31

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski *16 grudnia 2016­16 stycznia 2017 nr 23­24 (267­268)

Zapomniany bohater

Powiedzmy, pilot myśliwiec Gerhard

ski Stanislaw Skalski opuścil jako

Barkhorn swoje pierwsze zwycięstwo

doświadczony pilot mający na swym

otrzymal w lipcu 1941 roku, a walczyć

koncie kilka zestrzelonych niemiec-

mu przyszlo przeważnie na froncie

kich samolotów. Ile dokladnie? Odpo-

Jedna informacja w krótkim poście na Facebooku wy-

wschodnim przeciwko takim asom

wiedzieć na to pytanie nie jest latwo.

radzieckim jak Iwan Kożedub, Alek-

Jedne źródla mówią, że podobno w

starczyla, by ruszyla lawina komentarzy i zapytań o moż-

sander Pokryszkin, Nikolaj Skomoro-

czasie kampanii wrześniowej wykonal

liwość przekazania rzeczowego wsparcia dla pana Fran-

chow, Siergiej Lugański oraz uczest-

trzydzieści lotów bojowych, zestrze-

niczyć w bitwie o Wielką Brytanię.

liwując osobiście sześć samolotów.

ciszka, prawie 90-letniego weterana Armii Krajowej, który

Otóż do końca wojny na jego koncie

Tej wersji trzyma się znany badacz

utknąl w Dolbyszu, niby mieście, niby wsi, a będąc precy-

bylo 301 osobiście zestrzelonych sa-

historii polskiego lotnictwa Bohdan

Arct w swojej książce Poczet wielkich

molotów przeciwnika. I to przy tym,

zyjnym ­ osiedlu typu miejskiego, skręcając w prawo, 60

lotników. Chociaż z innych źródel

że koledzy ,,Gerda", jak go nazywano

kilometrów przed Żytomierzem na trasie do Kijowa.

w eskadrze myśliwskiej, potwierdza-

dowiadujemy się jedynie o czterech

li: przy najmniejszej wątpliwości on

zestrzelonych przez Skalskiego sa-

oddawal swoje zwycięstwo na koszt

molotach osobiście i jednym w parze

BOŻYDAR PAJĄK

mniej zręcznych i bardziej pecho-

z innym pilotem.

wych kolegów.

Przy czym zadziwia fakt, że więk-

Informacja o czlowieku, który nie

Jeśli byly wypadki, kiedy po

szość poważnych polskich wydaw-

tylko utknąl w określonej szerokości

nictw, jak na przyklad Wielka Ency-

bitwie pilotom przychodzilo się roz-

i dlugości geograficznej, ale utknąl

klopedia Powszechna PWN, Encyklo-

strzygać zwycięstwo rzucając losy,

pamięcią i emocjami w tamtym cza-

pedia II Wojny Światowej oraz szereg

Gerd zawsze z tego rezygnowal. A

sie. Przynajmniej takie mam wraże-

kiedy jednego razu uszkodzil silnik

innych w ogóle unikają podawania

nie, bo ów gentleman jest ciągle w

radzieckiego myśliwca, to zbliżyw-

wiadomości o tym, ile samolotów ze-

drodze do Ojczyzny, z dużej litery

szy się podal ręką znak, żeby pilot

strzelil Skalski i ile uszkodzonych zo-

i na baczność, jak należy, z prosto

opuścil maszynę, po czym oslanial

stalo w okresie kampanii niemiecko-

nalożoną czapką na glowę, którą

spadochron rosyjskiego pilota dopóki

polskiej 1939 roku, woląc operować

wlożyl uroczyście, na zmartwioną,

ten nie wylądowal. Po wojnie Gerd,

jedynie wiadomościami o zestrzelo-

patriotyczną glowę, kiedy już rozpa-

kowal prezent wręczony mu przez

panią Grażynę Staniszewską. Led-

wo zdążylem wyciągnąć wtedy ka-

merę ­ robilem reportaż, po to też

pojechaliśmy, zanim wystrzelil trzy

Franciszek Jakowczyk

razy z honorami w powietrze z ka-

ucichly pepechy i kalasznikowy, już

Stalin zdecydowal się wyrzucić stąd

lasznikowa.

