14

Przegląd wydarzeń

18­30 marca 2016 nr 5 (249) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Jubileusz święceń ks. biskupa

Przedstawiciel Związku

Polaków Ukrainy spotkal się

Jana Purwińskiego

z Wolodymyrem Wiatrowyczem

4 marca br., z okazji jubileuszu 25-lecia święceń

1 marca w Kijowie odbyly się rozmowy pomiędzy

biskupich, w parafii katedralnej pw. św. Zofii

prezesem ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodo-

w Żytomierzu, odbyly się uroczystości dzięk-

wej Wolodymyrem Wiatrowyczem, jego zastępcą

czynne. Odprawiona zostala msza św. w intencji

Oleksandrem Zinczenką, przewodniczącym mię-

biskupa-jubilata Jana Purwińskiego. W uroczy-

dzyresortowej komisji do spraw upamiętnień Swia-

stościach udzial wzięli biskupi i kaplani nie tylko

toslawem Szeremetem i upoważnionym z ramienia

Związku Polaków Ukrainy do prowadzenia rozmów

diecezji kijowsko-żytomierskiej.

Jerzym Wójcickim w sprawie upamiętnienia dwóch

wielodzietnej. W domu bylo czterech

,,cichociemnych" w Starokonstantynowie.

braci i pięć sióstr. Lata szkolne, przy-

padające na czas najpierw hitlerow-

nienia chociażby jednego z nich,

skiej, a później sowieckiej okupacji,

JERZY WÓJCICKI

ale sprawą oczywistą jest dojście do

byly dla niego trudnym wyzwaniem.

kompromisu i wyciągnięcie wniosków

Po póltorej godzinnej rozmowie

Podjęcie normalnej nauki uniemoż-

podczas podobnych przedsięwzięć w

uczestnicy dyskusji doszli do wspól-

liwialo mu polskie pochodzenie. Po-

przyszlości ­ relacjonowal przebieg

nego wniosku polegającego na prze-

mimo trudności, w 1955 r. ukończyl

spotkania Jerzy Wójcicki.

kazaniu sprawy zbadania życiorysów

szkolę średnią. Później rozpocząl

Oprócz ,,cichociemnych", repre-

Leonarda Zub-Zdanowicza i Waclawa

pracę w kolchozie, aby ulatwić sobie

zentanci UINP, komisji Szeremeta i

Kopisto historykom z polskiego i

dostanie się do seminarium duchow-

Związku Polaków na Ukrainie omówili

ukraińskiego Instytutów Pamięci Na-

nego.

także szereg innych ważnych kwestii

rodowej, na podstawie opinii których

W 1956 r. Jan Purwiński wstąpil

w stosunkach polsko-ukraińskich ­

zostanie podjęta ostateczna decyzja o

do Wyższego Seminarium Duchow-

stworzenie przy międzyresortowej

umieszczeniu tablicy upamiętniającej

nego Metropolii Ryskiej.

komisji do spraw upamiętnień Rady,

,,cichociemnych" z Wolynia na Memo-

- Niezapomnianym przeżyciem

zajmującej się polskimi upamiętnienia-

riale Slawy w Starokonstantynowie.

bylo wypędzenie z seminarium (przez

mi na terenie Ukrainy, do skladu której

Historycy z ukraińskiego Insty-

wladze sowieckie ­ przyp. autora)

weszliby przedstawiciele polskiej

tutu Pamięci Narodowej uważają,

jesienią 1959 r. trzynastu kleryków,

mniejszości na Ukrainie (podobnie

że Zub-Zdanowicz i Kopisto brali

w tym trzech diakonów. Bylo nas na

do Komisji, która powstala przy pol-

udzial w akcjach przeciwko cywilnej

początku 36 kleryków, zostalo 21 ­

skiej Radzie Ochrony Pamięci Walk i

ludności ukraińskiej na Wolyniu i

wspomina Jan Purwiński.

Męczeństwa w 1996 roku), problemy

Zamojszczyźnie. Niektóre polskie

To byla epoka Chruszczowa, po

z pomnikiem Ignacego Jana Pade-

źródla też wskazują na to, że oddzial

czasach represji stalinowskich, Ko-

rewskiego w Żytomierzu, ukraińskich

NSZ Zub-Zdanowicza przeprowadzal

ściól wówczas przeżywal najwięk-

cmentarzy wojskowych w okolicach

akcje pacyfikacyjne w wioskach

sze prześladowania. Zabroniono

Przemyśla i Hrubieszowa, lwów ,,tula-

zamieszkalych przez Ukraińców na

wtedy m.in. na Lotwie slużenia do

bp Jan Purwiński

czy" na Cmentarzu Orląt we Lwowie,

Lubelszczyźnie. Trudno określić, ile

mszy św. ministrantom poniżej 18

upamiętnień polskich żolnierzy na

czasu zajmie zbadanie życiorysów

roku życia ­ tym samym zmniejszyla

Wraz z biskupem z Rygi nomina-

KS. WLADYSLAW DERUNOW

Ukrainie poleglych w 1939 roku, brak

Polaków przez polskich oraz ukraiń-

się liczba powolań kaplańskich.

