24

kurier sportowy

15­28 kwietnia 2016 nr 7 (251) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Profesor od szermierki

W roku olimpijskim 2016 warto przypomnieć sylwetkę osoby, która osobiście nie sięgnęla

po wysokie tytuly sportowe, ale wielu szermierzy zawdzięczają mu swoje osobiste osiągnię-

cia. Mowa tu o profesorze zbigniewie czajkowskim.

rzy Tadeusza Fridricha i Antoniego

rytetem i poważaniem otoczony jest

nie wiele języków ­ obojętne mu

JAn JAReMkO

Franca.

prof. Zbigniew Czajkowski pośród

w jakim języku prowadzić wyklady.

Z pewnością tak by się stalo, gdy-

Przeglądając setki pożólklych

szermierczej spoleczności świata.

Wspaniale rozmawia po angielsku,

by nie wrzesień 1939 roku. Rozpoczę-

stron gazet, czasopism czy książek,

Podczas licznych prelekcji cytowano

francusku, rosyjsku, wlosku i chyba

la się II wojna światowa i absolwent

czytając artykuly w Internecie, gdzie

jego dziela. Jako jeden z pierwszych

jeszcze w kilku innych językach.

lwowskiego Korpusu Kadetów trafia

glównym haslem jest ,,Lwów", lowie

w zajęcia z szermierki wprowadzil

Pewnego razu na konferencji pra-

na prawdziwą bitwę, która kończy się

siebie na myśli, że jakże wspaniale

szereg ćwiczeń psychicznych (uwa-

sowej w Taszkiencie, dziękując za

dla niego dość szybko. Już w paź-

jest nasze miasto, skąd wyszli no-

gi, spostrzegawczości, szybkości

toast na jego cześć, powiedzial kil-

dzierniku Zbigniew Czajkowski znów

minaci do nagrody Nobla, Oskarów

myślenia i taktyczności myśli). To

ka slów po uzbecku, przepraszając

jest we Lwowie, gdzie mieszkają jego

filmowych, znani wynalazcy, poeci

wlaśnie w tych dziedzinach w polo-

jednocześnie, że mówi z tadżyckim

matka, brat i siostra. Dowiaduje się,

i malarze. Coś podobnego można

wie lat 80. XX wieku wspólpracowal

akcentem... Nie zapomnial tych

że ojciec jest w obozie dla jeńców w

powiedzieć o sporcie. Wiele dys-

z profesorami Lwowskiej AWF. Za-

miesięcy spędzonych tu w Azji w

Starobielsku. Postanawia przedostać

cyplin narodzilo się wlaśnie u nas

wsze lubi powtarzać zdanie: ,,Wiele

1941 roku w oczekiwaniu na sfor-

się do Wojska Polskiego we Francji

­ pierwsze mecze pilki nożnej, ho-

nauczylem się od moich profesorów,

mowanie oddzialów WP.

i, czekając na swoją kolej przejścia

keja, koszykówki, pilki wodnej po

więcej od moich kolegów, a najwięcej

Czajkowski  jest  nadzwyczaj

zielonej granicy, kontynuuje zajęcia

raz pierwszy na terenach obecnej

­ od uczniów". Stale też podkreśla,

plodnym autorem. Ilość jego publi-

z szermierki pod okiem Wladyslawa

Ukrainy rozgrywane byly wlaśnie we

że zadaniem trenera nie jest jedynie

kacji jest imponująca. Tylko w jed-

kadet zbigniew czajkowski

Labędziewskiego. Labędziewski w

Lwowie na przelomie XIX-XX wie-

wychowanie dobrego zawodnika, ale

nym czasopiśmie ,,Sport Wyczyno-

kanale La Manche, a na pokladzie

1940 roku zostanie, jako pierwszy

ków. Tu powstawaly pierwsze kluby

również swego następcy. Wlaśnie,

wy" zostalo wydrukowanych ponad

niszczyciela ,,Blyskawica" wspiera

lwowski sportowiec, mistrzem ZSRR.

i federacje sportowe: międzynaro-

idąc tą drogą, jego następcy rozsia-

300 jego artykulów. Porusza szeroką

desant wojsk sprzymierzonych w

Treningi odbywają się w Palacu

dowa Federacja Lucznicza, jedna z

ni po calym świecie kontynuują jego

tematykę: teoria metodyki treningów,

Normandii w 1944 roku.

wielu, zostala stworzona wlaśnie tu

Sportu przy pl. Jablonowskich (ob.

myśli i koncepcje jako szkoleniowca.

historia szermierki, pedagogika spor-

Gdy los wojny jest przesądzony,

na jesieni 1931 roku, a na ratuszu

pl. Petruszewicza). Zbierają się tu

Profesor bardzo ceni sobie poczu-

towa, psychologia, fizjologia i rehabi-

Czajkowski zostaje zdemobilizowa-

lwowskim odbylo się jej zebranie

sportowcy i mlodzi adepci szermierki.

cie humoru. Za oznakę inteligencji

litacja. O tematyce szermierki, teorii

ny i rozpoczyna studia medyczne

zalożycielskie.