wewnątrz domu Jakowczyków, za

Polaków, którzy po latach wracali

Tak przywitala nas grupa go-

dwoma stolami, tak ciasno zastawio-

do siebie, ale język polski uslyszeć

ści, zebranych przed domem pana

nymi, czym chata bogata, że nie bylo

na ulicy nie jest latwo. Tylko ksiądz

Franciszka Jakowczyka. Przybyli,

miejsca, żeby wcisnąć ręce. Ale bylo

Waldemar Pawelec próbuje przy-

by uhonorować czlowieka, który

miejsce i czas na rozmowy, przemo-

pominać Polakom o ich korzeniach.

jest symbolem niezlomności, od-

wy i slowa uznania dla pana Fran-

Ale nie na silę. Mówi po prostu: ,,bądź

wagi i poświęcenia ­ o tym mówili

ciszka i pieśni patriotyczne i jedna

dobrym obywatelem Ukrainy, ale pa-

żolnierze w ukraińskich mundurach,

żolnierska sprośna, a emocji bylo

miętaj o swoich korzeniach". Ale nie

których kadrowalem z chalupą za-

Dworzec w Kodymie

tyle, że gospodarzowi w gardle na-

do księdza przyjechaliśmy, który dal

pomnianego bohatera w tle, żeby

jak i Stanislaw Skalski, kontynuowal

nych przez niego samolotach w ciągu

gle ścisnęlo i kolejna pieśń po kolej-

nam cieply kąt i pelną michę, kiedy

nagrać kilka slów do materialu. Kiedy

slużbę w lotnictwie osiągając w nie-

calej II wojny światowej.

ce samogonu dopiero zabrzmiala.

zasypalo Ukrainę i śnieżny kożuch

u nas temperatura glów mlodych, de-

Dla przykladu, Wielka Encyklope-

mieckich Bundesluftwaffe stopnia

dia Powszechna PWN ogranicza się

generala majora.

Jeszcze bardziej doniosle osią-

jedynie konstatacją tego, że ogólnie

gnięcia mial jego przyjaciel Erich

w ciągu II wojny światowej polski as

Hartmann, znany wśród pilotów

zestrzelil dwadzieścia dwa samolo-

jako Bubi, który jest uważany za

ty nieprzyjacielskie. Jeśli brać pod

takiego asa-myśliwca, który odniósl

uwagę dane opublikowane przez

najwięcej sukcesów w calej histo-

inne poważne polskie źródla, to

rii lotnictwa światowego. Wedlug

liczba ta wydaje się być bardzo i to

danych oficjalnych, w 835 bojach

bardzo polemiczną.

powietrznych udalo się mu zestrze-

Na udowodnienie tego zacytuję

Encyklopedię II Wojny Światowej, w

lić 352 samoloty nieprzyjaciela, z

których 345 byly radzieckimi. Przy

której o samolotach zestrzelonych

czym wiadomo, że żadnemu pilo-

przez Skalskiego w polskim niebie

towi aliantów tak i nie udalo się go

znów nie ma ani slowa! Co do ogól-

zestrzelić. Czternaście samolotów

nego podsumowania okresu wojny,

on stracil przez to, że większość

to podawana jest liczba dwadzieścia

się psula porażona odlamkami sa-

jeden ­ a nie dwadzieścia dwa ­ po-

molotów nieprzyjaciela, dlatego że

twierdzonych zestrzelonych samo-

ogień Hartmann otwieral z bardzo

lotów oraz dwa samoloty ,,prawdo-

bliska, albo przez stan techniczny

podobnie" zestrzelonych. Oprócz

I tak poznaliśmy pana Franciszka

kazal nam korzystać z gościnności

klaratywnych patriotów, którzy o hi-

maszyny.

tego zaznacza się, że ma Skalski na

i jego żonę Zofię, którzy ,,wyżywają"

dwa dni dlużej.