cję kardynalską otrzymalo wówczas

zgody wladz Charkowa na umiesz-

skich historyków i czy w ogóle dojdzie

Święcenia kaplańskie Jan Pur-

2 lutego 1983 r., św. Jan Pawel

wielu wybitnych hierarchów, m.in.:

czenie tablicy Józefa Pilsudskiego

do upamiętnienia ,,cichociemnych" w

wiński otrzymal 13 kwietnia 1961 r. z

II mianowal kardynalem biskupa Rygi

arcybiskup warszawsko-gnieźnień-

na gmachu uniwersytetu, w którym

Starokonstantynowie, ale przez zbyt-

rąk bpa Petrasa Mażelisa w kaplicy

Julijansa Vajvodsa, po raz pierwszy

ski prymas Polski Józef Glemp,

studiowal i inne.

nie emocjonalne podejście wszystkich

Arcybiskupów Ryskich. Przez kolejne

kardynalem zostal wówczas obywa-

arcybiskup Paryża Jean-Marie Lu-

Dzień wcześniej odbyly się

stron do tej sprawy, postanowiono

lata, aż do 1977 r. pelnil poslugę jako

tel ZSRR. Z pewnością byla to forma

stiger, arcybiskup Berlina Joachim

konsultacje pomiędzy wladzami

odlożyć ostateczną decyzję na czas

wikary w różnych miastach na Lotwie.

docenienia Kościola katolickiego na

Meisner, Kolumbijczyk Alfonso Lo-

Związku Ukraińców w Polsce (Piotr

nieokreślony.

Z czasem oficjalnie i nieoficjalnie za-

terenach pozbawionych pasterzy

pez, późniejszy przewodniczący

Tyma) i Związku Polaków na Ukra-

- ,,Cichociemni" to bez wątpliwości

cząl odwiedzać skupiska Polaków

na Bialorusi, Ukrainie, Kazachsta-

Papieskiej Rady ds. Rodziny, metro-

inie, podczas których postanowiono

ciekawa strona historii Polski. Szkoda,

rozsiane po calej Żytomierszczyźnie

nie, Rosji. Biskupem, który kierowal

polita Mediolanu Carlo Maria Martini

wystosować wspólny list do wladz

że w wypadku ze Starokonstantyno-

i poza jej granicami.

kaplanów wyświeconych na Lotwie

SJ, wielki teolog i myśliciel katolicki

centralnych, w którym liderzy mniej-

wem wybrano postacie, które mogly

Biskupem żytomierskim (a póź-

do pracy duszpasterskiej do miejsc

o. Henri de Lubac.

szości polskiej na Ukrainie i mniej-

być zamieszane w zbrodnie przeciwko

niej kijowsko-żytomierskim) ks. Jan

pozbawionych kaplanów, byl wla-

16 stycznia 1991 roku Jan Pa-

szości ukraińskiej w Polsce zaapelują

ludności ukraińskiej. Nie odrzucamy

Purwiński zostal mianowany przez

śnie biskup Julijans Vajvods. Byl to

wel II mianowal hierarchów dla

do Prezydentów obydwu państw o

możliwości dalszego dialogu w tej

Ojca Świętego Jana Pawla II 16

wyraz wspólnoty i pamięci o tych

Kościola rzymskokatolickiego na

szersze zaangażowanie ich w sprawę

sprawie, lecz dopiero po szczegó-

stycznia 1991 r. Zaraz po objęciu

wszystkich, którzy nie mieli wolności

Ukrainie, pośród nominatów byli:

polsko-ukraińskiego dialogu, także w

lowym zbadaniu ich dzialalności w

diecezji rozpocząl starania o zwrot

wyznania i pokoju w wierze na tych

abp lwowski Marian Jaworski, obec-

sprawach trudnych.

latach 1943-44. Nie chcieliśmy prowo-

budynku kurii biskupiej, w którym

rozleglych terenach ziemi nieludz-

nie senior, bp kamieniecko-podolski

kacji w Starokonstantynowie, dlatego

obecnie mieści się muzeum krajo-

kiej, walczącej z Bogiem. Ta kardy-

Jan Olszański (†23.02.2003), bp ży-

poradziliśmy lokalnym wladzom, by

znawcze. Starania te, rozpoczęte

nalska nominacja byla pociechą dla

tomierski ks. Jan Purwiński i dwóch

List do dyrektora

wstrzymali się z upamiętnieniem pol-

w 1991 r., pomimo wielu wysilków

Kościola na Lotwie. W owym czasie

sufraganów bp o. Rafal Wladyslaw

ukraińskiego Instytutu

skich żolnierzy ­ mówil Wiatrowycz.

i istnienia ustawy o zwrocie majątku

Kościól na Lotwie spelnil wielką mi-

Kiernicki (†23.11.1995) i bp Marcjan

Pamięci Narodowej

- Proponując upamiętnić Zub-

kościelnego dotąd nie daly żadnych

sję ewangelizacyjną, kierując naj-

Trofimiak.

