12

Przegląd wydarzeń

15 lipca­15 sierpnia 2016 nr 13 (257) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Obchody 75. rocznicy mordu Polaków w Boryslawiu

3 lipca na cmentarzu na Hukowej Górze w Boryslawiu poświęcono odnowioną mogilę oraz dwujęzyczne tablice z nazwi-

skami 17 Polaków bestialsko zamordowanych 26 czerwca 1941 roku przez NKWD.

Polskie  Kulturalno-Oświatowe

Federacji Organizacji Polskich na

EUGENIUSZ SALO

Towarzystwo ,,Zgoda" w Borysla-

Ukrainie, Emil Legowicz, prezes

tekst i zdjęcie

wiu od czasów zalożenia w 1994

Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi

Na rozkaz wladz Związku So-

roku stale opiekuje się tą mogilą.

Lwowskiej, przedstawiciele środowi-

wieckiego NKWD przetrzymywalo w

Jak wspomina prezes Towarzy-

ska polskiego Boryslawia, Drohoby-

piwnicach, a później zamordowalo

stwa ,,Zgoda" Eleonora Popowicz,

cza, Sambora i Lwowa.

ok. 50 mieszkańców Boryslawia, w

szczególne podziękowania należą

Odnowioną mogilę oraz dwu-

tym co najmniej 17 Polaków. Ukra-

się Eugeniuszowi Pacakowi, dzię-

języczne tablice poświęcil ks. bp

ińców pochowano na jednym cmen-

ki któremu w 1995 roku ustawiono

Marian Buczek. Następnie delega-

tarzu, a Polaków na cmentarzu pol-

metalowy krzyż i tablicę z informacją

cje oraz przedstawiciele środowisk

skim na Hukowej Górze.

o mordzie Polaków w Boryslawiu.

polskich zlożyli kwiaty i zapalili zni-

Przez lata miejscowi Polacy i ro-

Dzisiaj doczekali się nowych tablic z

cze, oddając hold pomordowanym

dziny ofiar przychodzili na tę mogilę,

nazwiskami pomordowanych.

Polakom z Boryslawia.

gdzie stal drewniany krzyż, zapalali

- Bardzo się cieszę, że godność

Ambasador RP na Ukrainie

znicze. Wiedzieli, że pochowano

tych ludzi zostala wskrzeszona, że

Henryk Litwin zaznaczyl, że to dzi-

tutaj Polaków, ale nie mogli o tym

ich nazwiska zostaną przekazane

siejsze upamiętnienie jest częścią

Wieniec skaldają ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin

nikomu opowiadać.

potomności. Naszym obowiązkiem

wielkiej zbrodni, której ofiarą padly

(od lewej) i konsul generalny RP we Lwowie Wieslaw Ma-

- Kiedy byliśmy dziećmi, wspól-

jest przekazywać to mlodzieży. Nie

dziesiątki tysięcy osób różnych na-

zur

nie z babcią i mamą przychodziliśmy

w książkach z dalekiej historii, a u

rodowości. ­ Boryslawska zbrodnia

tutaj zapalać świece i stawiać kwiaty.

nas w naszym Boryslawiu zostala

na dwudziestce naszych mlodych

tyfikowano po elementach ubrań.

Boryslawiu. To wlaśnie ich historia

Zawsze robiliśmy to potajemnie w

taka zbrodnia uczyniona ­ powie-

rodaków jest częścią tej wielkiej

­ To bylo coś potwornego. Zamiast

zainspirowala Henryka i Hannę Li-

nocy, żeby nikt tego nie widzial. Nie

dziala Eleonora Popowicz.

zbrodni, której ofiarą padlo mnó-

wypuścić tych ludzi, bo mogli ich

twinów, którzy wspólnie ze Stowa-

wiedzieliśmy, że to zrobilo NKWD,

Obchody 75. rocznicy mordu

stwo Polaków i Ukraińców, a także

zostawić Niemcom, a jednak bez-

rzyszeniem Przyjaciól Ziemi Droho-

bo babcia nigdy nam nic nie mówi-

Polaków w Boryslawiu rozpoczęly

przedstawicieli innych narodowości,

czelnie wymordowali ich w potworny

byckiej i Boryslawskiej oraz Grażyny

la ­ opowiada pani Helena wspólnie

się odśpiewaniem hymnów narodo-

którzy wtedy mieszkali na Ziemi

sposób ­ wspomina.

Orlowskiej-Sondej z TVP Wroclaw,

z panią Pauliną i panem Romanem,

wych Polski i Ukrainy w wykonaniu

Lwowskiej, Ziemi Tarnopolskiej i Za-

- W szkole caly czas nas uczo-

inicjatorki akcji ,,Mogilę pradziada

którzy są krewnymi śp. Edwarda Hro-

Lwowskiej Orkiestry Dętej ,,Surmy

chodnim Podolu ­ zaznaczyl Hen-

no, że jest to zbrodnia hitlerowska

ocal od zapomnienia", ufundowali

nia, spoczywającego na cmentarzu

Halyczyny".

ryk Litwin.

i tylko moja babcia mi powiedziala,

plytę nagrobną z imionami i nazwi-

w Boryslawiu.

