27
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 1629 września 2016 nr 17 (261)
Humor
Średniowieczny Lwów we Wroclawiu
odpadli z konkurencji Wlosi, gdy pi-
czolo polskiego lotnictwa. Świadkiem
loci niemieccy napróżno podczas sa-
jego pierwszego triumfu byl Kraków.
Panorama Plastyczna Dawnego Lwowa to niezwykly model archi-
żydowski
mego raidu próbowali uzupelnić malą
Tutaj w roku 1929. por. Żwirko, przy-
tektoniczny, dzielo Janusza Witwickiego i jego wspólpracowników,
ilość punktów zdobytą w próbach
dzielony jako oficer lącznikowy do
budowany przez 10 lat. Zostala ona otwarta do zwiedzania 25 wrze-
technicznych spokojny lot Żwirki,
Aeroklubu Warszawskiego, odnosi
śnia 2013 roku we wroclawskiej Hali Stulecia. Hala wybudowana
Rabin zamówil u krawca parę
zwycięstwo w locie Polski poludnio-
utrzymującego stale tę samą szyb-
zostala przez wybitnego architekta niemieckiego Hansa Berga
spodni. Dzialo się to w przededniu
wo-zachodniej.
kość i regularność podczas raidu,
w latach 1911-1913 i jako najwybitniejsze dzielo architektury zostala
świąt wielkanocnych, mistrz igly za-
W roku 1930 i 1931 w uznaniu
zacząl wysuwać nazwisko naszego
wpisana na Listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
walony byl pracą, toteż uszycie pan-
zaslug zostaje mianowany komen-
świetnego pilota na przodujące miej-
talonów trwalo sześć tygodni. Klient
miejskiego. Wybuch wojny, okupacja
STEFANIA LABAZIEWICZ
dantem centrum Przysposobienia lot-
sce w Challenge`u. Rekordowe szyb-
w kolpaku sobolim przychodzi do
sowiecka i niemiecka nie przerywają
niczego w Lodzi. Pod jego kierunkiem
kości, któremi zawodnicy niemieccy
majstra i mówi:
prac nad Panoramą. W 1944-45 roku
Wedlug pierwotnego zamyslu
ksztalci się nowe pokolenie lotnicze,
zdążyli podczas raidu zmęczyć silniki
- Nasz Bóg, niech imię Jego bę-
Witwicki podejmuje starania o uzy-
autora Panoramy Janusza Witwic-
zasilające szereg naszych lotników
swoich samolotów, zachowal sobie
dzie pochwalone, stworzyl świat w
skanie pozwolenia na wywiezienie
kiego, miala ona prezentować cale
ciągu sześciu dni, a ty potrzebujesz
sportowych.
na ostatnią chwilę. Przestrzeń Ham-
swego dziela do Polski. Na trzy dni
miasto z okolicznymi wzgórzami.
aż sześciu tygodni, ażeby uszyć parę
W r. 1932 obejmuje kierownictwo
burg-Berlin przebyl w czasie wspa-
przed wyjazdem zostaje zamordowa-
Jej otwarcie planowano na obchody
spodni?
pilotażu w centrum wyszkolenia ofi-
niale szybkim, a nadwyżki punktów,
ny przez agentów NKWD. Pochowa-
600-lecia przylączenia Ziemi Lwow-
- Racja, rabbi! replikuje krawiec.
cerów lotnictwa w Dęblinie, ale prze-
jakie posiadal nad groźną konkuren-
no go na Cmentarzu Lyczakowskim,
skiej do Korony w 1940 roku. Historia
Ale popatrzcie tylko, jak wygląda
stając ksztalcić pilotów sportowych,
cją niemiecką, nie utracil podczas
ale nie ma pewności, czy tam wlaśnie
jednak potoczyla się inaczej.
