8

Przegląd wydarzeń

30 listopada–17 grudnia 2015 nr 22 (242) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pokaz dokumentu

kościół na górce”

o stanisławowskim kościele

Mieszkańcy Stanisławowa obejrzeli pierwszy do-

fianom, ponieważ ksiądz nie mógł

Do mnie dotarła wtedy ważna

z autorem filmu JARo-

kument o kościele na Górce – jedynym w tej chwili

tak wiele wówczas zrobić. Według

kwestia. Ja z punku widzenia Polaka,

SłAwEM KRASnoDĘBSKiM

obowiązującego prawa stała za nim

zdawałem sobie dotychczas sprawę,

rozmawiał woJCiECH JAn-

rzymskokatolickim kościele w Iwano-Frankiwsku.

„dwadcatka”.

że ten okres lat osiemdziesiątych ko-

KOWSKI.

Sala w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europej-

jarzy się z przemianami ustrojowymi,

Czy wystarczyło zebrać

z wyborami w czerwcu, ze zmianą

skiego była wypełniona po brzegi. Po projekcji wywią-

Dlaczego pomyślał Pan,

dwadzieścia osób, by w

„klimatu”, odzyskaniem niepodległo-

że jest potrzebny taki film?

warunkach rozpadającego

zała się ożywiona dyskusja.

Ten film powstał właściwie przy-

ści. Będąc tutaj, poznając tę historię

się imperium odzyskać ko-

padkiem. W Stanisławowie pojawi-

nie tylko przez literaturę, ale też przez

ściół?

łem się po raz pierwszy w lutym tego

Oczywiście, że nie tylko to, ale

wywiady, zdałem sobie sprawę, że

roku na praktykach w Centrum Kul-

jeśli poznamy tę historię, to się oka-

okres ten też jest ważny dla Polaków,

tury Polskiej i Dialogu Europejskiego.

że, że powstało coś z niczego, z tzw.

którzy tutaj zostali. Historia Polski nie

Przechadzając się ulicami Stanisła-

jednej kopiejki, mówiąc językiem z

kończy się na jej [geograficznych]

wowa, trafiłem na ulicę Wołczyniec-

tamtego okresu. To jest wspólnota

granicach. Wydaje mi się, że ten film

ką i zobaczyłem kościół. Pomyśla-

Polaków mieszkających w Stani-

poniekąd to pokazuje, ponieważ są

łem, że chcę poznać jego historię.

sławowie, ale i Ukraińców, którzy

w nim w większości Polacy, którzy w

Sięgnąłem do książek i zdałem sobie

też przychodzą do kościoła i mają

tym czasie się angażowali.

sprawę, że punktem kulminacyjnym

msze po ukraińsku. Oprócz para-

Czy planuje Pan ciąg dal-

jego dziejów jest rok 1989…

fian, jednak duchowieństwo odegrało

szy pracy nad filmem, bo

kluczową rolę. Pierwszy proboszcz

Przypuszczalnie jeszcze

zawodowo zajmuje się Pan

ksiądz Kazimierz Halimurka, siostry

nie wszyscy podejrzewają,

czymś innym?

zakonne urszulanki, które tu przybyły

Aktualnie jestem doktorantem

że związek Sowiecki prze-

Eugeniusz Sało (od lewej), Maria osidacz, Leon orzeł, Ja-

po raz drugi. Przed wojną też tu sta-

na Uniwersytecie Mikołaja Koper-

stanie istnieć. Co się wtedy

rosław Krasnodębski

cjonowały.

nika. Mam taki pomysł, żeby stwo-

wydarzyło? Jak to się stało,

rzyć film dokumentalny o osobach,

że mieszkańcy Stanisławo-

Czy trudno było dotrzeć

tu służyli Kazimierz Halimurka i Bazy-

WOJCIECH JANKOWSKI

które zostały po II wojnie światowej

wa po tylu latach mogli z

do osób zasłużonych dla

li Pawełko, przewodnik, znawca Sta-

tekst i zdjęcia

tutaj, w Stanisławowie i o tych, które

powrotem chodzić do ko-

odnowienia działalności ko-

nisławowa Leon Orzeł i wierni parafii

zostały wysiedlone i trafiły do Stani-

ścioła?

ścioła na górce?

Film „Kościół na Górce” prezen-

pod wezwaniem Chrystusa Króla.

