28
Z pamiętnika podróżnika
15 lipca15 sierpnia 2016 nr 13 (257) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Nad polsko-ukraińską granicą
Kiedy się wjeżdża do Rawy Ruskiej od polskiej strony, pierwszym rzuca się w oczy
opuszczony klasztor oo. reformatów. Wystarczy pojeździć po okolicach, a tych ka-
tolickich zabytków sakralnych można odszukać o wiele więcej.
Andrzeja i w tym pomieszczeniu za-
DMYTRO ANTONIUK
chowaly się jeszcze resztki sztuka-
tekst i zdjęcia
terii. Drugi fresk jest na piętrze przy
wejściu na chór kościelny. W samej
Wspomniany klasztor zalożony
świątyni są unikatowe malowidla z
zostal w 1725 roku przez starostę
XIX wieku, przedstawiające męczeń-
belskiego Grzegorza Rzeczyń-
stwo Chrystusa i postacie świętych.
skiego. Murowane zabudowania
Czegoś podobnego nie widzialem
klasztorne i kościól pw. Archaniola
nigdzie na Ukrainie. W kościele są
Michala wybudowano w 1739 roku
resztki konfesjonalów i stalli w pre-
wedlug projektu Pawla Fontany. Ba-
zbiterium. Na fasadzie świątyni moż-
rokowe oltarze wykonali zakonnicy
na dojrzeć na wpól zatarte postacie
Sebastian Wolski i Tomasz Groński,
świętych Antoniego i Franciszka.
a XVIII-wieczne freski są autorstwa
Mam nadzieję, że za kilka lat nie
Jana Ptaszkowskiego. Fresk w arce
poznam tych ruin, przywróconych
tęczowej (przed prezbiterium) jest
przez wiernych do życia.
analogiczny ze znajdującym się w
Klasztor oo. reformatów nie jest
kościele reformatów w Dederkalach
jedyny w tym mieście. W okolicach
Wielkich w tarnopolskim. Niestety
rynku przy drodze na Potylicze znaj-
tam zostal on nieumiejętnie odno-
duje się dawny klasztor ss. dominika-
wiony, ale tu się zachowal, chociaż
nek, zalożony okolo 1880 roku. Po
częściowo jest zniszczony. Malo-
tym, jak liczni dobroczyńcy, w tym
widlo przedstawia adorację Krzyża
cesarz Franciszek Józef I i jego mal-
świętego przez świętych Dominika
żonka Elżbieta księżna Sisi nada-
i Franciszka.
Wnętrze poreformackiej świątyni
Pierwsi sowieci w 1939 roku
(w tym czasie jego wybranka byla
Co dotyczy samego klasztoru, to
w klasztorze umieścili sztab przy-
w ostatnich miesiącach ciąży), ci,
w 1788 roku po austriackiej kasacie
granicznego rejonu umocnionego,
niezadowoleni z wyboru przez syna
zakonnicy opuścili go, a świątynia
zamieniając krzyż na sygnaturce
niezbyt bogatej partii, nakazali ją
stala się kościolem parafialnym i ta-
kaplicy na gwiazdę. Tę znów zrzu-
wykraść i ukryć w jakimś klasztorze.
kim pozostawala do kwietnia 1944
cili Niemcy i podobno podczas ich
Po drodze slużba Potockich zakryla
roku. Wtedy Nowy Witków zaatako-
okupacji ss. dominikanki powrócily.
poduszką usta Komorowskiej, by ta
waly oddzialy UPA, wymordowaly 22
Jednak ostatecznie w 1944 roku
nie krzyczala. Niestety, biedaczka się
Polaków i spalily kościól. Po wojnie
zostaly ponownie wyrzucone przez
udusila. Aby ukryć zbrodnię, wrzu-
byl tu magazyn i, zdaje się, stajnie
sowietów, którzy w budynku umie-
cono cialo do przerębli. Dopiero na
i chyba jest tak do dziś. Z wystroju
ścili sierociniec. W późniejszych la-
wiosnę odnaleziono je w rzece kolo
nie pozostalo niczego, ani nie za-
tach dzialala tu szkola jazdy i szkola
Sokala.
chowalo się nic na zewnątrz. Sam
średnia. Obecnie budynek zajmuje
gimnazjum. Pani dyrektor Iwannie
Dańkiewicz dziękuję za możliwość
obejrzenia wnętrz, które w sporej
części zachowaly się z okresu dzia-
lalności klasztoru. Jedynie kaplica
zostala podzielona na piętra i na
dole znajduje się obecnie sala spor-
towa, a na górze widowiskowa.
