18
Przegląd wydarzeń
16 grudnia 201616 stycznia 2017 nr 2324 (267268) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Obchody 186. rocznicy Pamięć o bohaterach narodowych
w 186. rocznicę wybuchu
wybuchu powstania
powstania listopadowego
listopadowego
,,(...) Są na ziemi bohaterzy wieńczeni i niewieńczeni, mający pomniki i ich nie-
W 186. rocznicę wybuchu powstania listopa-
mający". Slowa pisarki Elizy Orzeszkowej mają wartość ponadczasową i można
dowego przedstawiciele licznych organizacji
je odnieść do bohaterów walczących o wolność ojczyzny w czasie powstań na-
polskich we Lwowie zgromadzili na Cmentarzu
rodowych, zrywów niepodleglościowych i wojen. Istnieją tacy bohaterowie, którzy
Lyczakowskim przed sarkofagiem ,,Żelaznej
zapisali się w kartach historii, są zauważani i doceniani, ale też znajdują się tacy,
którzy są malo znani lub pochowani w mogilach bezimiennych. Pamięć o boha-
Kompanii" pomnika weteranów powstania
terach narodowych, ich ofiarności i męstwie przetrwa tak dlugo, jak dlugo będzie
listopadowego z 18301831 r. 29 listopada
pielęgnowana i przekazywana z pokolenia na pokolenie.
w intencji bohaterów wspólną modlitwę po-
Maria Raszanowiczówna oraz wiele
mina poeta, który byl żolnierzem po-
prowadzil o. Stanislaw Kawa OFM Conv z po-
WOJCIECH SKUBISZ
innych Polek, które dzielnie pelnily
wstania listopadowego:
bliskiego sanktuarium św. Antoniego. Zostaly
Grzmią pod Stoczkiem armaty,
29 listopada 2016 roku przypada
slużbę sanitarną i dobroczynną na
Blyszczą biale rabaty,
186. rocznica wybuchu powstania
rzecz walczących powstańców.
zapalone znicze i zlożone wiązanki kwiatów.
A Dwernicki na przedzie
listopadowego. Byl to ogromny zryw
Po klęsce listopadowej zaborca
Na Moskala sam jedzie.
Polaków przeciwko tyranii rosyjskie-
wzmógl represje, konfiskowal mająt-
go zaborcy. Powstanie mialo począ-
(Wincenty Pol, Krakusy)
ki, zsylal Polaków na Syberię, ogra-
tek w nocy z 29 na 30 listopada 1830
niczyl autonomię Królestwa Polskie-
roku. Ogarnęlo Królestwo Polskie
Zwyciężyli również pod Dobrem
go, wzmógl rusyfikację, wprowadzil
oraz zabrane ziemie Litwy, Żmudzi i
(17.02.1831), Wawrem (19.02.1831)
wysokie kontrybucje i rozpocząl
Wolynia. Glówną przyczyną byly co-
czy też Bialolęką (2425.02.1831) i w
likwidację polskiego szkolnictwa.
raz większe represje wobec narodu
innych miejscach.
Chociaż powstanie upadlo, to
polskiego i nieprzestrzeganie przez
Po upadku powstania listopado-
z pewnością bohaterom należy się
zaborcę konstytucji z 1815 roku.
wego wielu walczących emigrowalo
apel pamięci i salwy honorowe za to,
miejscem wielu patriotycznych mani-
KONSTANTY CZAWAGA
festacji, a przez publicystów zostala
tekst i zdjęcia
nazwana cmentarzykiem ,,Żelaznej
Kompanii". Niestety w czasach so-
- Oni walczyli za Ojczyznę, w XIX
wieckich kwatera powstańców zosta-
wieku, w czasach, kiedy próbowano
la mocno zniszczona, część kwatery
Polskę wymazać z mapy Europy, z
przekopano i umieszczono tam nowe
mapy świata powiedzial Marian
groby.
Orlikowski, konsul RP we Lwowie.
Konsul RP Marian Orlikowski po-
Pamiętajmy o tym, że to pierwsze
dziękowal Polskiemu Towarzystwu
powstanie. Powstanie listopadowe
Opieki nad Grobami Wojskowymi
powinniśmy umieć przekazać. Dla-
we Lwowie z Januszem Balickim na
tego, że chyba żadne powstanie
Atak podchorążych na Belweder 29 listopada 1830 roku
czele za stalą opiekę nad mogilami
nie bylo tak bliskim do tego, co się
poza granice ojczyzny. Np. jednym
iż pokazali światu, że naród polski
bohaterów powstania listopadowego
Zryw niepodleglościowy zacząl się
stalo w ostatnich latach na Ukrainie.
z nich byl poeta-żolnierz Seweryn
istnieje i w imię wolności ojczyzny
oraz wezwal organizacje lwowskich
od ataku na Belweder. Podjęlo go
Do Majdanu. Przecież bunt Szkoly
Goszczyński, który należal do glów-
i wlasnej tożsamości jest gotowy
Polaków jak najszybciej przekazać
dwudziestu czterech mlodych spi-
Podchorążych w gruncie rzeczy byl
nych spiskowców podczas ataku na
podjąć trud walki i zlożyć ofiarę ze
skowców wraz z uczestnikami ze
Belweder, a w czasie powstania wal-
swojego życia.