W tym miejscu chciałbym zwró-

Jeszcze na szczęście, nie minął

sławowa-2, czyli Opola i innych miej-

tuje losy kościoła pod wezwaniem

Autorami filmu są Jarosław Kra-

cić uwagę na ważną kwestię. Po

tak długi okres od tamtych wydarzeń,

scowości. Chciałbym pokazać ich

Chrystusa Króla w części miasta,

snodębski, student historii z Polski,

1945 roku granice Polski przesunęły

ale musimy sobie zdać sprawę, że w

historię, tych ludzi i tamtych wyda-

nazywanej przed wojną Górką. Ko-

i nasz redakcyjny kolega Eugeniusz

się i większość mieszkańców daw-

roku 1989 ta „dwadcatka”, która zbie-

rzeń. Pokazać więź, pokazać, że ten

ściół ten był wybudowany w dwu-

Sało. Pomysł zrealizowania filmu o

nego Stanisławowa (dziś to miasto

rała podpisy na rzecz odzyskania ko-

Stanisławów, rozbity miedzy wieloma

dziestoleciu międzywojennym stara-

kościele Chrystusa Króla otoczyła

nazywa się Iwano-Frankiwsk) zo-

ścioła, to byli w większości starsi lu-

miastami, jednak wciąż żyje – jak na-

niem kolejarzy (jest położony bardzo

opieką dyrektor CKPiDE, Maria Osi-

stało wysiedlonych i w większości

dzie. Nie udało nam się dotrzeć dziś

pisał Tadeusz Olszański.

dacz. Film powstał na 25-lecie po-

blisko dworca kolejowego). Spośród

trafiło na tzw. ziemie odzyskane.

do żadnej z tych osób, ale na filmie

Czym dla Pana jest Stani-

nownego otwarcia kościoła.

wszystkich rzymskokatolickich świą-

Dziś oficjalnie jest tu około dwóch

jest pierwszy proboszcz, Kazimierz

sławów, bo wiem, że pierw-

Po projekcji miała miejsce oży-

tyń, tylko ten kościół nie był zajęty

tysięcy Polaków (realnie zapewne

Halimurka, s. Krystyna Rynkiewicz,

szą fascynacją był Lwów?

wiona dyskusja. Tematem między

przez inne instytucje. Polacy Stani-

więcej – red.) i to oni zachowali tę

która posługiwała przez szereg lat, i

Większość osób trafia do Lwo-

innymi były relacje między Kościo-

wiarę i polskość w trudnych czasach

parafianie, którzy może nie byli w tym

wa, a potem do innych miejscowości.

łem rzymskokatolickim a polskością.

sowieckich. Nastąpiła końcówka lat

okresie odzyskiwania wśród tych, kto

Mam taką obserwację – Lwów jest

Część działaczy organizacji polskich

osiemdziesiątych, pieriestrojka i

zbierał podpisy czy zwracał się do

kolebką polskości tu na Ukrainie, ale

zauważyła, że film pomija rolę w

społeczność polska zebrała się w

władz centralnych, ale pomagali przy

Stanisławów jest krzepnięciem. My-

odzyskaniu świątyni osób świeckich

liczbie dwudziestu osób. Istniało

pracach i angażowali się w to, żeby

ślę, że nastąpił tu w ostatnich latach

– stanisławowskich Polaków. Wszy-

takie prawo: żeby odzyskać ko-

ten kościół piękniał.

przełom, bo pojawił się Dom Polski

scy zebrani byli zgodni co do tego, że

ściół, musiała się zorganizować tzw.

i po raz czwarty Przegląd Najnow-

nagrywaliście z tymi ludź-

należy włożyć jeszcze pracę w opo-

„dwadcatka” i zwrócić się z pismami

szych Filmów Polskich trafia ze Lwo-

mi wywiady filmowe. Co Pana

wieść o osobach, które starały się o

do Moskwy, Kijowa i poprosić, żeby

wa do Stanisławowa i tu się kończy!

szczególnie w nich zafrapo-

ten kościół. Jacek Żur, który pełnił

świątynia została zwrócona para-

wało?

Dziękuję za rozmowę!

jeszcze niedawno funkcję konsula,

zasugerował nakręcenie „Kościoła

na Górce 2”.

