28
Z pamiętnika podróżnika
29 listopada15 grudnia 2016 nr 22 (266) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Okolice Żmerynki
Jedno z największych miast Ziemi Winnickiej Żmerynka może pochwalić
się odnowionym neogotyckim kościolem św. Aleksego i wyremontowanym
modernistycznym dworcem kolejowym. Tym razem powędrujemy po okoli-
cach tego ważnego węzla kolejowego.
,,...calkowicie wewnątrz z kaplicami
DMYTRO ANTONIUK
i przedsionkiem we frontowej wieży
tekst i zdjęcia
w różne historyczno-religijne i moral-
no-naukowe obrazy i ozdoby, nawet
Chociaż wiele dróg jest obec-
z kunsztownym zloceniem, we wie-
nie na Ukrainie remontowanych, to
lu miejscach freskami wymalowal".
niektóre drogi boczne nie są w naj-
Wedlug badań Wiktorii Kolesnyk, on
lepszym stanie. Ale do pierwszego
też namalowal obrazy do wszystkich
naszego punktu docelowego Brahi-
oltarzy i 20 wielkich ikon na korytarzu
lowa (Brajlowa) mamy 11 kilometrów.
klasztornym. Prechtl dokonal żywota
Jakoś wytrzymamy.
w brahilowskim konwencie. W 1787
Obecnie jednym z dwóch widocz-
roku odwiedzil go tu nawet król Sta-
nych ponad zabudowaniami miasta
nislaw August Poniatowski, w drodze
obiektów jest prawoslawny klasztor
powrotnej ze spotkania z Katarzyną
żeński św. Trójcy, który pierwotnie
II w Kaniowie. Artysta zmarl w 1799
slużyl oo. trynitarzom. Brahilowskie
roku i bez wątpienia zostal zlożony
zgromadzenie zostalo zalożone z
Palac Orlowskich-Sokolowskich w Sewerynówce
w kryptach tego klasztoru. Oprócz
fundacji wojewody kijowskiego Fran-
Podczas wojny zostal odnowiony.
Orlowski przesiedlil dwie sąsiednie
dwie jadalnie: mniejsza na co dzień
niego spocząl tu również konfederat
ciszka Salezego Potockiego w 1744
Po jego zamknięciu w 1962 roku
wioski Molochów i Wójtowce. Pro-
i większa od święta, na przyjęcia.
barski Stanislaw Kostka Ortyński,
roku. Jednak prace przy murowa-
umieszczono tu magazyn, a następ-
testowal przeciwko temu nawet pra-
Tu mieścily się gabloty z wielką ko-
który w swoim czasie próbowal pójść
nych zabudowaniach klasztornych i
nie stanicę turystyczną. W zabudo-
woslawny proboszcz. Pojechal on ze
lekcją europejskiej porcelany i sreber
z odsieczą niestety nieudaną Pu-
kościele przeciągnęly się do drugiej
waniach klasztornych byla bursa dla
stolowych (kilkaset przedmiotów).
skargą do Kamieńca, ale Orlowski
laskiemu, gdy ten bronil się w berdy-
polowy tego wieku. Budowę ukoń-
studentów technikum. Pod koniec
Byla sala Blękitna, gdzie stal forte-
nie czekając na jego powrót prze-
czowskim klasztorze.
czyl syn Franciszka, wojewoda ruski
okresu sowieckiego powrócily tu pra-
woslawne zakonnice. Odbudowano
banię na kościele i dzwonnicę, znisz-
czone przez komunistów. Podczas
kolejnych remontów w 1990 roku
zostaly zniszczone (prawdopodobnie
zamalowane) unikatowe freski Józefa
Prechtla. To samo prawdopodobnie
spotkalo prace artysty we wnętrzach
klasztoru. Dziś trudno to potwierdzić.
Zachowal się natomiast oltarz glów-
ny, który dziś zaslonięty jest wyso-
kim ikonostasem. Relikwią jest tu
XIX-wieczna kopia ikony Matki Bożej
Brahilowskiej, oryginal której zostal
zniszczony podczas najazdu Turków
w 1672 roku. Rzeźbę Chrystusa Fra-
sobliwego przeniesiono pierwotnie
do sąsiedniego kościola św. Trójcy,
wzniesionego już po kasacie klasz-
toru. Niestety ten zabytek zostal
zniszczony przez bolszewików. Dziś
klasztor jest w stanie wzorowym, ale
do nieprawoslawnej spuścizny mają
tu stosunek wrogi.
