11

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 18­30 marca 2016 nr 5 (249)

Ukraińscy historycy o nieporozumieniu

na Sanguszki przez zrewoltowanych

rosyjskich żolnierzy w Slawucie.

ws. cichociemnych w Starokonstantynowie

Dzięki zaangażowaniu czlonków i

zarządu Slawuckiego Związku Po-

laków oraz znanego miejscowego

13 marca br. w Warszawie odbylo się nadzwyczaj ważne dla

krajoznawcy Stanislawa Kowalczu-

ka udalo się odświeżyć ,,ścieżki

sprawy polsko-ukraińskiego porozumienia spotkanie. W ra-

sanguszkowskie" w tym mieście.

Do dziś w Slawucie zachowalo

mach wznowienia dialogu o pojmowaniu wydarzeń II wojny

się kilka budynków sprzed przewrotu

bolszewickiego. W bylych domach

światowej i prac polsko-ukraińskiego forum historyków do

mieszkalnych pracowników folwar-

ków książęcych dzisiaj mieszkają

warszawy zawitala robocza grupa ukraińskich naukowców

zwykli slawutczanie, w banku san-

guszkowskim dzisiaj mieści się ukra-

z prezesem Ukraińskiego IPN (UIPN) Wiaczeslawem Wiatro-

iński ,,Oszczadbank", a w pięknym

posanguszkowskim budynku admi-

wyczem na czele.

nistracyjnym urzęduje ministerstwo

obrony. Natomiast po okazalym pa-

roku i na Galicji Wschodniej w roku

DMYTRO ANTONIUK

lacu Romana Sanguszki nie pozostal

1944.

tekst i zdjęcie

kamień na kamieniu. Po spaleniu go

Interesujący byl również pogląd

przez bolszewików w 1917 roku i ro-

W delegacji przybyli również dr

niektórych historyków ukraińskich,

zebraniu ruin na cele budowy fabryki

nauk historycznych Ihor Iliuszyn,

że prace Polsko-Ukraińskiego Forum

porcelany w 1923 roku, o zabytku

laureat nagrody Kapituly Pojednania

nie będą owocne. Np. prof. Iliuszyn

przypomina tylko wzniesienie pomię-

Polsko-Ukraińskiego w roku 2009,

zauważyl, że jest sceptykiem i że

dzy krzakami i drzewami w centrum

prof. Jurij Szapowal, autor pracy o

,,Ukraińcy gotowi są przeprosić, ale

miasta.

ukraińskich kartach w Katyniu, Alek-

na swoich warunkach". Jednak więk-

- Palac Romana Sanguszki mial

sander Zinczenko, zastępca prze-

szość obecnych, w tym i pośród pol-

trzy kondygnacje, stal równolegle do

wodniczącego UIPN i inni.

skich gości audytorium (obecny byl

kościola. Niestety dzisiaj w miejscu

Obecnych na spotkaniu intereso-

również znany reportażysta Pawel

rezydencji Sanguszków znajduje

waly bardziej kontrowersyjne tematy

Smoleński), mieli bardziej pozytywne

się śmietnik zarośnięty krzakami.

­ gloryfikacja UPA na Ukrainie, Tra-

odczucia.

Obowiązkiem mieszkańców Slawuty

prywatnej rozmowie z dziennikarzem

przeproszą za nie. Na to Wolodymyr

gedia Wolyńska i niedawny skandal

W prywatnej rozmowie Aleksan-

jest aby nie czekać 2017 roku, ale

Kuriera Galicyjskiego pan Zinczen-

Wiatrowycz odpowiedzial, że strona

związany z ostrym sprzeciwem UIPN

der Zinczenko podkreślil, że w Pol-

już teraz posprzątać to miejsce, za-

ko dodal, że archiwalne dokumenty

ukraińska już uznala niektóre dziala-

przeciwko otwarciu tablicy upamięt-

sce o wiele mniej uwagi udziela się

cząć zbierać pieniądze na pomnik,

Kopisto mają ponad 5 tys. stron, a

nia za przestępcze, jak na przyklad

niającej dwóch cichociemnych w

tragedii Polaków, którzy pozostali

bowiem historią rodu Sanguszków

Instytut prowadzi wiele innych spraw

w sprawie dotyczącej winnych znisz-

Starokonstantynowie. Jak podkreślil

po tamtej stronie Zbrucza, w latach

interesuje się wielu turystów, w tym

i dlatego opinię w sprawie upamięt-

czenia Huty Pieniackiej. Są na ten

w wypowiedzi Aleksander Zinczenko,

1930., niż ofiarom Tragedii Wolyń-

Europejczyków, którzy tu przyjeż-

nienia cichociemnych UIPN będzie

temat nawet publikacje. ,,Tylko malo

UIPN nie ma prawa zabraniać upa-

skiej. ­ Dokumenty świadczą, że

dżają ­ powiedzial w wywiadzie dla

mógl przedstawić nie wcześniej

kto zwraca na to uwagę" ­ podkreślil

miętnienia wydarzeń, może jedynie

ofiar represji stalinowskich pośród

telewizji ,,Kontakt-Slawuta" Stanislaw

września br.