świat, a jak wyglądają uszyte przeze
nie zaniedbywa czynnej roli w lotnic-
decydującej próby szybkości. Kolon-
spoczywają jego szczątki. Spakowa-
Podczas pobytu na studiach uzu-
mnie spodnie!
twie sportowem, która to rola staje się
ja polska zgromadzona na lotnisku
ną już Panoramę wywozi jego żona.
pelniających w Paryżu mlody lwowski
***
berlińskiem oczekiwala w radosnym
wkrótce jednem pasmem triumfów i
Panorama zostaje zdeponowana
architekt Janusz Witwicki pod wply-
Miasteczko Jazlowiec slynęlo z
niepokoju ukazania się zwycięskiego
zwycięstw. Nie mogąc w Challenge`u
w Muzeum Narodowym w Warszawie,
wem wystawy modeli architektury
krzywoprzysięzców i amatorów cu-
samolotu.
1930 r. zająć wybitniejszego miejsca
a następnie przeniesiona do Zakladu
militarnej wpadl na pomysl stworze-
dzego mienia. W pewne uroczyste
Samolotem tym okazal się samo-
architektury polskiej Politechniki War-
nia modelu XVIII-wiecznego Lwowa.
święto modlący się w synagodze
lot Żwirki, który w próbie szybkości,
szawskiej. W 1975 roku zostaje prze-
Po powrocie do kraju rozpoczyna
tamtejszy bogacz sięgnąl do kiesze-
kiedy należalo wszystko wydobyć z
wieziona do Wroclawia do Muzeum
żmudne studia nad architekturą
ni, zbladl i zwrócil się do siedzącego
silnika, nie utracil ani sekundy czasu
Architektury. W niewyjaśnionych oko-
miasta. Powoli powstają zarysy sta-
obok rabina:
przez choćby najdrobniejsze zbocze-
- Muszę w te pędy udać się do
nie z wlaściwej trasy stanąl w pelni
domu. Przez zapomnienie zostawi-
na wysokości zadania, stwarzając
lem kasę nie zamkniętą...
swem zwycięstwem największy bo-
- A czego się obawiasz?
daj dotychczasowy sukces polskiego
- Zlodziei...
imienia na terenie międzynarodowe-
- Nie bój się! uspokaja go dusz-
go sportu.
pasterz. Oni wszyscy są tutaj!
Ale zwycięstwo Żwirki nie bylo tyl-
***
ko jego triumfem indywidualnym, bylo
Magid zapytuje jednego ze slu-
ono w niemniejszym stopniu triumfem
chaczy:
polskiej techniki, która wśród skrom-
- Jak się wam podobalo moje
nych warunków finansowych, przy
wczorajsze kazanie?
Mundur porucznika Fran-
niedostatecznym z konieczności
- Po waszym kazaniu spędzilem
ciszka Żwirki na miejscu ka-
poparciu finansowem czynników
bezsenną noc.
tastrofy
decydujących, odniosla wspaniale
- Takie wrażenie zrobily na was
licznościach ginie 5 najcenniejszych
rówki lwowskiej. Na sześciu plytach
moje slowa?
zwycięstwo nad techniką Wlochów,
wskutek defektu silnika w Hiszpanji,
eksponatów (kościól dominikanów,
o wymiarach 2 x 1,2 m każda Lwów
- Co to, to nie. Zasnąlem podczas
nad techniką Niemców, przodują-
w tymże samym roku odnosi z rzędu
ratusz, cerkiew woloska, katedra
przedstawiony jest w skali 1:200. Bu-
waszego kazania, a gdy śpię za dnia,
cych dotychczas Europie w dzie-
dwa zwycięstwa: w drugim locie po-
lacińska i synagoga Zlotej Róży). W
dynki tworzone są z kartonu, brysto-
to w nocy nie mogę zmrużyć oka...
dzinie lotnictwa sportowego, dwu-
ludniowo-zachodniej Polski i w trze-
1988 roku Panoramę przeniesiono do
lu, sklejki. Modele domów pokryte są
***
krotnych zwycięzców challenge`u,
cim konkursie samolotów turystycz-
Muzeum Archidiecezjalnego.
miedzianą i olowianą blachami. Każ-
Reb Jaker poucza kandydata
których jedynie sukces Żwirki odsu-
nych. W r. 1931 podkreśla jeszcze
Dzięki staraniom rodziny Janu-
dy komin, każde okienko są doklad-
do stanu malżeńskiego jak ma się
nąl od definitywnego i zaszczytnego
raz swoje przodujące stanowisko w
sza Witwickiego rozpoczynają się
nie odtworzone. Twórcy specjalnie
zachowywać w domu przyszlych te-
zdobycia przechodniego pucharu.
