16

U Polaków na Bukowinie

15 lipca­15 sierpnia 2016 nr 13 (257) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Odkrywając piękno

Tu powinienem

Obczyn Bukowińskich w Rumunii budować malą Polskę

Dziadek mówil, że czlowiek uświęca miejsce. Pytano

Języki polski, rumuński i ukraiński brzmialy podczas

mnie, dlaczego ja nie chcialem wyjechać do Polski, a

międzynarodowych spotkań krajoznawczych, które w

ja uważam, że tu powinienem budować malą Polskę.

dniach 1­3 lipca odbywaly się w Obczynach Malej

Gdyby wszyscy Polacy wrócili do Polski, to by tere-

i Wielkiej ­ malowniczych pasmach górnych w Karpa-

nów nie starczylo dla nich. A my jesteśmy w Europie

tach Wschodnich, przy granicy rumuńsko-ukraińskiej.

i robimy tu taką swoją malą Polskę. Z LUKAşEM

IURASZKIEM, prezesem Stowarzyszenia Obczy-

wych Huculów, którzy przyszli tam

na piwko. Jeden z nich przeszedl

ny, rozmawial WojciEcH jANKoWSKi.

z gwary huculskiej na polski. Stale

wyjeżdża do Niemiec, gdzie pracuje

Odnaleziono dokumenty, z któ-

Czym zajmuje się Sto-

razem z Polakami. Razem z Wojt-

rych wynika, że nasi przodkowie

warzyszenie Obczyny?

kiem Krysińskim pogadaliśmy także

Nasze stowarzyszenie zajmuje

przyjechali tu w 1842 roku. Przyje-

z Huculem Wasylem, który sprzedaje

się promowaniem turystyki. Istnieje od

chalo wtedy 30 rodzin polskich i 30

pisanki. Poznaliśmy go tam kilka lat

2010 roku. Należą do niego zarówno

niemieckich. Niemcy zasiedlili górną

temu podczas wyjazdu dziennikarzy

osoby prawne, jak i osoby fizyczne.

część wsi, a Polacy część dolną.

z Polski do Rumunii.

Osoby prawne to sześć gmin z woje-

Wtedy to byla monarchia Habsbur-

Po zakończonym rajdzie ,,Do

wództwa suczawskiego: Mănăstirea

gów ­ tutaj i tam skąd przybyli. My

Tronu Stefana Wielkiego" pod dźwię-

Humorului, Gura Humoru, Vama,

jesteśmy górale czadeccy. Nasi

ki trombity rozpoczęto pierwszą Bie-

Solka, Poieni-Solca i Kaczyka oraz

przodkowie przybyli znad rzeki Ki-

siadę Bukowińską. Spotkanie odby-

sześć osób z Polski i Rumunii.

sucy, z okolic Czadcy. Teraz to jest

lo się w siedzibie Stowarzyszenia

OBCZYNY w Pojanie Mikuli. Przy-

byli bialostocczanie, czumurczanie,

humoranie, klasztoranie, lwowianie,

majdańczanie, mikulanie, suczawia-

nie i warszawiacy. Poruszano pro-

blemy rozwoju turystycznego okolic

Angelica Flutur i Wojciech Krysiński

Obczyn Wielkiej i Malej. Rozmawia-

no o Wojewodzie Stefanie Wielkim

spotykamy żadnego czlowieka. Są

KONSTANTY CZAWAGA

zastanawiając się, jak naukowo uzu-

widoczne świeże ślady wieprzów, sa-

tekst i zdjęcia

pelnić legendy o jego obecności w

ren, innych zwierząt. Lukaş Iuraszek

Obczynach. Zastanawiano się nad

Organizatorem II rajdu ,,Do Tro-

stwierdza, że dookola Pojany Mikuli

fenomenem zachowania elemen-

nu Stefana Wielkiego" oraz pierw-

stale zamieszkują trzy niedźwiedzicy.