Polska młodzież świętowała Andrzejki

Kościół w iwano-Frankiw-

Film zaprezentowany w ramach

sku (Stanisławowie)

Przeglądu Najnowszych Filmów

w Stanisławowie

sławowa bardzo liczyli na to, że uda

Polskich zapełnił ważną lukę w udo-

się odzyskać kolegiatę, ale po dziś

kumentowaniu losów polskości w

dzień znajduje się tam muzeum. Uda-

Stanisławowie. Dowodem na to była

Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w iwano-Fran-

ło się ostatecznie odzyskać kościół

pełna sala (niektórzy nie mieścili się

kiwsku (d. Stanisławowie) świętowało Andrzejki przez dwa dni.

na Górce. O warunkach, w jakich

i oglądali film zza drzwi) i wyjątkowo

starano się o odzyskanie, a później

emocjonalna dyskusja. Z pewno-

ALEKSAnDER KUśniERz

remontowano świątynię, opowiadają

ścią, usłyszymy jeszcze nie raz o

tekst

w filmie miedzy innymi księża, którzy

tym dokumencie.

LEon TySzCzEnKo

zdjęcie

Pomóżmy 11-letniej Wiktorii Roman

Pierwszego wieczoru 27 listopa-

da w centrum kultury bawiła się mło-

Fundacja Charytatywna Pomoc

dzież niepełnoletnia – wolontariusze

Polakom na Kresach im. ks. dra Mo-

centrum i uczestnicy zajęć z języka

singa, zwraca się z serdeczną prośbą

polskiego. Wróżka, cyganka i cygań-

o pomoc dla 11-letniej Wiktorii Roman

ski baron w wykonaniu wolontariuszy

ze Skeliwki [dawny polski Felsztyn,

centrum kultury przez cały wieczór

obwód  samborski].  Dziewczynka

bawili gości, wróżyli i przepowiadali

funkcjonuje tylko dzięki wszczepione-

przyszłość. Nie zabrakło tradycyj-

mu implantowi. Dziecko urodziło się z

uczestnicy Forum Młodych Polaków,

Ukrainy, a po szkoleniach wspólna

nych Andrzejkowych zwyczajów –

wany, na Ukrainie trzeba zapłacić w

wadą serca, w wyniku przyjmowania

które właśnie odbywa się teraz w

zabawa pomaga integracji. Było wie-

młode panny wróżyły kto i za kogo

całości, a koszt tego urządzenia to

ciężkich leków – straciło słuch.

Iwano-Frankiwsku.

le ciekawych konkursów w których

wyjdzie w tym roku za mąż.

40 tys. złotych. Wspólnie z rodzica-

Dzięki ludziom dobrej woli, Wik-

Obie zabawy prowadził inicjator

warto było wziąć udział ze względu

Drugi wieczór – już dla doro-

mi, udało się przez dwa lata zebrać

torii udało się wszczepić w Warsza-

wieczorów Andrzej Leusz, który od

na cenne nagrody. Goście wieczoru

słych, w stylu lat 70. i 80. odbył się

10 tys. zł. Procesor pracuje „na kra-

wie implant ślimakowy. Najważniej-

niedawna pracuje w CKPiDE w Iwa-

potwierdzali, że rzadko mają moż-

następnego dnia, 28 listopada w

ju”, co potwierdziła ostatnia wizyta u

szą częścią implanta jest procesor

no-Frankiwsku, a wcześniej co roku

liwość do tańca i zabawy w polskim

kawiarni Grand Cafe kina Lumiere. I

profesora w Polsce.

dźwięku, który pozwala dziewczynce

organizował Andrzejki we Lwowie.

towarzystwie, do tego pod najwięk-

tutaj nie brakowało cyganek, wróżb i

Ewentualne wpłaty prosimy kie-

słyszeć, rozumieć, uczyć się. To ma-

Podkreślił, że odbywające się forum

sze polskie hity. Mamy nadzieje że

dobrej muzyki. Bawiło się tutaj wielu

rować na konto fundacji – BGŻ SA

leńkie urządzenie co kilka lat musi

jest dobrą możliwością dla zapo-

najoptymistyczniejsze wróżby An-

miejscowych Polaków, polskich stu-

23 2030 0045 1110 0000 0222 0700

być wymienione, ponieważ zużywa

znania się Polaków z różnych miast

drzejkowe spełnia się już wkrótce.

dentów, a gośćmi specjalnymi byli

z dopiskiem – „Wiktoria Roman”.

się. W Polsce procesor jest refundo-