20
kurier kulturalny
16 grudnia 201616 stycznia 2017 nr 2324 (267268) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Starych pocztówek czar
Badacze kultury coraz większą uwagę zwracają na popularne prawie 200 lat temu karty
pocztowe, które staly się nową formą korespondencji w końcu XIX wieku. Wcześniejszą po-
stacią byly bilety wizytowe, zaproszenia na bale, przyjęcia i polowania, karnety gratulacyjne
oraz świąteczne często bardzo fantazyjnie wykonane, nieraz ręcznej roboty. Prototypami
kartki świątecznej są wizytówki, które pojawily się w Paryżu w polowie XVIII wieku wlaśnie
na Wigilię mówi w rozmowie z ANNĄ GORDIJEWSKĄ IRYNA KOTLOBULATOWA, badacz-
ka historii Lwowa, autorka albumów, kolekcjonerka, filokartysta.
z widokiem Lwowa i, któż by mógl
pomyśleć, gdzie? Na Kaukazie Pól-
nocnym! Od tego się zaczęlo. I od
dwóch butelek Baczewskiego. Zbie-
ramy fotografie, pocztówki, książki,
koperty, dokumenty, mapy wszyst-
ko, co dotyczy Lwowa. Nawet jeśli to
ma być jakaś maskotka wszystko,
każdy drobiazg.
Dzisiaj w naszej rozmowie
chcialam się skupić, używa-
jąc naukowego określenia,
na deltiologii czyli na kolek-
cjonowaniu pocztówek.
Tak, kolekcjonera kartek pocz-
Tadeusz Rybkowski, 1901
Adam Setkowicz, 1906
towych nazywają także filokartystą,
kartofilistą.
na niej siedzącą przy świątecznym
obiegu pocztowego kartę korespon-
nologicznego. Album zawiera okolo
Jest Pani autorką albu-
stole wiktoriańską rodzinę, wzno-
dencyjną ze znaczkiem z podobizną
400 ilustracji w pierwszym, i 255 w
Przed nami Święta. Szko-
mu ,,Lwów na dawnej pocz-
szącą toast w stronę adresata z
cesarza Franciszka Józefa I. Na kar-
drugim, wydaniu. Katalog jest opa-
da, że zwyczaj wysylania
tówce". Kiedy zostal wyda-
napisem ,,A Merry Christmas and a
toniku o wymiarach 122 na 85 mm, na
trzony indeksami tematów, sygnatur
kartek, nie tylko z życzenia-
ny i ile lat trwala praca nad
Happy New Year to You" czyli We-
stronie z adresem, umieszczono napis
graficznych, wydawców, drukarzy,
mi bożonarodzeniowymi, za-
nim?
solych Świąt Bożego Narodzenia
,,Correspondenz Carte". Na drugiej stro-
fotografów, grafików i malarzy.
Pierwsze wydanie albumu-kata-
nika. Czy jest dokladna data
oraz Szczęśliwego Nowego Roku".
nie, także w języku niemieckim, tekst
logu ukazalo się w 2002 roku, drugie,
pojawienia się kartki świą-
Czy spodziewala się Pani,
Wszystkich panów lączy kraj za-
,,Miejsce na wiadomości pisemne".
uzupelnione, w 2006. Praca nad nim
tecznej?
otrzymując w prezencie sta-
Istnieje kilka wersji. Przy wla-
mieszkania Wielka Brytania, a tak-
trwala okolo pięciu lat. Inicjatywa
Kiedy karty korespon-
rą pocztówkę, że kolekcjo-
snej opinii zostaną Chińczycy, którzy
że epoka początek lat 40. XIX w.
wydania należala do prof. Jacka Pur-
dencyjne byly wprowadzone
nerstwo zostanie pasją na
chli, dyrektora Międzynarodowego
do obiegu międzynarodo-
cale życie?
Wydaje mi się, że leopoliana
Centrum Kultury w Krakowie. Kata-
wego?
W 1874 roku, po zalożeniu
mojemu mężowi i mnie towarzy-
log obejmuje 4263 pozycje pocztów-
Światowego Związku Pocztowego.
szą przez cale życie. Zawsze musi
kowe z okresu lat 1894-1944, zaś 66
Umieszczono na nich napisy: Union
być ten pierwszy raz. W latach 70.
rozdzialów grupują karty pocztowe
otrzymaliśmy starą kartkę pocztową
wedlug kryterium wydawniczo-chro-
Pauli Ebner, 1915
Stanislaw Tondos, 1920
Generale de Postes, a po roku 1878
Union Postale Universale, oraz
teksty w językach krajów, należących
do wspomnianego wyżej związku.
Pocztówkowa korespondencja szybko
rozwijala się, po czym nastąpil praw-
dziwy pocztówkowy boom.
Czy jest znana data poja-
Pauli Ebner, 1916
wienia się w Galicji pierwszej
udowadniają, że historia świątecznej
pocztówki ilustrowanej?
Do kogo należy projekt
Niestety, tego nie udalo się dotąd
karty zaczęla się w Starożytnych
otwartej karty, przeznaczo-
ustalić. Jako ciekawostkę mogę powie-
Chinach. Już w X wieku, wedlug ów-
nej do korespondencji bez
dzieć, że w 1900 roku w Warszawie
czesnej etykiety, ludzie wysylali do
koperty?
odbyla się Pierwsza Wystawa Kart
siebie kolorowe karty z napisanymi
Po raz pierwszy w roku 1865
Pocztowych, w czasie której przyjęto
życzeniami świątecznymi.
przedstawil otwartą kartę w Karlsru-
jednowyrazowe określenie korespon-
he Heinrich von Stephan, poczmistrz
A w Europie?
dencji przesylanej na kartoniku. Do
Laury wynalazców dzielą między
króla pruskiego Wilhelma I. W roku
konkursu zgloszono takie nazwy jak
sobą artyści William Maw Egley,
1869 wiedeńczyk Emmanuel Herr-
bezkopertka, czytanka, jawka, kartolist,
Szkot Thomas Sturrock oraz sir Hen-
mann z Wiedeńskiej Akademii Wojsko-
kilkaslówka, latawiec, listowstręt, listów-
ry Cole wlaśnie na jego zamówie-
wej zaproponowal swój projekt, który.
ka, liścik, nagopis, nibylist, niezalepka,
nie artysta John Callcott Horsley za-
zostal przyjęty przez austriacką pocztę.
1916 r.
otwartka, otwartolist, pisanka, pisemko,
projektowal kartkę. Przedstawiono
W tym samym roku wprowadzono do