tów kultury pokuckiej w malej buko-

szej ,,Biesiady Bukowińskiej" bylo

Na razie dookola jedynie glośny i

wińskiej wsi Majdan. Nowością dla

Stowarzyszenie OBCZYNY w Poja-

nieustający ptasi śpiew, który kolega

zebranych byla informacja Michala

nie Mikuli. Większość tej wioski jest

Wojtek Jankowski nagrywa dla fono-

Lukaş Iuraszek (od lewej) i Constatin Moldovan, wójt

Tkacza z Majdanu, że po II wojnie

zamieszkana przez potomków Gó-

teki Radia Wnet.

gminy Mănăstirea Humorului

światowej 25 rodzin ukraińskich z

rali Czadeckich, którzy przywędro-

Czekaliśmy dlugo na Wojewodę

tej wioski wyemigrowalo do Czech.

wali tam ponad 200 lat temu, ale za-

Stefana, ale się nie pojawil. Do pu-

na Slowacji, ale wtedy to byla jedna

Na czym polega promo-

Spotkanie krajoznawcze zakończy-

chowali swoją tożsamość. Za spra-

stego Tronu przymierzali się różni

monarchia Habsburgów.

wanie turystyki na Bukowi-

lo się po zmroku, a jego uczestnicy

wą czlonka zarządu Stowarzyszenia

i my też. Obok, nad ogniskiem, grzal

nie rumuńskiej?

Pana rodzina byla wśród

postanowili powtórzyć spotkanie za

Wojciecha Krysińskiego oznakowa-

się kociolek z herbatą. Powietrze

Chcemy, by przyjeżdżali turyści

tych, którzy zalożyli Pojanę

ne szlaki turystyczne prowadzą stąd

tu, na Bukowinę, ale jeśli nie będzie

Mikuli?

przez lasy do pobliskich wiosek Ple-

infrastruktury, to nie będzie turystów.

Tak. Moja rodzina przyjechala w

szy i Nowego Solońca, gdzie można

Nasze stowarzyszenie chce malo-

1842 roku. Mój pra pra pra dziadek

się porozumieć po polsku, oraz do

wać ­ oznaczyć szlaki turystyczne

nazywal się Józef Juraszek. On mial

zalożonej przez Ukraińców z Galicji

między monasterami, zabytkami ze-

syna Jana, Jan mial Jakoba, Jakob

wsi Majdan i huculskiej wsi Czumur-

rowymi, które są dookola naszej wsi

znów mial Jana, Jan mial moją

na. Urząd komuny (gminy) znajduje

Pojany Mikuli. Nasze stowarzyszenie

mamę Eugenię i na końcu jestem ja.

się w sąsiedniej rumuńskiej wsi Mo-

ma siedzibę w Pojanie Mikuli. Infra-

A od strony taty byl Antosz, Antosz

nastyr Humor.

struktura turystyczna jest warunkiem

mial Marcina, Marcin mial Wladysla-

Prawie nienaruszone przez

niezbędnym, by byl tu ruch turystycz-

wa, a ja jestem synem Wladyslawa.

czlowieka okoliczne lasy, unikalne

ny. W tej chwili tutaj każdy dom ma

Szukalem w archiwum. W czasach

prawoslawne klasztory malowane i

co najmniej dwa pokoje i lazienkę z

austriackich zapisywano imiona: Jo-

świątynie katolickie dwóch obrząd-

cieplą wodą. Kilkanaście lat temu nie

hannes, Jakobus, Jozefus.

ków, barwiste kramy z upominkami

u wszystkich mieszkańców Pojany

W rodzinie istniala pa-

i wyrobami regionalnymi ­ to wszyst-

Mikuli byly takie warunki.

mięć, skąd przyszli?

ko można zobaczyć w ciągu jednego

Dziadek powiedzial, że pocho-

Jakie zabytki są wokól

dnia, a również posmakować dania

dzimy z Polski i takie opowieści

Pojany Mikuli?