W obchodach udzial wzięli Hen-

Tadeusz Samborski, wicemar-

że to nieprawda. ­ opowiada Halina

skami pomordowanych, aby godnie

Nadal uważają, że zostal on

ryk Litwin, ambasador RP na Ukra-

szalek województwa dolnośląskie-

Klancko, prezes TKPZL, oddzial w

upamiętnić to miejsce.

zamordowany tylko przez to, że byl

inie z malżonką Hanną Litwin, Wie-

go, powiedzial, że prawda zawsze

Boryslawiu. ­ W budynku NKWD ca-

- Przez 23 lata trzymalam li-

Polakiem.

slaw Mazur, konsul generalny RP we

wychodzi na jaw, niezależnie od

lymi dniami i nocami grala muzyka, a

stę tych osób u siebie ­ wspomina

- Babcia z ciocią opowiadaly,

Lwowie, konsul Marian Orlikowski,

tego w jaki sposób jest ukrywana. ­

krew się lala przez okna i wychodzila

Halina Klancko. ­ Tak się stalo, że

że cialo bylo nie do poznania. Ani

kierownik Wydzialu Wspólpracy z

Zamiast anonimowej tablicy sygna-

na ziemię. Tak to bylo. Tak mi opo-

konsul Marcin Zieniewicz zwrócil

twarzy nie bylo, ni oczów, ręce byly

Polakami na Ukrainie, delegacja

lizującej anonimowo ten bestialski

wiadala moja babcia, a ja jej wierzę.

się do mnie w imieniu Hanny Litwin,

poobcinane. Można bylo poznać tyl-

z województwa dolnośląskiego na

akt, pojawia się tablica, na której są

Babcia mi mówila, że mam zawsze

żony ambasadora. Ja nawet nie pi-

ko po elementach ubrania ­ zeznają

czele z wicemarszalkiem Tadeuszem

wymienione z imienia i nazwiska te

o tym pamiętać, nigdy o tym nie za-

salam, bo się balam napisać tę listę,

krewni.

Samborskim, Roksolana Harasymiw,

ofiary ­ zaznaczyl.

pominać.

a potem tę listę spisalam i wyslalam.

Adam Piotrowski z Towarzystwa

zastępca mera Boryslawia, Stowa-

Na zakończenie w kościele pw.

Nie zapomniala o strasznym

Dzięki Bogu, że znaleźli się ludzie,

Przyjaciól Ziemi Boryslawskiej czę-

rzyszenie Przyjaciól Ziemi Droho-

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi

mordzie również rodzina Smolskich,

którzy ofiarowali nie tylko tę tablicę,

sto przyjeżdża do Boryslawia, mia-

byckiej i Boryslawskiej, Grażyna

Panny w Boryslawiu zostala odpra-

Polaków mieszkających w Holan-

a przede wszystkim pamięć. Ta pa-

sta w którym się urodzil i mieszkal,

Orlowska-Sondej z TVP Wroclaw,

wiona msza św. w intencji pomordo-

dii, którzy calą rodziną przybyli

mięć jest potrzebna nam, żebyśmy

a później wyjechal do Polski. Opo-

inicjatorka akcji ,,Mogilę pradziada

wanych mieszkańców Boryslawia,

na obchody, a których krewna śp.

o tym pamiętali i nie musieli się już

wiedzial jak na wlasne oczy widzial

ocal od zapomnienia" z mlodzieżą

której przewodniczyl bp Marian Bu-

Maria Schnabel zostala zamordo-

nigdy bać ­ podsumowala prezes bo-

resztki cial, które zostaly i które iden-

z Polski, Emilia Chmielowa, prezes

czek.

wana przez NKWD w 1941 roku w

ryslawskiego oddzialu TKPZL.

Flash mob pod kościolem św. Antoniego

rzucają dzieci ukraińskie na bruk z

równi, spelniamy obowiązki obywa-

ich szkoly. Caly czas podkreślaliśmy

telskie, splacamy podatki, dbamy

i podkreślamy, że nikt nie chce dzie-

o dobro tego kraju, o jego rozwój i

W niedzielę 3 lipca pod kościolem św. Antoniego wierni parafii poprzez flesz

ciom ukraińskim zabierać ich szkoly.

modlimy się o pomyślne zakończe-

mob wyrazili swoją dezaprobatę wobec polityki wladz Lwowa dotyczącej kwe-

W naszej parafii są przecież też dzie-

nie wojny. Chcemy w tym kraju czuć

ci ukraińskie i też mają prawo do ka-

się jako normalni jego obywatele, a

stii oddania domu parafialnego wspólnocie. Po jednym z nabożeństw wierni

techezy w godnych warunkach. Do

nie jako tej drugiej kategorii.