polskim sporcie lotniczym, zwycięża-
prace nad rekonstrukcja calości dzie-
,,postarzali" obiekty umieszczając na
ściów:
Tę polską myśl konstrukcyjną
jąc w czwartym krajowym konkursie
la, a sama Panorama jest wpisana
nich zacieki czy ubytki tynku, aby od-
- Gdy siądziesz do stolu obok
zwycięską w trudnej międzynarodo-
samolotów turystycznych.
na listę zabytków województwa wro-
dać rzeczywisty charakter miasta. W
panny, pamiętaj o tym, żebyś nie plótl
wej konkurencji uosabial towarzysz
Stalo się po prostu pewnikiem,
clawskiego. Od 1994 roku na mocy
poszczególnych fragmentach zapro-
żadnych glupstw!
Żwirki w trudnym locie nad Europą
że wszędzie, gdzie Żwirko staje do
umowy z rodziną Witwickich Pano-
jektowano oświetlenie żaróweczkami
- A o czym mam z nią rozma-
inż. Wigura, jeden z konstruktorów
zawodów, musi odnieść zwycięstwo.
rama Plastyczna Dawnego Lwowa
elektrycznymi (obecnie zamienione
wiać?
samolotów RWD, wspólnie z inży-
Lecz pociąga go nie tylko sama emo-
staje się depozytem Muzeum miej-
na LED diody).
- Najlepiej o milości, o rodzinie i o
nierami Rogalskim i Drzewieckim.
cja konkursów lotniczych, którą znal
skiego Wroclawia.
Ekspozycja Panoramy obecnie
filozofii. Gdy mlodzieniec znalazl się
Od trzech lat samoloty RWD wysu-
już od 1927 r., zajmując pierwsze
Po raz pierwszy od czasów wojny
zostala uzupelniona o część multime-
w przewidzianej przez swata sytuacji,
nęly się na czolo polskich konstruk-
miejsce w locie malej Ententy hol-
Panorama udostępniona zostaje pu-
dialną, mająca na celu przedstawie-
a do stolu podano rosól z knedelkami,
cyj sportowo-lotniczych. Lączyly one
duje także samotnym wspanialym
bliczności w gmachu wroclawskiego
nie dramatycznych losów Janusza
pomny udzielonych mu instrukcji, za-
zawsze dużą szybkość maksymalną
wyczynom lotniczym, zdobywając
Arsenalu, a następnie w kamienicy
Witwickiego i innych twórców tego
cząl od milości. Zagadnąl więc przy-
ze znaczną wytrzymalością.
w r. 1929 międzynarodowy rekord
,,Pod Zlotym Slońcem" przy Rynku.
dziela. Dowiadujemy się o życiu au-
szlą malżonkę:
Od 2007 roku Panorama staje się de-
tora, który urodzil się we Lwowie 10
Już RWD 7, maszyna należąca
wysokości w drugiej kat. samolotów
- Lubisz knedelki?
pozytem wroclawskiego Ossolineum.
września 1903 roku. Po ukończeniu
do drugiej kategorji samolotów tury-
turystycznych.
- Nie.
Lata 20072012 to okres
Politechniki Lwowskiej studiuje histo-
stycznych o mocnym silniku wmon-
W polskich kolach lotniczych
- A czy twój brat lubi knedelki?
żmudnych prac nad rekonstrukcją i
rię sztuki na Uniwersytecie Jana Ka-
towanym na bardzo lekkiej maszy-
wiedziano już od dawna, jak świet-
- Nie mam brata.
konserwacją calości Panoramy przez
zimierza. Pracuje jako projektant w
nie, pozwalająca na wznoszenie się
nym pilotem, odważnym, rozważnym
- A gdybyś miala brata, to on by
wybitnych konserwatorów, plastyków,
różnych instytucjach i jako sekretarz
niem pionowo do góry, oraz RWD
i spokojnym jest Żwirko i jak wiel-
lubil knedelki?