bukowińskiej kuchni z naturalnych

W Mănăstirea Humorului są ma-

nam przekazywal, że powinniśmy

Z Huculami na Przelęczy Czumurna

skladników. Lukaş Iuraszek, prezes

lowane klasztory. Monastery buko-

pozostać na tej ziemi, bo to ziemia

rok z nadzieją na znalezienie odpo-

Stowarzyszenia OBCZYNY, wyja-

bylo duszące, las powoli cichl przed

wińskie malowane na zewnątrz są

naszych praojców. W 1944 roku, w

wiedzi na postawione pytania oraz

śnia gościom jak lepiej zobaczyć

burzą. Oczekiwaliśmy, że gospodarz

wpisane na listę dziedzictwa świa-

czasie wojny nasza wieś byla spa-

obiecali przygotować nowe tematy

bezkonfliktową zjednoczoną Europę

zdąży do nas dolączyć, ale widocznie

towego UNESCO. Te klasztory po-

cyfikowana, spalona przez Niemców

do dyskusji krajoznawczej.

w miniaturze. Samochodem, auto-

nie chcial zamoczyć szat... Coś się

wstaly w Średniowieczu, za czasów

i po wojnie byla możliwość wyjecha-

Okazalo się jednak, że to nie

stopem, na pieszo.

jednak zmienilo, bo trawy porastają-

hospodara Stefana Wielkiego, takie

nia do Polski albo Czechoslowacji.

wszystko. Następnego dnia do

Wzdluż potoku Humor z licznymi

ce Obczyny byly w tym roku bardzo

jak Voroneț, Moldawica, Suczawica,

Dziadek jako ochotnik z wojskiem w

udzialu w Biesiadzie dolączyli rów-

wodospadami na ponad 8 kilometrów

wysokie i nie bylo slychać pobekiwa-

Arbore, Solka. Poza tym w Kaczyce

czasie I wojny światowej byl w Krako-

nież primar (wójt) komuny (gminy)

jest rozciągnięta wieś Pojana Mikuli,

nia owiec. Pobliskie styny byly pu-

jest kopalnia soli, to jest taka ,,mini

wie, byl na Węgrzech i powiedzial, że

Monastyr Humoru Constantin Mol-

skąd przez dwie godziny wspinamy

ste. A cichy las poglębial wrażenie

Wieliczka". Kopalnię zakladali spe-

najlepiej czlowiekowi jest tam, gdzie

dowan, sekretarz Florinel Andrieş.

się na grzbiet do miejsca zwanego

opuszczenia... Pogoda okazala się

cjaliści z Bochni i Wieliczki. Można

się urodzil, że tam powinien zostać.

Biesiadników odwiedzila znana folko-

Polaną Jablka. Wedlug przekazań,

dla nas laskawa, dopiero gdy wszy-

ponadto zwiedzić w Kaczyce bazyli-

Ja tu jestem, bo rodzice postanowili

wa pieśniarka bukowińska Angelica

na najwyższym z trzech kamien-

scy zeszli wieczorem w doliny, z

kę malą, którą też wybudowali Pola-

zostać, nie reemigrowali do Polski

Flutur, Huculka z pochodzenia, oraz

nych tarasów, dziś przykrytych zie-

nieba zacząl padać deszcz. Groźne

cy. Z Pojany szlakiem turystycznym

ani na Slowację. Mówil, że czlowiek

znakomity fotograf rumuński Marius

mią i zarośniętych leśnymi kwiatami,

pomruki burzy nie okazaly się takie

można dojść do Nowego Solońca

uświęca miejsce. Pytano mnie, dla-

Vasiliu. Rozmawiano o wspólpracy

kiedyś siedzial gospodarz moldawski

straszne. A może w ten sposób Wo-

i Pleszy, to są również polskie wsie,

czego ja nie chcialem wyjechać do

pomiędzy naszym Stowarzyszeniem

Stefan Wielki i czynil sądy. Z Prze-

jewoda przestrzegal przed próbami

w których zachowal się stary duch i

Polski, a ja uważam, że tu powinie-

a miejscowymi artystami mającej na

lęczy Czumurna do tego miejsca

przejęcia jego Tronu?

architektura.

nem budować malą Polskę. Gdyby

celu wzbogacenie doznań przez od-

trzeba iść przez góry i doly dwie i

Natomiast na Przelęczy Czumur-

wszyscy Polacy wrócili do Polski, to

od kiedy Pana rodzina

wiedzających Bukowinę gości.

pól godziny. Też przez las, gdzie nie

na spotkaliśmy w tym dniu miejsco-

by terenów nie starczylo dla nich. A

mieszka na Bukowinie?