Szanowny Panie Prezesie Ukra-

Zdanowicza i Kopisto, zwracaliśmy

rezultatów. Kolejnymi krokami bylo

pierw kaplanów, a potem przyjmując

Dumą kościola rzymskokatolic-

ińskiego Instytutu Narodowej Pamię-

uwagę wylącznie na ich zaslugi w

odnowienie sieci parafii i utworzenie

kandydatów do kaplaństwa i wycho-

kiego na Ukrainie jest to, że obcho-

ci Wolodymyr Wiatrowycz!

walkach z Niemcami na zachod-

Wyższego Seminarium Duchowne-

wując ich w Wyższym Seminarium

dy jubileuszu odbywają się wlaśnie

Biorąc do uwagi powierzchowne

nim i z komunistami na wschodnim

go w Worzelu k. Kijowa.

Duchownym w Rydze dla przyszlych

w Roku Milosierdzia. W Żytomierzu

i niedostateczne zbadanie życiory-

frontach. Leonard Zub-Zdanowicz

Przez ponad 30 lat pracy dusz-

pokoleń, jak się okazalo, przyszlych

pracy duszpasterskiej poświecil do-

sów ,,cichociemnych" Leonarda Zub-

jest kawalerem licznych francuskich,

pasterskiej biskup Jan stal się ostoją

biskupów na trudniejsze i niespokoj-

stojny jubilat 39 lat slużąc kościolo-

Zdanowicza i Waclawa Kopisto, które

angielskich i polskich odznaczeń

katolicyzmu i obrońcą kultury pol-

ne czasy dla Kościola w Ukrainie.

wi na Ukrainie w trudnych czasach.

stalo się przyczyną nieporozumień

państwowych. Kopisto, z kolei, zostal

skiej. Dzięki jego zabiegom i stara-

Przybyli z Lotwy do pracy na teren

Eucharystia zgromadzila wiernych

pomiędzy inicjatorami ich upamiętnie-

nagrodzony orderem Virtuti Militari,

niom nie zostal zlikwidowany polski

Ukrainy śp. ks. Kazimierz Mączyń-

by modlić się za księdza biskupa

nia w Starokonstantynowie na Woly-

Krzyżem Walecznych oraz spę-

cmentarz w Żytomierzu, na którym

ski (†11.08.1996 r.), śp. ks. Augustyn

seniora i odrodzony Kościól na

niu i historykami z UINP, uważamy za

dzil wiele lat w lagrach GULAGu

spoczywają m.in. rodzice Ignacego

Mednis (†10.03.2007), śp. ks. Wlady-

Ukrainie.

konieczne zasięgnąć opinii o ich moż-

na Kolymie i więzieniach NKWD,

Paderewskiego, rodzina Stanislawa

slaw Vanags (†10.11.2001), śp. ks.

Ksiądz biskup Jan Purwiński

liwym udziale w akcjach pacyfikacyj-

gdzie byl zmuszany do donosów na

Moniuszki i wielu wybitnych Polaków.

Bernard Mickiewicz (†21.05.2006)

przyszedl na świat 19 listopada 1934

nych przeciwko cywilnym Ukraińcom

Ukraińców. Wedlug relacji historyka

Jest symbolem Opatrznościowej tro-

i brat ks. Bernarda Mickiewi-

r. we wsi Dolnaja, należącej do pa-

u historyków z polskiego i ukraińskie-

z rzeszowskiego IPN Tochmana od-

ski Kościola z Lotwy i znakiem Boże-

cza śp. ks. Ambroży Mickiewicz

rafii Niepokalanego Poczęcia Naj-

go Instytutów Pamięci Narodowej.

mówil wspólpracy z urzędem bezpieki.

go Milosierdzia nad tymi wszystkimi

(†5.07.2015), ks. Jan Krapan, ks.

świętszej Maryi Panny w Ilukszcie na

Inicjując upamiętnienie dwóch

Trudno przewidzieć, czy uda się nam

ludźmi, którzy dali tyle dowodów ży-

Jan Purwiński, proboszcz parafii

Lotwie, jako syn Polaków Marianny

polskich oficerów z elitarnej jed-

zrealizować nasze plany z upamięt-

wej wiary.

katedralnej w Żytomierzu.

i Donata. Wychowal się w rodzinie