storii nie wiedzą nic, rośnie na haslo

Do tego warto dodać, że wojnę

koncie 321 lotów bojowych i cztery

za okolo 200 zl miesięcznie. Jak to

Przyjechaliśmy do pana Fran-

Bandera, u naszego bohatera, który

on rozpocząl dopiero w październi-

uszkodzone samoloty nieprzyjaciel-

ksiądz proboszcz wdzięcznie okre-

ciszka, który żyje tęsknotą do Polski.

definicję patriotyzmu tworzyl swoim

ku 1942 roku na Kaukazie, a swój

skie. Otóż, jak widać, o zwycięstwach

ślil ­ ,,wyżywają", bo jest to ,,wielka

Ma tam 90-letnią siostrę we Wrocla-

życiorysem, a historię pisal walką

pierwszy samolot zestrzelil dopiero

porucznika Skalskiego wlaśnie w pol-

tajemnica", jak można w domowym

wiu i wspomnienia z mlodego życia,

w AK, pobytem w lagrze i ucieczką

w listopadzie tegoż roku. Pomimo tak

skim niebie nie ma ani slowa.

budżecie zmieścić miesiąc funkcjo-

które poświęcil dla walki o wolny

przez Syberię, ci mający Banderę

późnego początku, zostal on najwy-

Zgódźmy się, że taki stosunek

nowania organizmu, dwóch ludz-

kraj. Kraj, który zdążyl przetrwać ko-

za bohatera leją do czarki samogon

bitniejszym pilotem II wojny świato-

polskich autorów do zwycięstw pol-

kich organizmów, w przeliczeniu, w

munę, obalić komunę, zainstalować

przy stole. I wznoszą toast za go-

wej.

skiego pilota podczas bitwy o Polskę

dwustu zlotych. W Dolbyszu, gdzie

wolny rynek i przemianować się na

spodarza ­ jak mówi mer Dolbysza

Zgodzę się, że osiągnięcia Skal-

nie może nie zadziwiać. Pozostaje

zdecydowana większość mieszkań-

zachodnią część świata. Kraj, który

­ ,,nie ważne, czy weteran wielkiej

skiego nie można porównywać nie

wysnuć przypuszczenie, że oni albo

ców ma polskie korzenie, nie jest to

zacząl się trochę nudzić demokra-

wojny ojczyźnianej, nie ważne, czy

tylko z osiągnięciami wymienionych

obawiają się pomylki w określeniu

pewnie niczym wykraczającym poza

cją i wrócil do walki z ,,komuną" (tak

weteran AK, nie istotne, czy wete-

wyżej asów, ale też slynnych nie-

ilości zestrzelonych przez Skalskie-

normalność.

krzyczą na ulicy), kiedy pan Franci-

ran UPA, dla nas to samo, razem

mieckich pilotów Petera Düttmanna,

go samolotów wlaśnie w walkach

Niecodzienna jest tutaj obec-

szek jeszcze nawet nie zdążyl wrócil

wychylamy czarkę".

Waltera Krupinskiego, do slowa do-

nad Polską, albo się wstydzą skrom-

ność kamery, którą nosilem wzdluż i

do domu po II wojnie Światowej. Ta-

Taki żarcik mieliśmy, że zespól

wódcy i mentora Hartmanna, Wil-

ności liczb.

wszerz osiedla i szukalem egzotyki w

kie zakrzywienie czasoprzestrzeni.

regionalny będzie, chlebem i solą

helma Batza, czy Helmuta Lipferta.

Rzecz jasna, że sukcesy mili-

,,polskim mieście" na Ukrainie. ,,Pol-

Ale, jak sam mówi, pan Franciszek

przywita. Nasz żarcik byl proroczy

Ale niezaprzeczalnym jest fakt, że

tarne najlepszego polskiego pilota

skim", bo w międzywojniu byl tu na-

kocha Ojczyznę i lubi Polaków, bo

i chociaż tańców nie bylo, to od-

slynniejszego pilota od Skalskiego

w żadne porównanie nie stają z

wet rejon autonomiczny, ale krótko,

tam się urodzil i poświęcil dla kraju

byliśmy piękną lekcję gościnności.

polskie sily powietrzne nie znaly.

sukcesami wielu niemieckich asów.

bo przetrwal kilkanaście lat, potem

mlode życie.

Ta miala swoją kontynuację, kiedy