prezes UIPN.

wydawać opinię w tych sprawach.

ludności polskiej na terenie wspól-

Kowalczuk.

Pośród obecnych rozważano

Prof. Jurij Szapowal dodal, że dla

Ponieważ jednak zawiadomienie do

czesnej Ukrainy bylo okolo 150 tys.

Rok 2017 będzie ważny dla

opinię, którą wypowiedzial byly am-

Ukraińców, w odróżnieniu od strony

UIPN przyszlo na cztery dni przed

To o wiele więcej niż zabraly wyda-

Slawuty także z innego powodu.

basador RP na Ukrainie Jacek Klucz-

polskiej, temat Tragedii Wolyńskiej

uroczystościami, w Instytucie zdecy-

rzenia podczas wojny na Wolyniu.

Dokladnie 400 lat temu ta miejsco-

kowski o tym, że pośród polskiego

znajduje się w tle ogólnych wydarzeń

dowano, że jest za malo czasu, aby

Oprócz tego, zwracam uwagę, że

wość pojawila się na mapie I Rze-

spoleczeństwa i kól rządowych

wojennych. Wedlug niego, spole-

wydać swoją opinię w tej sprawie.

jestem autorem strony internetowej

czypospolitej. Historia Slawuty jest

wzrasta  zniecierpliwienie,  kiedy

czeństwo jest podzielone na proza-

Wedlug niektórych danych, urodze-

,,Historyczna prawda", gdzie jest od-

dobrze znana i opisana. W Slawucie

wreszcie historycy ukraińscy lub inne

chodnie i ,,slowiańsko-sowieckie" i

ni w tym mieście Waclaw Kopisto i

dzielny rozdzial ,,Wolyń 1943" ­ do-

znajduje się ulica im. Sanguszków.

czynniki oficjalne uznają winy Ukra-

dlatego nie ma jednolitego poglądu

Leonard Zub-Zdanowicz mogli brać

dal Aleksander Zinczenko.

Ale stanowczo brakuje zabytków

ińców z czasów II wojny światowej i

na wydarzenia na Wolyniu w 1943

udzial w akcjach antyukraińskich. W

KG

architektonicznych z dawnych cza-

sów. Oprócz kościola św. Doroty do

dziś zachowaly się tylko nieliczne

Między Starokonstantynowem a Wolyniem

znieksztalcone w czasach komuny

sanguszkowskie zabudowania go-

spodarcze. Nie wszyscy slawutcza-

Kolejny etap polsko-ukraińskiego sporu o pamięć. Wszyscy zwolennicy

nie wiedzą nawet gdzie rosyjscy żol-

nierze zamordowali księcia Romana

dialogu życzyliby sobie, aby zatarg o upamiętnienie cichociemnych w Sta-

Sanguszkę.

rokonstantynowie mial jedynie pozytywne skutki: budowal zaufanie, rozwi-

- Bandyci nie zważali na 80-

letni wiek wolyńskiego dziedzica.

jal narzędzia dyskusji, wygaszal negatywne emocje i likwidowal miazmaty.

Po zdewastowaniu palacu zlapali

Romana Sanguszkę, rozebrali go,

ogólnoukraińskiego imaginarium ma

dzić na zebranie historyczne związa-

cisków na samorządowców ­ to spór

FRANCISZEK RAPACKI

zdjęli ze staruszka pierścienie i na-

być rzeczą naturalną, a zbrodniarzy

ne z treścią scenariusza. Podobno.

z gatunku tych, gdzie slowo świadczy

wet krzyżyk z szyi i poprowadzili w

uznaje się za kwestię zaledwie mar-

W Starokonstantynowie też wiele

No to zacznijmy od pozytywów.

przeciw slowu, a rzeczywistym pro-

kierunku mostka przy ogrodzeniu

ginalną i lokalną. Nie do rozwiązania

rzeczy podobno się zdarzylo.