architektów, a także nad dokumenta-
wojewódzkiego konserwatora zabyt-
5 wykwintnie urządzona limuzyna
kie nadzieje można wiązać z jego
***
cją calości prac. W 2013 roku zespól
ków we Lwowie. Jest też asystentem,
turystyczna, znamionowaly szybkie
uczestnictwem w wielkich międzyna-
Wśród grajków podwórzowych
otrzymuje kolejne fundusze i może
a potem adiunktem na Politechnice.
postępy znakomitych konstruktorów.
rodowych konkurencjach lotniczych.
w moim rodzinnym mieście prym
przystąpić do organizacji ekspozycji.
Za projekt pawilonu lwowskiego na
wiodla trójka ,,instrumentalistów": ka-
RWD 6, która odniosla sukces tak
Szerokie kola publiczności nic
Tak, dzięki staraniu wielu wybitnych
krajową wystawę w Poznaniu otrzy-
taryniarz, garbaty skrzypek i osobnik
świetny w Berlinie, stanowila punkt
dziwnego nie orjentowaly się w tem
osobistości udalo się doprowadzić do
muje pierwszą nagrodę.
z miedzianą tacą, która slużyla do
kulminacyjny dotychczasowego roz-
dostatecznie, dlatego też, gdy 40 sa-
ekspozycji dziela.
Dla realizacji swego pomyslu
zbiórki honorariów. Pewnego razu
woju myśli konstrukcyjnej Rogalskie-
molotów tegorocznego Challenge`u
Wiele osób zwiedza Panoramę
otrzymuje pomieszczenie w gma-
spytalem kataryniarza, skąd mają
go, Wigury i Drzewieckiego. Dlatego
w blyskawicznem tempie przelatywa-
Plastyczną Dawnego Lwowa. Prze-
chu Politechniki przy ul. Ujejskiego
pewność, że kwestujący wspólnik ich
też sukces Żwirki w Berlinie podczas
lo przez Warszawę i Kraków, Żwirko
ważnie są to Lwowiacy, którzy oglą-
(w dawnym klasztorze kościola św.
nie okrada.
Challenge`u 1932 wykraczal daleko
nie byl bynajmniej uważany za fawo-
dając wystawę z lezka w oku wspo-
Marii Magdaleny). Po dwóch latach
- Okrada? Nas? Czy wyglądamy
poza zwykle granice sukcesu sporto-
ryta między polskimi zawodnikami.
minają swoje miasto poszukują
pracy wladze Lwowa przekazują
na takich frajerów?! Przed wyjściem
wego. Bylo to wspaniale zwycięstwo
Imię jego przeslanialy inne glośne
znajomych ulic, zakątków, wspomi-
Witwickiemu dwa pomieszczenia w
do miasta dajemy mu do prawej ręki
techniki, myśli, genjuszu mlodego
nazwiska świetnych polskich pilotów,
nają wydarzenia ze swoim miastem
centrum miasta przy ul. Ormiańskiej
tacę, a do lewej trzy żywe muchy.
państwa, rozwijającego się w trud-
którym pech czy też niedyspozycja
związane chrzty w kościolach,
23, gdzie wlaściwie byla montowana
Inkasując codzienny zarobek nie li-
nych warunkach materialnych w naj-
przeszkodzily w zajęciu należnego im
drogi do szkoly, do pracy... Mlodzież,
calość Panoramy. Większość prac
czymy pieniędzy na tacy, lecz muchy
nowocześniejszej dziedzinie techniki.
miejsca w Challenge`u. Dopiero, gdy
oglądając wystawę, podziwia piękno
Janusz Witwicki finansuje z wlasnej
w garści...
z dalszych etapów raidu nad Europą
dawnego Lwowa lub wspomina swo-
kieszeni i dopiero w 1939 roku wla-
Horacy Safrin,
Oryginalna pisownia zostala za-
zaczęly przychodzić wiadomości,
je tam wyjazdy. Tak piękna jest nasza
dze miasta na zakończenie projektu
Przy sabasowych świecach
chowana.
gdy po wielu katastrofach lotniczych
utracona perelka.
wydzielają 10 tys. zlotych z budżetu