szeniem odpowiedzialności za roz-

dowo-wyzwoleńczego, a właściwie

pętanie II wojny światowej i chcących

– działalność polityczna i rewolucyj-

znaleźć byle jakie wytłumaczenie

na Organizacji Ukraińskich Nacjona-

polityki nazistowskich Niemiec i jej

listów. Ponieważ w przededniu i po

satelitów. Czego warta jest taka kla-

wybuchu II wojny światowej w dzia-

stawy: „Ruś Zakarpacka”, „Na drodze

od Rzeszy nie powinno doprowadzić

potrzebie obrony „prześladowanych

syfikacja: „Starania komunistów by

łalności OUN były, mówiąc delikatnie,

do niepodległości” i „Jednodniowe

do pozbawienia ich praw, a właściwie

braci jednej krwi”; Putin – to samo o

rozszerzyć swoje wpływy na Europę

nieprzyjemne epizody współpracy z

państwo”. I znów prześledźmy lek-

– podstawowego prawa do samo-

„współplemieńcach”. Obaj brutalnie

i świat stały się pierwszą przesłanką

III Rzeszą, autorzy wystawy postarali

sykę. Autorzy twierdzą: „Na początku

określenia. Dla państwa światowego

naruszyli międzynarodowe prawo

II wojny światowej”. Natomiast agre-

się, jak umieli, zatuszować je, lub w

1938 roku nazistowskie Niemcy pod-

nieznośnym jest uświadamianie tego,

dokonując aneksji cudzych teryto-

sywna polityka III Rzeszy – to jedynie

ogóle ukryć. Ale przegięli.

niosły kwestię samookreślenia 3 mln

że bracia tej samej rasy, którzy go

riów. Obaj stymulowali bunty na te-

„jedna z przyczyn”. Nie mam zamiaru

Pierwsze, co przykuwa uwa-

Niemców, którzy zamieszkiwali Kraj

wspierają, są poddawani najostrzej-

renach innych suwerennych państw

być tu adwokatem przestępczego

gę – to język wystawy: dziwny i nie

Sudetów w Czechosłowacji. Ocze-

szym prześladowaniom i mękom za

i obaj cynicznie postawili społecz-

systemu stalinowskiego, ale czynić

zawsze profesjonalny. Przeglądając

kując ustępstw Pragi, z żądaniami

swoje pragnienie by być wspólnie z

ność międzynarodową przed fakta-

z Hitlera mniejsze zło – to też prze-

planszę za planszą, można odnieść

autonomii wystąpili Słowacy i kar-

narodem i dzielić jego los. W intere-

mi dokonanymi.

sada.

wrażenie, że autorzy wystawy pra-

paccy Ukraińcy”. Tu za nieskromnym

sie Rzeszy Niemieckiej leży obrona

Analogie historyczne widoczne

Po drugie – aby nie narazić się

gnęli maksymalnie neutralnie i bez

określeniem „żądania” ukryto całą

tych Niemców, którzy zamieszkują

są tu co do najmniejszych detali. Je-

na skandal międzynarodowy, autorzy

uprzedzeń opowiedzieć o II wojnie

agresywną politykę Niemiec.

wzdłuż naszych granic, ale nie mogą

żeli już porównywać międzywojenną

musieliby dodatkowo wyjaśnić swoje

światowej.  Neutralne  określenia,

Sprawa w tym, że za tak niezwy-

samodzielnie walczyć o swoją poli-

Czechosłowację ze współczesną

rozumienie „podziału narodu” w sto-

mgliste metafory, prawie zupełny brak

kle neutralnym określeniem ukryto

tyczną i duchową swobodę”.

Ukrainą, to i ona miała swoich gwa-

sunku do Niemiec okresu międzywoj-

ocen krytycznych w tych momentach,

nadzwyczaj wiele zła i nieprawdy.

Przepraszam, ale czy państwu to

rantów nietykalności terytorialnej.

nia. Czy mają na myśli niepodległą

gdzie bez cienia wątpliwości być po-

Prawie wszyscy historycy na świecie

czegoś nie przypomina? Dla mnie ta

Takimi gwarantami dla Czechosło-

Austrię, anschlussu której dokonał

winny. Na przykład: zwiedzający nie

są zgodni, że aneksja Kraju Sudetów

cała retoryka kropka w kropkę zbie-

wacji były Wielka Brytania i Francja.