Szkoly Podchorążych w Warszawie.
czyl w randze kapitana pod dowódz-
W 186. rocznicę wybuchu po-
Inicjatorem powstania byl Piotr Wy-
twem generala Józefa Dwernickiego.
wstania listopadowego przywolajmy
socki, który do podchorążych skiero-
Po kapitulacji Warszawy udal się
poleglych, pamiętając o tym, że ist-
wal odezwę: ,,Polacy! Wybila godzina
wraz z innymi powstańcami na tu-
nieją groby powstańców, polskich
zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć
laczkę poza granice kraju. W swoim
generalów, pulkowników, podchorą-
potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech
wierszu wyrazil żal z powodu opusz-
żych, duchownych, ludności cywilnej
będą Termopilami dla wrogów" (cyt.
czenia ojczyzny:
i bezimiennych ,,ofiarników wysokich
za: Pamiętnik Piotra Wysockiego,
Nieprędko, nie wszyscy my tutaj
oltarzy" wolności rozproszonych po
Warszawa 2006, s. 3536).
wrócimy...
calym świecie. Przywolajmy do apelu
Mlodzi, entuzjastyczni spiskowcy
Hej, ptaki do Polski, a my w świat
poleglych powstańców z Cmentarza
opanowali Belweder ówczesną re-
daleki,
Powązkowskiego w Warszawie i po-
zydencję księcia Konstantego, który
Ażeby ją zrobić szczęśliwą na wieki.
grzebanych w mogile zbiorowej na
zdolal zbiec. Powstańcom udalo się
(Seweryn Goszczyński,
Kamionku i tych z nekropolii cmen-
również dzięki pomocy ludu war-
Wyjście z Polski )
tarza Lyczakowskiego we Lwowie,
do Ministerstwa Kultury i Dziedzic-
szawskiego zdobyć Arsenal. Już w
takim buntem jak Majdan. Od tego
spoczywających na cmentarzyku
twa Narodowego RP wniosek do
następnym dniu przy wspóludziale
się zaczęlo. I o tym trzeba pamiętać,
W powstaniu listopadowym
,,Żelaznej Kompanii" i na Rossie w
opracowania koncepcji odnowienia
ludności cywilnej opanowali Warsza-
dlatego że to pokazuje też pewne
uczestniczyly także kobiety. Byly
Wilnie oraz z tych miejsc, gdzie rzucil
tego miejsca pochówku. Niestety
wę, a spisek przeksztalcil się w po-
elementy wspólne w naszej historii,
nie tylko cierpiącymi żonami i mat-
ich los to pomoże utrwalić kulturę
z każdym rokiem coraz wyraźniej
wstanie narodowe, które bylo jednym
oczywiście z pewnym przesunięciem
kami, ale walczyly z bronią w ręku.
materialną i duchową wszystkich Po-
widać jak paląca jest potrzeba za-
z największych zrywów niepodleglo-
czasowym i mentalnym.
Jedną z nich byla Emilia Plater, której
laków, żyjących w różnych częściach
gospodarowania tego miejsca tak,
ściowych. Z perspektywy czasu róż-
W okresie zaboru austriackiego
Adam Mickiewicz zlożyl hold w wier-
świata.
żebyśmy mogli przynajmniej się
nie bylo oceniane przez historyków i
wladze miejskie Lwowa z prezyden-
szu ,,Śmierć Pulkownika". Bohaterka
Los poleglych powstańców
spotkać, ażeby uhonorować pamięć
badaczy tego okresu. W trakcie jego
tem miasta Michalem Gnoińskim
zmarla 23 grudnia 1831 roku w Ju-
tworzy polskie dzieje narodowe.
naszych bohaterów. Musimy urato-
trwania Polacy, mimo przeważającej
na czele, w ramach obchodów 50.
stianowie, gdzie dotarla z zamiarem
Slusznie zauważyl kardynal Stefan
wać ten zakątek zaznaczyl polski
potęgi militarnej zaborcy udowodnili,
rocznicy powstania listopadowego,
kontynuowania przegranej już walki
Wyszyński, iż ,,Naród bez dziejów,
dyplomata. Również zachęcil do
że wolność ojczyzny jest najwyższą
postanowily w 1880 r. wydzielić na
z Rosjanami. Stala się symbolem pa-
bez historii, bez przeszlości staje
poszukiwania w Polsce organizacji,
wartością. Odnosili wielokrotnie zwy-
cmentarzu Lyczakowskim osobną
triotyzmu i bohaterstwa. Wśród wal-
się wkrótce narodem bez ziemi,
która by mogla być partnerem dla
cięstwa, np. pod Stoczkiem pod do-
kwaterę dla zmarlych uczestników
czących bylo więcej kobiet, np. Bar-
narodem bezdomnym, bez przy-
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa
wództwem gen. Józefa Dwernickiego
walk niepodleglościowych z lat 1830
bara Czarnowska, Maria Pruszyńska,
szlości".
Narodowego RP.
(14 lutego 1831 roku), o czym wspo-
1831. Ta niewielka kwatera stala się
