20
kurier kulturalny
1528 kwietnia 2016 nr 7 (251) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Upamiętnienie ślubów Jana kazimierza
w dzielach sztuki sakralnej
i tablicach pamiątkowych (cz. 2)
Śluby króla Jana Kazimierza byly jednym z najbardziej popularnych wydarzeń
historycznych w dziejach Lwowa i znalazly upamiętnienie w szeregu dziel sztuki
sakralnej, które znajdują się w świątyniach lwowskich. To wydarzenie zajmowalo
wyobraźnię wielu znanych artystów polskich. Niejeden z nich przedstawil ten temat
na swoich obrazach i każdego przyciągala katedra lwowska, w której przed obra-
zem Matki Boskiej Laskawej 1 kwietnia 1656 roku zlożyl król swoje slynne śluby.
Najświętszej Panny pięknie przystro-
JURIJ SMIRNOW
jony, odprowadzil go procesjonalnie
tekst i zdjęcia
do kościola i przed wielkim oltarzem
W roku 1936 we Lwowie uroczy-
umieścić kazal. Wotywę odśpiewal
ście obchodzono 280. rocznicę ślubów
przy nim nuncjusz papieski Pietro Vi-
królewskich. Katedralne Arcybractwo
doni, biskup Lodi, poczem nastąpilo
Najświętszej Maryi Panny Laskawej
kazanie do takiej uroczystości zasto-
Królowej Korony Polskiej postanowi-
sowane. Po nabożeństwie i przyjęciu
lo ufundować srebrne antepedium w
Ciala i Krwi Pańskiej, przystąpil król
formie tryptyku do glównego oltarza.
z senatorami do wielkiego oltarza i
Tematem wybrano trzy najważniejsze
przyklęknąwszy na pierwszym stop-
wydarzenia w historii katedry lwow-
niu przed obrazem Matki Boskiej taki
skiej, mianowicie ,,Polożenie kamie-
ślub odczytal [...]. Po nabożeństwie
nia węgielnego pod katedrę lwowską
ruszyl król z procesją do pobliskiego
przez Kazimierza Wielkiego", ,,Śluby
kościola oo. Jezuitów, gdzie nuncjusz
Jana Kazimierza" i ,,Poświęcenie
przystąpil do publicznego odmówie-
sztandarów Orląt Lwowskich przez
nia Litanii Loretańskiej. Wtedy to pod
abpa Józefa Bilczewskiego w 1920
sklepieniami lwowskiego kościola
roku". Antepedium zaprojektowal i
padlo po raz pierwszy natychmiast
Kościól Jezuitów, polichromia ,,Matka Boska Królowa Ko-
wykonal w blasze srebrnej profesor
przez wielotysięczne tlumy powtó-
rony Polskiej"
rzone wezwanie: Królowo Korony
Józef Starzyński, znany lwowski
Polskiej, módl się za nami!".
rzeźbiarz, autor kilku cennych po-
dium pracowal zespól konserwato-
zawierzenia ponawiają Rodacy mia-
mników na Cmentarzu Orląt. W wy-
Legat papieski Pietro Vidoni mo-
rów Katarzyna Bromilska, Bartosz
sta zawsze wiernego i Ziemi Lwow-
konaniu plaskorzeźby pomagal jemu
dlil się w kościele oo. Jezuitów przed
Markowski i Andrzej Kazberuk pod
skiej. 1 kwietnia 2006 roku". Tablicę
Ch. Trojański. 26 kwietnia 1936 roku
cudownym obrazem Matki Boskiej
kierownictwem profesora Janusza
podczas uroczystego nabożeństwa
nowe antepedium poświęcil ksiądz
Pocieszenia. W 1905 roku św. arcybi-
Smazy z warszawskiej ASP. W 2000
poświęcil kardynal Marian Jaworski,
Witraż ,,Matka Boska Królo-
kanonik Józef Zajchowski. Króla Jana
skup Józef Bilczewski zwrócil się do
roku antepedium ustawiono na nowej
metropolita lwowski. Przy tym akcie
wa Polski" w katedrze laciń-
Kazimierza przedstawiono bardzo
Watykanu z propozycją ukoronowa-
wolno stojącej mensie oltarzowej w
obecni byli honorowi goście prezy-
skiej
ekspresywnie, klęczącego w mo-
nia tego obrazu zlotymi koronami pa-
prezbiterium, zaś następnie prze-
dent Rzeczypospolitej Polskiej Lech
mencie skladania ślubu przed olta-
ny Jerzy Ossoliński. Kolejna scena
pieskimi. W dniu 12 lutego 1905 roku
niesiono do bocznego oltarza Prze-
Kaczyński z malżonką i towarzyszą-
rzem, na którym ustawiono cudowny
przedstawia króla Jana III Sobie-
papież Pius X wydal odpowiedni de-
mienienia Pańskiego. W tym oltarzu
cy mu ministrowie. W uroczystości
obraz Matki Boskiej Laskawej. Przed
skiego w procesji Bożego Ciala w
kret, a w dniu 28 maja 1905 roku abp.