Na podróż do Nowego Witkowa
radzę wybrać się jedynie wielkim
pasjonatom historii. Wioska leży na
Podominikański kościól w Rawie Ruskiej
drodze pomiędzy Czerwonogradem
(dawn. Krystynopolem) i Radziecho-
li zgromadzeniu wsparcie finansowe,
O historii tego konwentu wia-
Niegdyś klasztor ss. felicjanek w Belzie, obecnie
wem (22 km od pierwszego i 9 km
siostry wybudowaly neogotycką ka-
domo niewiele. Nie zostal on ska-
szpital
od drugiego miasteczka). Muszę tu
plicę i piętrowy klasztor, większość
sowany przez Austriaków. W latach
zaznaczyć autorytatywnie gorszej
Sąd nakazal Potockim jedynie
klasztor rozebrano jeszcze w XIX
pomieszczeń którego przeznaczona
1907-1909 przebywal tu o. Narcyz
drogi na Ukrainie nie ma. Do tego
wyplatę ,,odstępnego", ale ponieważ
wieku, a jego ruiny są do dziś w
byla na szkolę dla dziewcząt. Szyb-
Turchan, który zginal śmiercią mę-
wszystkiego nie wiem, czy przy-
nie mieli gotówki, przekazali Ko-
strasznych zaroślach.
ko te zabudowania okazaly się za
czeńską w obozie koncentracyjnym
padnie Państwu do gustu obecny
morowskim ziemię wraz z Nowym
ciasne i zostaly rozebrane, a w 1909
w Dachau. W 1999 roku zostal on
widok klasztoru oo. augustianów.
Witkowem. Na ironię losu, kuzynka
Jeżeli dojechali Państwo jednak
roku wystawiono nowy, już piętrowy
beatyfikowany przez papieża Jana
Klasztor zalożono w 1675 roku
Gertrudy wkrótce wyszla za mąż
do Nowego Witkowa, to do Belza
budynek. Uczylo się tu okolo 630
Pawla II.
z fundacji Waclawa i Anny Lancko-
za Teodora Potockiego, ponieważ
pozostalo 40 km. Jeżeli nie to z
dziewcząt, w tym również z rodzin
W okresie sowieckim w tych
rońskich. Wybudowano wtedy mu-
uchodzila za majętną narzeczoną.
Czerwonogradu będzie tam jedynie
żydowskich. Oprócz tego, siostry
zabudowaniach mieścila się księ-
rowany kościól św. Trójcy i niewielki
Ta prawdziwa historia znalazla swo-
18 km.
nauczaly pisania i czytania niepi-
gowość parku maszynowego. Dziś
klasztorek, który rozbudowano póź-
je odzwierciedlenie w licznych opo-
Wydawać by się moglo, że w
śmienne osoby dorosle. W kaplicy
klasztor stoi zamknięty. Zabytek
niej, dzięki funduszom Potockich. Z
wiadaniach, poematach i obrazach.
mieście jest więcej zabytków niż
znajdowal się neogotycki oltarz, któ-
zostal ostatnio przekazany spolecz-
historii klasztoru wiadomo jedynie,
Komorowską i jej rodziców po-
mieszkańców. Jednym z zabytków
ry obecnie zostal przeniesiony do
ności katolickiej Rawy Ruskiej, jed-
że odbywaly się tu kapituly zakonu, a
chowano w kościele augustianów,
jest klasztor ss. felicjanek, powsta-
kościola w Potyliczach.
nak funduszy na jego odnowienie,
w kościele do 1945 roku przechowy-
a w 1909 roku hrabia Badeni wy-
ly w 1867 roku. W zabudowaniach
czy bodaj zabezpieczenie, na razie
W czasie I wojny światowej ss.
wano cudowne obrazy MB Różańco-
budowal dla nich oddzielną kaplicę
mieścila się początkowa szkola dla
brak. Nie udalo mi się spotkać z pa-
dominikanki otworzyly w klasztorze
wej i MB Luckiej, które obecnie są w
(obecnie zrujnowaną), obok kościola.
dziewcząt, a oprócz tego siostry
rafianinem posiadającym klucze od
szpital, lecząc zarówno rannych
miejscowościach Olawa i Siedlicach
Szczątki zmarlych przelożono wtedy
opiekowaly się kościolem ,,na Za-
klasztoru i wypadlo mi wlazić tam
Austriaków, jak i Rosjan. Po wzno-
na Dolnym Śląsku.
do metalowych trumien ze szklanymi
meczku". Tam wlaśnie w okresie
przez okno. Wędrowalem ciemnymi
wieniu dzialalności szkoly, w latach
Klasztor związany jest z tragicz-
wiekami. W czasie nawaly Budionne-
książęcym stala kaplica z cudowną
(nawet w dzień) korytarzami i czu-
1921-1922 byla tu nauczycielką s.
ną historią Gertrudy Komorowskiej
go w 1920 roku kaplica zostala splą-
ikoną Matki Boskiej, którą Wlady-
lem się nieswojo. Jednak bylo warto,
Julia Rodzińska, która w 1945 roku
pierwszej żony Stanislawa Szczę-
drowana. Powtórzylo się to podczas
slaw Opolczyk, w obawie przed
zmarla w obozie w Stutthofie i rów-
bo zachowaly się tu jeszcze resztki
snego Potockiego. Gdy zawiadomil
II wojny światowej trumny wykorzy-
najazdem hord mongolskich, zabral
nież zostala beatyfikowana, wspól-
starych malowidel. Na jednym z nich
rodziców o ich potajemnym ślubie
stywano jako poidla dla koni.
w 1382 roku stąd do Częstochowy
nie z o. Turchanem.
(na parterze) możemy zobaczyć św.
