29
www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 29 kwietnia16 maja 2016 nr 8 (252)
ziemne przejścia, prowadzące poza
jeszcze przez dziesięć lat byla kato-
uciec. Podczas tych wydarzeń za-
obręb klasztoru, jeden z nich byl tak
licką, ale potem odebrano ją i zmie-
mordowano okolo 4 tys. mieszkań-
duży, że ,,można bylo jechać autem".
niono na cerkiew św. Trójcy. W tym
ców Lucka i pogrzebano ich na ber-
Na razie nie można tu wstępować
czasie prawoslawna ludność Lucka
nardyńskich gruntach. Pod koniec
bez zezwolenia Olega Winogradowa,
stanowila zaledwie 10%, więc minęly
XVII wieku kościól znów splonąl, bo
dzialającego za zgodą proboszcza
kolejne dziesięciolecia aż rujnującą
podpalil go organista, aby ukryć kra-
katedry.
dzież. W 1720 roku na koszty Adria-
się świątynię zaczęto naprawiać.
Jeszcze jeden, niegdyś wspania-
na Kalińskiego wybudowano nowe
Wyświęcono ją dopiero w 1879 roku.
ly klasztor katolicki oo. bernardynów
murowane zabudowania klasztorne
Otrzymala ona wielką banię nad tran-
leży przy dzisiejszym pl. Teatralnym.
i trzy podziemne przejścia pod nimi.
septem i dzwonnicę nad wejściem.
Zalożony zostal przez malżonkę sę-
Zabudowania wystawiono w ksztal-
Wielki dzwon zostal sprezentowany
dziego ziemskiego Wojciecha Stani-
cie podkowy, co nie bylo charakte-
cerkwi przez cara Aleksandra III.
szewskiego Agnieszkę w 1643 roku.
rystyczne dla zabudowań klasztor-
Prawdopodobnie podczas przebu-
dowy zniszczono pochówki szlachty,
mieszczące się w kościele. Wypo-
sażenie katolickie przewieziono do
katedry w Żytomierzu. Gdy zabraklo
pieniędzy na przebudowę, rozebrano
przejście lączące klasztor z kościo-
lem i ceglę sprzedano.
Pod koniec XIX wieku więzienie
zamknięto i w murach klasztorno-
więziennych umieszczono gimna-
zjum rosyjskie. Z lekka przebudowa-
no jedynie fasady. Gdy Luck znalazl
się ponownie w granicach Rzeczy-
pospolitej, byly glosy rewindykacji
świątyni i oddania jej katolikom. Do
niczego to nie doprowadzilo. Jedy-
nie gimnazjum w klasztorze zamie-
Oltarz glówny katedry luckiej
niono na dużą bibliotekę publiczną.
na chwalę Bogu". Tak glosi legenda,
Znów wybuchla wojna i po raz kolej-
W czasie wojny Napoleona z
powiązana z fundacją, którą nadal
ny powrócilo tu więzienie tym ra-
Rosją w 1812 roku w klasztorze
skarbnik braclawski Pawel Majkow-
zem NKWD. Z czasem umieszczo-
umieszczono szpital wojskowy,
ski luckim trynitarzom na budowę
no tu wydzial historyczny Instytutu
ale prawdopodobnie mieszkali tu
murowanego klasztoru w 1720 roku.
pedagogicznego. Dziś w dawnym
jeszcze zakonnicy. W polowie XIX
Wtedy już zakon byl w mieście
klasztorze od zewnątrz mieści się
wieku wladze skasowaly konwent.
przekazano im do użytku i odbudowy
kilka biur prywatnych i kawiarnia, a
Minęlo dwadzieścia lat gdy ostatni
drewnianą cerkiew Archaniola Micha-
od wewnętrznej niewielki klasztor
trynitarz o. Mieczyslaw Szteiner
la, pod warunkiem zachowania we-
żeński.
zamknąl za sobą drzwi kościola,
zwania. Po uzyskaniu kosztów w cią-
Cerkiew św. Trójcy nigdy nie
który później rozebrano na ceglę
gu 9 lat trynitarze wybudowali wielki
zostala zamknięta przez wladze so-
pod budowę szpitala wojskowego.
barokowy kompleks, skladający się z
wieckie i dziś mieści się tu katedra
W tym czasie klasztor pelnil funk-
Obecna lucka katedra dawniej kościól oo. jezuitów
trzynawowego kościola pw. Michala
prawoslawna. Jednak świątynia za-
cję więzienia dla polskich patriotów
Wykupila ona dla zakonu teren opo-
nych w Rzeczypospolitej. Klasztor
Archaniola i św. Apostola Piotra oraz
chowala swój charakter katolicki z
uczestników powstania stycznio-
dal drewnianego kościola św. Krzyża.
mial dwie wieże, co wskazywalo na
zabudowań klasztornych. Razem
dawnych czasów pozostala ambo-
wego. Przebywal tu ostatni marsza-
Do tej fundacji wchodzila też dzialka
funkcje obronne.