ustawiono również relikwiarz św. ar-
również udzial wzięli przedstawicie-
tym obrazem król zlożyl swoją koro-
1694 roku. Obok synowie królewicze
J Bilczewski dokonal aktu uroczystej
cybiskupa Józefa Bilczewskiego.
le episkopatu rzymskokatolickiego z
nę i berlo. Po stronie lewej znajduje
Jakub i Konstanty. Na trzecim ma-
koronacji w obecności więcej niż 10
Z okazji 350. rocznicy ślubów
Polski i Ukrainy.
się postać biskupa i klęcząca obok
lowidle widzimy hetmana Stefana
tysięcy wiernych. Dla tej uroczysto-
królewskich w katedrze lwowskiej
Śluby Jana Kazimierza zostaly
niego królowa Maria Ludwika, zaś po
Czarnieckiego witanego przez jezu-
ści odnowiono święty obraz, oltarz
umieszczono tablicę pamiątkową z
upamiętnione w dzielach sztuki rów-
itów lwowskich w progu świątyni po
i kaplicę, w której on się znajdowal.
powrocie w 1657 roku ze zwycięskiej
Projekt rekonstrukcji opracowala Po-
bitwy z wojskiem księcia Jerzego Ra-
litechnika Lwowska, a kierownikiem
koczego. Ostatni obraz przedstawia
artystycznym wyznaczono znanego
hetmana Stanislawa Jablonowskie-
rzeźbiarza prof. Antoniego Popiela.
go odmawiającego koronkę do Matki
Wedlug jego projektu odlano w brą-
Bożej.
zie nowe antepedium. Mistrz w relie-
Tadeusz Popiel wykonal również
fie wypuklym przedstawil moment,
monumentalny obraz ścienny po-
kiedy legat Pietro Vidoni wprowadzil
święcony ślubom Jana Kazimierza
slynne slowa do Litanii Loretańskiej.
we lwowskim kościele klarysek pw.
(Wedle innych źródel, antepedium
Niepokalanego Poczęcia Najświęt-
wykonal Piotr Wójtowicz).
szej Maryi Panny. Kościól byl zbudo-
Wykonano również nową poli-
wany w 1607 roku na przedmieściu
chromię sklepienia i ścian kaplicy.
Halickim poza murami obronnymi
Autorem projektu i wykonawcą byl
miasta i naprzeciw zabudowań ko-
malarz Tadeusz Popiel. Na sklepie-
ściola i klasztoru oo. Bernardynów.
niu przedstawil fresk przedstawiający
Od 1749 roku trwala dalsza rozbudo-
Matkę Boską Królową Korony Pol-
Kościól Jezuitów, antepedium ,,Śluby Jana Kazimierza"
wa kościola i ozdobienie jego w stylu
skiej. Postać Najświętszej Rodziciel-
nież w innych kościolach lwowskich.
prawej klęczący chlop i monumen-
bialego marmuru, wmurowaną przez
barokowym, w którym pierwszorzęd-
ki z Dzieciątkiem Jezus umieszczono
Przede wszystkim w kościele oo.
talna figura żolnierza polskiego ze
Polaków ze Lwowa i Ziemi Lwowskiej.
ną rolę odgrywaly freski, wykonane
na obloku. Nad Madonną wznoszą
Jezuitów pw. św. Apostolów Piotra i
sztandarem narodowym.
Tablica znajduje się przy wejściu do
przez znanego polskiego malarza
się dwa duże anioly trzymające nad
Pawla. Przebieg wydarzeń pamiętne-
W 1946 roku antepedium wywie-
kaplicy Matki Boskiej Częstochow-
Stanislawa Stroińskiego, być może
jej glową zlotą koronę. W pendenty-
go dnia 1 kwietnia 1656 roku opisal
ziono do Lubaczowa i umieszczono w
skiej. Na niej zlotymi literami wyry-
wspólnie z bratem Marcinem. W la-
wach umieszczono sceny adoracji
historyk sztuki dr Mieczyslaw Skru-
prokatedrze. W 1999 roku wykonano
to napis: ,,W 350. rocznicę ślubów
tach 1760-1763 artysta udekorowal
cudownego obrazu przez slynnych
dlik: ,,Dnia 1 kwietnia 1656 roku, który
odlew-kopię antepedium z żywicy
króla Jana Kazimierza zlożonych w
monumentalnymi kompozycjami fre-
bohaterów narodu polskiego. Na
przypadl na sobotę, udal się król Jan
syntetycznej, która po oksydowaniu
Katedrze Lwowskiej Matce Boskiej
skowymi prezbiterium, nawę glówną
jednej z nich król Wladyslaw IV modli
Kazimierz do kaplicy Domagaliczów
nabrala wyglądu zbliżonego do srebr-
Laskawej i obrania Jej Królową Ko-
i chór muzyczny. Pomyślny rozwój
się przed obrazem MB Pocieszenia.
i [...] wziąwszy z tej kaplicy obraz
nego oryginalu. Nad nowym antepe-
rony Polskiej, hold wdzięczności i
klasztoru klarysek przerwaly kasaty
Za nim klęczy kanclerz wielki koron-