Dobrze jest uslyszeć, że szefowie

bierzem dobrej lub zlej woli będzie

palacowym. Sędziwego księcia

wydaje się ponadto wykluczająca

Oleksandr Zinczenko, wiceszef

Ukraińskiego IPN chwalą sobie kon-

dopiero tempo prac i zawartość osta-

popychano  kolbami  karabinów,

dyskusję ocena dzialań dowódców

UIPN twierdzi z rozbrajającą szcze-

takt z przedstawicielami polskiej spo-

tecznego komunikatu po zakończe-

wskutek czego zatoczyl się i upadl.

­ Prowodu OUN czy osobiście Ro-

rością, że zbliżenie stanowisk obu

leczności na Ukrainie. Istotne, że po

niu prac historycznych.

Podbieglo trzech rosyjskich żolnie-

mana Szuchewycza. I choć historyk

stron zajmie co najmniej 10-15 lat.

obradach polsko-ukraińskiego forum

Negatywy? Te ujawnily się na

rzy i zasztyletowali Sanguszkę ba-

Ihor Iljuszyn może dopatrywać się

Może ma rację: polscy radykalowie

historyków Wolodymyr Wiatrowycz

seminarium ukraińskich historyków

gnetami ­ tak ostatnie chwile życia

zewnętrznego wplywu na powstanie

wzywają do budowy granicznego

nie ma oporów, by przyznać, iż w

i wykroczyly poza kwestię tablic ze

Romana Sanguszki opisal pan Ko-

wszystkich powyższych nieporozu-

plotu w Bieszczadach, narodowcy

ukraińskich archiwach znajdują się

Starokonstantynowa. Z polskiej per-

walczuk.

mień, to nie będzie to cala prawda.

biją w Kutnie ukraińskich robotników,

nazwiska ,,wielu osób" odpowiedzial-

spektywy byly to przede wszystkim

Slawucki Związek Polaków ak-

Na horyzoncie kolejne spory.

w szemranym Internecie wyplywają

nych za zbrodnie na Polakach. Inter-

powtarzane jak stara plyta, niemożli-

tywnie dolączyl się do procesu or-

Podczas seminarium ukraińskich

filmiki przedstawiające demolowa-

pretacja  starokonstantynowskiego

we do przyjęcia historyczne interpre-

ganizacji upamiętnienia rodu San-

badaczy, którzy w Warszawie zasia-

nie ukraińskich pamiątek. Wladze

konfliktu też zrobila się jakby mniej

tacje: że 100 tys. ofiar na Wolyniu i w

guszków w 2017 roku. Z prośbą

dali do okrąglego stolu z polskimi

centralne odpowiadają milczeniem.

jednoznaczna. W końcu wyobraź-

Galicji to epizod szerzej rozumianej

o wsparcie prezes tej organizacji

partnerami, powtarzaly się obawy

Oby się jeszcze nie okazalo, że

my sobie, że w Polsce ze spokojem

tragedii, że skala brutalności mordu

Maria Kowalczuk oraz czlonek za-

przed premierą wolyńskiego filmu

na fali patriotycznego wzmożenia i

przyjmowane jest wystawianie po-

nie jest niczym nadzwyczajnym, że

rządu Katarzyna Siewicz zwrócily

powszechnego slawienia Żolnierzy

Wojciecha Smarzowskiego. Glo-

mnika Ukraińcom, którzy brali udzial

z niewiadomych przyczyn Polacy

się do Konsulatu Generalnego RP

Wyklętych uniewinniliśmy, a potem

śno przewidywano kolejne, nazbyt

w walkach na terenie poludniowo-

mocniej pamiętają Wolyń niż Rzeź

w Winnicy. Do realizacji tej inicja-

upamiętniliśmy w kamieniu spraw-

emocjonalne wyrazy polskiego żalu

wschodnich województw. Ukraiński

Woli czy Operację polską NKWD.

tywy prawdopodobnie dolączy się

ców masakr w Piskorowicach czy

i poczucia krzywdy, a nieco ciszej za-

IPN mial prawo negować decyzję o

Polakom trudno też będzie zrozu-

także polskie miasto Lubartów.

Pawlokomie.

udostępnieniu tablic, a czy docho-

mieć, dlaczego wlączanie bohaterów

stanawiano się już nad odpowiedzią.

Slowo Polskie

dzilo przy tym do nieformalnych na-

Ukraińskiej Powstańczej Armii do

Podobno reżyser nie chcial się zgo-

KG