Trener powierza Zbigniewowi prowa-

i psychologii sportu spod jego pióra

uważa... noszenie okularów. Nosi

w Edynburgu w Szkocji. Natych-

dzenie z nimi zajęć i to byly pierwsze

W mojej kolekcji karykatur na

je stale, chociaż już teraz ich nie po-

wyszlo ponad 30 publikacji. Naj-

miast zabiera się za organizację

znanych sportowców mam też przed-

kroki jako instruktora-amatora. Na-

trzebuje. Twierdzi, że ma brytyjską

bardziej znana jest wydana w 2005

klubu szermierczego. Trenuje sam i

reszcie w kwietniu 1940 roku pojawia

stawiającą Zbigniewa Czajkowskie-

cierpliwość, bo zamiast wybuchnąć

roku w Nowym Jorku ,,Understanding

udziela lekcji kolegom klubowym. Z

się możliwość przekroczenia grani-

go, który przez sześć lat swojej mlo-

jakąś tyradą powtarza jedynie: ,,A

Fencing ­ Unity of Theory and Practi-

czasem zostaje mistrzem Szkocji w

cy z Rumunią i sześcioro śmialków

dości mieszkal w naszym mieście, tu

niech mnie szlag trafi!". Potem zapa-

ce" (Mądra szermierka ­ pojednanie

szabli i rapierze. Tu poznaje urodzi-

wą Wendy Cohrein, z którą zawiera

malżeństwo w 1949 roku i powraca

do Polski. Kończy Akademię Me-

dyczną w Krakowie, trenuje w klubie

,,Budowlanka" pod okiem jednego

ze swych idoli z lat mlodości Tade-

usza Fridricha. W 1950 roku zostaje

mistrzem Polski w rapierze. Otóż

kariery lekarza nie zrobil, bo więcej

zajmowal się szermierką. Mial dobre

wyniki i szykowal się do występu w

skladzie reprezentacji Polski na

Igrzyskach Olimpijskich w 1952 roku

w Helsinkach. Otrzymal strój olim-

pijczyka, cale wyposażenie, ale na

kilka godzin przed odjazdem zawia-

domiono go, że... nie zdążono zala-

twić mu paszportu. Z pewnością SB

egon Franke (od lewej) i zbigniew czajkowski

Prof. zbigniew czajkowski

przejrzalo jego przeszlość wojenną

i uważalo, że jest zarażony ,,bakcy-

la swą ulubiona fajkę... i incydent jest

teorii i praktyki). W mniemaniu czlon-

wyrusza w niebezpieczną drogę na

studiowal i stąd wyruszyl na podbój

lem" Zachodu. Dopiero po roku ­ w

wyczerpany.

ków  Międzynarodowej  Akademii

Śniatyn. Gdy nocą pociąg kontroluje

świata. Urodzil się w 1921 roku i 5 lu-

1953 ­ pozwolono mu na wyjazd na

Ulubioną piosenką prof. Czaj-

Szermierki ta praca zostala uznana

patrol, chlopcy w biegu wyskakują

tego br. ukończyl 95 lat. Swój jubile-

Mistrzostwa świata do Brukseli. Tu

kowskiego jest utwór Wojciecha

za najlepszą na świecie książkę o

i przez kilka godzin pod deszczem

usz spotkal w dobrym zdrowiu. Chcę

Czajkowski zdobyl brąz w turnieju

Mlynarskiego ,,Róbmy swoje". W tym

szermierce. I chociaż jest to pod-

idą w kierunku granicy. Pech chcial,

przybliżyć Czytelnikom jego nietypo-

drużynowym szablistów.

przypadku jego 95 lat wcale nie daje

ręcznik dla szermierzy, wykorzystują

że kilkaset metrów przed rumuńską

wą w sporcie światowym postać.

Nadal trenuje i występuje na

mu prawa do przejścia na emerytu-

go również trenerzy innych dyscyplin

granicą wpadają w ręce sowieckich

Zbigniew Czajkowski jest nie

najważniejszych zawodach między-

rę. On robi swoje! Trzeba zakończyć

sportowych. Zawsze lubi cytować

pograniczników. Okazalo się, że

tylko wybitnym trenerem szermierki,

narodowych. W latach 1954-1980

artykul do polskiego pisma, a tu wy-

Leonarda da Vinci: ,,Kto uprawia

przewodnik byl platnym agentem

pedagogiem, fachowcem w swojej

trenuje sekcję szermierczą klubu

dawnictwo z USA czeka na korektę

praktykę bez teorii, jest jak marynarz

NKWD i na grupę już w umówionym

dziedzinie, ale i nadzwyczaj interesu-

,,Piast" z Gliwic. Tu spod jego ,,cięż-

autorską kolejnej książki ­ komputer

plynący do brzegu bez steru i kompa-

miejscu czekano.