Hitler w marcu 1938 roku? Jeżeli tak,

znajdzie tam bezpośredniej krytyki

przez Niemcy stała się przyczyną II

ga się z agresywnymi przemowami

Jednak nie chcąc wikłać się w nowy

to należy oczekiwać fali protestów nie

agresywnej polityki III Rzeszy, jeżeli

wojny światowej. Niemcy nie „pod-

Putina w przededniu aneksji ukraiń-

konflikt wojenny, gwaranci mniemali,

tylko od austriackich historyków, ale i

nie dotyczy ona bezpośrednio tematu

nieśli kwestię”, a militarnie zajęli

skiego Krymu i rozpalenia wojny na

że Hitler zadowoli się Krajem Sudec-

od najwyższych władz Austrii. A może

Ukrainy. Autorzy wstydliwie ukrywają

część niepodległego państwa. A to,

Donbasie. Rzadko kiedy udaje się

kim i tą ofiarą uspokoją agresora.

autorzy mieli na myśli Kraj Sudetów

się za terminem „nazistowski”, wca-

co autorzy wystawy nazywają „samo-

przeprowadzić takie analogie pomię-

Teraz przypomnijmy sobie pierw-

w Czechosłowacji, który Hitler zajął w

le nie wnikają w szczegóły ideologii

określeniem” sudeckich Niemców,

dzy wydarzeniami historycznymi, jak

sze reakcje światowej wspólnoty, a

1938 roku? Wtedy autorzy musieliby

narodowego socjalizmu i wyraźnie

było niczym innym, jak przewrotem

tym razem. A jeśli w „interpretacji”

szczególnie ukraińskich gwarantów

wyjaśnić dlaczego anschluss Austrii i

rasistowskiej polityki hitlerowskich

dokonanym przez proniemiecką su-

podanej na wystawie Hitlera zamie-

na aneksję Krymu, a nawet na agre-

aneksję Kraju Sudetów przez Hitlera

Niemiec.

decką partię nazistowską.

nić Putinem, a III Rzeszę współcze-

sję na Wschodzie Ukrainy. Czy nie

uważają za zjednoczenie „podzie-

Na przykład, w bloku „Nazizm”

Aby zilustrować, że nie było to

sną Rosją, to można się przerazić

taką samą taktykę zastosowały obie

lonego narodu”. I tu zbliżamy się do

nie ma nic o ideowych podstawach

niewinne  „podniesienie  kwestii”,

podobieństwem obu sytuacji. Hitler

strony?

podstawowej kwestii artykułu – do

narodowego socjalizmu, natomiast

wróćmy do faktów. W przemowie

mówił o braciach, należących do

Historię tzw. układu monachij-

kwestii porównań historycznych.

możemy przeczytać, że przyczyną

wygłoszonej przed Reichstagiem 20

jednej rasy, jęczących pod cudzym

skiego autorzy wystawy też inter-

niemieckiego  rewanżyzmu  stały

lutego 1938 roku Hitler zaznaczył:

jarzmem; Putin mówił to samo o

pretują specyficznie. Między innymi

się „ciężki stan gospodarki i podział

Jeżeli Hitlera

„Ponad 10 mln Niemców mieszka w

swoich „współplemieńcach” prze-

w zdaniu: „Pod naciskiem Niemiec,

państwa przez wyznaczenie nowych

zastąpić Putinem?

dwóch państwach położonych obok

śladowanych przez kijowską juntę,

Włoch, Wielkiej Brytanii i Francji

Aby nie być obwinionym o bez-

granic”. A dalej jeszcze „lepiej”: „Na-

naszych granic. Nie może być wątpli-

którym naziści zabraniają mówić

Czechosłowacja przekazała Kraj

podstawną krytykę, proponuję do-

ziści odbudowali przemysłową moc

wości, że polityczne oddzielenie się

w ojczystym języku. Hitler mówił o

Sudecki III Rzeszy”. Widzimy, że

kładnie rozpatrzeć trzy rozdziały wy-

państwa i przekształcili Niemcy (III