Należy podkreślić, że opodal
klasztoru, na terenie obecnej szwalni
Dawny klasztor trynitarski w Brahilowie
zachowaly się dwie synagogi, a w in-
Kolejnym znanym dzialaczem,
Stanislaw Szczęsny Potocki w 1780
nej części miasteczka palac rodziny
związanym z Brahilowem, byl Inno-
roku. Projekt klasztoru przypisywa-
von Mekk. Obecnie mieści się w nim
Palac Orlowskich-Sokolowskich w Sewerynówce
centy Krzyszkowski, który w1816
ny jest Janowi de Wittemu i pośród
liceum, a we wieży muzeum Piotra
roku byl tu proboszczem, a następnie
obiektów trynitarskich na Ukrainie nie
Czajkowskiego, który byl przyjacie-
siedlil ludzi, a ziemię zaoral. Cerkiew
pian ucznia Ferenca Liszta, który
przeniósl się do luckich trynitarzy.
ma sobie równych. Piętrowy klasztor
lem gospodarzy i często tu bywal.
rozebral i pozostawil na jej miejscu
Sokolowscy (oni przejęli majątek po
Podczas represji po Powstaniu
w ksztalcie litery H przylega do pre-
Wracamy do Żmerynki. Stąd
jedynie krzyż. Zostal za to ukarany
Orlowskich) nabyli w 1883 roku w
Listopadowym trynitarzy wyrzucono
zbiterium kościola korytarzem, lączą-
międzynarodową trasą E583 (M21)
przymusowym krótkotrwalym poby-
Paryżu. W bibliotece w sześciu em-
z Brahilowa i dopiero po 15 latach do
cym oba skrzydla.
skręcamy w prawo, a następnie po
tem w... Petersburgu.
pirowych szafach stalo okolo 5 tys.
opuszczonych zabudowań przenie-
Okrasą i glówną relikwią brahi-
drogowskazie na Sewerynówkę i
W 1814 roku Orlowski zaprosil
woluminów, każdy z których zaopa-
siono żeński klasztor prawoslawny
lowskiego klasztoru byla przywie-
Czerniatyn w lewo.
do swego majątku ogrodnika Dioni-
trzony byl w exlibris ,,Seweryńska
z Winnicy. Wtedy też przebudowano
ziona z Madrytu cudowna rzeźba
W pierwszej miejscowości mamy
zego McClaira (Mikler to spolsz-
biblioteka A. Sokolowskiego". W sali
kościól, dodano charakterystyczną
Chrystusa Frasobliwego. Chrystus
sanatorium, które mieści się w daw-
czona wersja jego nazwiska), który
bilardowej bylo 15 obrazów szkoly
banię i zmieniono dzwonnicę na fa-
ujęty byl w postaci stojącej, z za-
nym palacu. Rezydencję wzniesiono
projektowal park zachowany do dziś.
polskiej, które w pierwszych dniach
sadzie. Zakonnice otworzyly w klasz-
mkniętymi oczyma i związanymi
w stylu klasycystycznym w latach
Ocalala glówna aleja prowadząca na
I wojny światowej przekazano w de-
torze dom starców, szkolę dla sierot
rękoma na piersiach tak jak wią-
18021804 przez Kawalera Mal-
skalę, z której rozlega się malowniczy
pozyt jednemu z kijowskich muzeów.
i niedzielną szkólkę. W taki sposób
zano niewolników chrześcijańskich,
tańskiego i przewodniczącego sądu
pejzaż rozlewiska rzeki Rów.
Tam i pozostaly do dziś. W sali my-
kontynuowano oświatowe tradycje
których wykupywali trynitarze. Obiekt
guberni podolskiej Seweryna Orlow-
W swoim palacu Orlowski i jego
śliwskiej wisialo 38 par poroży, pod
kultu umieszczony byl w glównym ol-
trynitarzy.
skiego, który, nie grzesząc skromno-
potomkowie zebrali wiele cennych
którymi byly tabliczki z napisem gdzie
tarzu kościola. Oprócz tego nadwor-
Prawoslawny klasztor zamykano
ścią i w duchu tamtych czasów, nadal
plócien, zbroi, mebli w stylu empire
i kiedy ten zwierz zostal ustrzelony.
ny malarz trynitarzy Józef Prechtl
dwukrotnie: w latach 1932 i 1962.
miejscowości swoje imię. W tym celu
i olbrzymią bibliotekę. W palacu bylo
Olbrzymia kolekcja broni umiesz-