jącą osobą, o czym świadczą fakty z

kiej" ręki wyroslo cale pokolenie mi-

się przegrzewa. Tu Brytyjczycy za-

su i nigdy nigdzie nie doplynie". Gdy

Czajkowski trafia do niewoli so-

jego burzliwego życia. Urodzil się w

strzów: mistrz olimpijski z 1964 roku

praszają na kolejny kurs trenerski, a

pisze artykul czy książkę, dotrzymu-

wieckiej i jest trzymany w więzieniach

wojskowej twierdzy Modlin, w garni-

w rapierze Egon Franke oraz mi-

kanadyjska Federacja szermierki już

je się zasady ­ ,,Autor powinien tak

w Kolomyi, Stanislawowie, Zloczowie

zonie, gdzie jego ojciec byl oficerem.

strzowie świata Bogdan Gąsior, Ja-

przyslala bilety na samolot, bo ma

przeboleć napisane, żeby już czytel-

i Lwowie, aby wreszcie zostać zesla-

W takich rodzinach dzieci zazwyczaj

cek Berkowski, Elżbieta Cymerman,

tam spotkanie. Na domiar wszyst-

nik nie musial się męczyć". Jest też

nym do Workuty, gdzie przebywal do

kontynuują tradycje rodzinne, więc

Magdalena Jeziorowska. Oprócz

kiego, do Katowic przyjechali szer-

autorem bardzo popularnego filmu

września 1941 roku. Najazd Hitlera

maly Zbyszek w 1934 roku rozpoczy-

treningów w macierzystym klubie w

mierze z Francji i Izraela na egzamin

naukowego o kobiecej szermierce

na ZSRR kardynalnie zmienil sy-

na studia w Korpusie Kadetów we

trzech rodzajach broni (szabla, ra-

mistrzowski u samego maestra Czaj-

na szpadach.

tuację wielu polskich więźniów. Na

Lwowie. Studiuje bardzo starannie i

pier i szpada), Czajkowski z czasem

kowskiego!

Do Katowic, gdzie profesor pra-

podstawie umowy Sikorski-Majski

ukończyl uczelnię na pierwszej pozy-

zostaje naczelnym trenerem Pol-

I jak tu myśleć o emeryturze?

cuje na AWF, zjeżdżają się trenerzy

wielu z nich zglosilo się do Wojska

cji. Już od pierwszego roku studiów

skiej Federacji Szermierki i czlon-

,,Niech starzeje się ten, kto ma na to

z calego świata, aby otrzymać dy-

Polskiego i zostalo zwolnionych z

pasjonuje się szermierką. I chociaż,

kiem Federacji Międzynarodowej.

czas i życzenie" ­ mawia Zbigniew

plom tej uczelni z podpisem Czaj-

więzień. Trafili do Azji Środkowej,

jak inni kadeci, uprawial i pilkę nożną,

Jego doświadczenie i autorytet stają

Czajkowski. I jeszcze jeden zbieg

kowskiego, bo jak powiadają: ,,to

gdzie byly formowane oddzialy Woj-

i lekką atletykę, ale walki na szable

się tak znane, że zostaje wybrany

okoliczności: jego mieszkanie, bar-

nie tylko uczony, to nie tylko trener

ska Polskiego. Czajkowskiego skie-

pod okiem doświadczonego Jana

na czlonka honorowego i profeso-

dziej przypominające muzeum szer-

­ to samodzielna Akademia szer-

rowano do marynarki. Przez Iran,

Pieżyńskiego staly się jego pasją. Nie

ra Brytyjskiej Akademii Szermierki

mierki, mieści się w Bytomiu przy ul.

mierki o slawie światowej". Podczas

Indie, Poludniową Afrykę dociera on

dziw, że staranny mlodzieniec bierze

(1972).

Juliana Falata, malarza, który urodzil

światowego kongresu poświęcone-

do Wielkiej Brytanii, tu zostaje skiero-

udzial w zawodach miejskich i marzy

W wieku ponad 80 lat kontynu-

się w okolicach Lwowa.

go zagadnieniom szermierki, który

wany na niszczyciel ,,Ślązak" i bierze

o przyszlej karierze olimpijczyka, ma-

uje wyklady na kursach trenerskich

Zaiste ­ Lwów zrodzil wybitne

przebiegal w Barcelonie w 2008

udzial w wielu bitwach morskich na

jąc przed sobą wspaniale przyklady

w wielu krajach świata. Zna świet-

osobistości!

roku, dalo się zauważyć, jakim auto-

Atlantyku, Morzu Śródziemnym, w

przedwojennych lwowskich szermie-