utworzyly zabudowania czworobok
na. Freski są autorstwa Czecha
lek lucki Erazm Stecki. Następnie
plebanii parafii św. Jakuba i za nią
Ponieważ świątynia klasztorna
z zamkniętym wewnętrznym dzie-
Paralaka (pocz. XX wieku) i Lidii
więzienie skasowano i w zabudo-
splacali Żydzi luccy, mający dlugi
byla p.w. NMP Róży Duchownej,
dzińcem. Pod koniec XVIII wieku
Spaskiej (późniejsze). W 2008 roku
waniach umieszczono sąd, a na
względem Staniszewskiego. Gdy
to i nowy kościól (zaprojektowany
świątynię udekorowaly freski Józefa
podczas budowy fundamentów pod
dziedzińcu wystawiono pomnik
przestali placić, proboszcz kościola
również przez Kalińskiego) mial
Pradtla i stworzyl on 30 obrazów z
seminarium zniszczono stary kur-
Aleksandra III. W miejscu kościola
św. Jakuba Maciej Poplawski napadl
ksztalt róży. Budowę rozpoczęto, ale
życia zalożycieli zakonu św. Feliksa
han i pochówki z XVII wieku i to
wybudowano kaplicę Matki Boskiej
na bernardynów. W wyniku napaści
nie spodobala się ona kapitule za-
Valois i św. Jana z Mathy, które byly
pomimo zakazu Komitetu ochrony
Iwerskiej. Potem zniszczyli ją ko-
w klasztorze. Możliwe, że te freski do
muniści, a pomnik cara Niemcy
dziś są pod warstwą tynku.
podczas I wojny światowej.
W klasztorze zakonnicy prowa-
W okresie międzywojennym tu
dzili filozoficzno-teologiczną szkolę,
odbywaly się glośnie procesy nad
gdzie nauczano gramatyki i innych
komunistami, których rozstrzelano
przedmiotów. Między innymi w 1820
na dziedzińcu. Dziś znów jest tu szpi-
roku w luckim konwencie wyklady
tal wojskowy, ale stary uklad wnętrz
prowadzil dzialacz religijny i pisarz
zostal zachowany.
Innocenty Krzyszkowski. Byla tu ol-
Jest to ostatni z zachowanych
brzymia biblioteka z utworami o hi-
katolickich klasztorów Lucka. Do-
storii innych zakonów katolickich. Od
dam jeszcze, że przy ul. Karaimskiej
strony kościola, przebudowanego
6 znajduje się budynek mieszkalny,
później w stylu klasycyzmu, klasztor
który wchodzil w kompleks zabudo-
otoczony byl murem z bramą.
wań klasztoru oo. bonifratrów.
Wewnętrzne podwórko klasztoru
dwoje braci ucierpialo, a mnich Ka-
konu i prace przerwano. Nareszcie
spuścizny narodowej. Nikogo za to
panar zginal. Sąd, do którego zwró-
do realizacji przyjęto projekt Pawla
nie ukarano.
cili się bernardyni, zmusil Poplaw-
Giżyckiego i zostal on wystawiony z
,,Zapukal kiedyś późnym wieczo-
skiego wyplacić im odszkodowanie
funduszy kilku rodów magnackich,
rem do furty klasztoru bernardynów
i pokryć koszty pogrzebu Kapanara,
w tym Radziwillów. Bodowa kościola
biednie ubrany mężczyzna. Poprosil
dać pewną ilość wosku i wystawić w
trwala prawie 40 lat i konsekrowano
o przytulek i pożywienie dodając, że
tragicznym miejscu kaplicę Jezusa
go dopiero pod koniec XVIII wieku. W
szczodrze się odwdzięczy. Przeor
Frasobliwego. Kaplica stala jeszcze
oltarzu glównym umieszczono obraz
powiedzial, że już wszyscy zjedli ko-
do polowy XIX wieku byla tematem
św. Franciszka, namalowany w Rzy-
lację i nakazal dać wędrowcy kawal
rysunków wielu malarzy. Prawdo-
mie przez Rottaniego w 1765 roku.
chleba i kufel piwa. Nieznajomemu
podobnie zostala zniszczona, gdy
Nie zdążyli bernardyni nacieszyć
takie przyjęcie się nie spodobalo.
zabudowania klasztorne przekazano
się nową świątynią, jak rząd carski
Poszedl do trynitarzy, którzy przez
prawoslawnym.
odebral im zabudowania klasztorne
trzy dni go gościli. Odwdzięczyl im
Pierwotnie kościól i klasztor
na koszary. Jednak po kilku latach
się szczodrze oddając wszystkie
zakonu byly drewniane. Podczas
udalo się biskupowi Kacprowi Ce-
swoje skarby, w taki sposób powstal
najazdu Chmielnickiego zabudowa-
ciszowskiemu przejąć je na swoją
klasztor zakonu oo. trynitarzy w Luc-
nia ograbiono i podpalono. Jednak
rezydencję. W 1853 roku klasztor
ku. A nieznajomym wędrowcą byl
zakonnicy z przelożonym konwentu
zostal formalnie skasowany i zamie-
Pawel Majkowski z Braclawia, który
o. Anatolem Janiszewskim zdążyli
niony później na więzienie. Świątynia
postanowil swoje bogactwa oddać
Organy w katedrze