ustawili się na dziedzińcu świątyni z dowodami obywatela Ukrainy i plakatami

spotkań w godnych warunkach mają

Ten budynek parafialny, zajmo-

,,Jestem obywatelem Ukrainy" i ,,Uslyszcie nas".

prawo nasze 18 grup parafialnych.

wany obecnie przez szkolę muzycz-

Na naszym zapleczu, dobudowanym

ną nr 4 jest niesprawiedliwie prze-

na garażach, nie mamy po prostu

trzymywany przez wladze miasta, bo

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

warunków do prowadzenia dzialalno-

szkola mogla już dawno być przenie-

tekst i zdjęcie

ści duszpasterskiej.

siona. Jest ku temu wiele możliwości.

Od lat bezskutecznie parafianie i

Proponowaliśmy kompromisowe

Ostatnio nasz arcybiskup Mieczyslaw

opiekujący się wiernymi franciszkanie

rozwiązanie, wygodne dla miasta,

Mokrzycki zadeklarowal, że jest oso-

starają się o zwrot dawnego budynku

bardziej komfortowe dla szkoly, bo

ba gotowa wybudować nowy gmach

parafialnego, w którym od lat 70. XX

ten budynek jest w ruinie. Dziwimy

szkoly. Jednak nadal wladze miasta

wieku mieści się szkola muzyczna.

się temu uporowi, czy zlośliwości,

nic w tym kierunku nie robią. Wedlug

Byly rozmowy wszystkich zaintereso-

że nikt nie chce w tej sprawie wyjść

nich stale ,,studiują kwestię" i tak już

wanych stron, byly rozprawy sądowe

nam naprzeciw. Ze strony wladz pa-

od 25 lat. A z ust najwyższych urzęd-

i próby polubownego wspólnego użyt-

dają deklaracje, ale nic poza tym.

ników Lwowa padają wypowiedzi, że

kowania kilku sal obecnej szkoly na

Nie wierzę już w te slowa.

,,Polakom nic nie oddamy".

potrzeby katechezy ­ i nic. Pozycja

Tą akcją przypominamy, że nie

Czy podczas wizyty kar-

wladz miasta jest prosta: wybudujcie

chodzi tu tylko o Polaków, a chodzi

dynala Pietro Parolina we

też wśród naszych wiernych Litwi-

nowali kolejną akcję ­ flash mob

nam nową szkolę, wtedy oddamy

o obywateli Ukrainy wyznania rzym-

Lwowie ta kwestia byla po-

nów i Bialorusinów. Wszyscy oni są

(zbiorową akcję).

wam tę ruinę. Już nawet doszlo by do

skokatolickiego. Bezczynność w tej

ruszana na rozmowach z

obywatelami Ukrainy. Twierdzenia

O akcji rozmawiam z księdzem

tego, ale okazuje się, że zapropono-

kwestii jest po prostu dla nas krzyw-

wladzami miasta?

wladz miasta w stylu ,,nie oddamy

o. Stanislawem Kawą.

wana przez miasto dzialka... nie jest

dząca, bo przez takie wypowiedzi,

Ufam, że tak. Gospodarzem tej

Polakom domu parafialnego" mijają

wlasnością miasta. Paradoks.

przez takie dzialania wladz czujemy

wizyty byl abp Mieczyslaw Mokrzycki

Jaki cel przeświecal dzi-

się z prawdą. Jest to krzywdzące,

Wierni już po raz drugi propo-

się dyskryminowani.

i jeżeli zostalo to tam przedlożone, to

siejszej akcji?

bo krzywdzi się przede wszystkim

Chcemy po prostu uświadomić

nują szeroką akcję naglośnienia

ufam, że rozmawiano na ten temat.

Czy ten pierwszy filmik

obywateli Ukrainy, bo parafianie św.

urzędnikom miasta, że parafianie

calej sprawy. Pierwotnie, wiosną

Wiem, że podejmowano kwestię nie-

na Youtube znalazl jakiś re-

Antoniego nie zaslugują na trak-

kościola św. Antoniego to nie tylko

tego roku, zostal nakręcony filmik z

zwróconych kościolów w diecezji i

zonans?

towanie ich jako obywateli drugiej

Polacy. Dzisiaj parafia sklada się

wypowiedziami wiernych co do tej

być może przy tej okazji wspomniano

Chyba tak, bo pierwotnie media

kategorii. Bez względu na swoje po-

z wiernych różnych narodowości:

sprawy i umieszczony na Youtube.

i o naszym budynku parafialnym.

przychylne wladzom calą sprawę

chodzenie jesteśmy w tym państwie

Ukraińców, Polaków, Rosjan, mamy

W obecnej sytuacji wierni zapropo-

przedstawialy tak, że to Polacy wy-

Dziękuję za rozmowę.