32

kurier kulturalny

16 grudnia 2016­16 stycznia 2017 nr 23­24 (267­268) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Ormiańska wystawa we Lwowie

We Lwowskim Muzeum Historii Religii otwarto wystawę ,,Kościól Ormiański we Lwowie

(1991­2016)". Organizatorami interesującej i unikalnej imprezy są Muzeum Historii Reli-

gii, Katedra Ormiańska we Lwowie oraz Związek Ormian Ukrainy. Wystawione eksponaty

pochodzą również ze zbiorów Lwowskiego Muzeum Historycznego i Biblioteki Naukowej

Uniwersytetu Lwowskiego. Związek Ormian Ukrainy przedstawil na wystawie fotografie

i dziela sztuki wspólczesnej Ormian ukraińskich wykonane nie tylko we Lwowie, ale też

w innych miastach Ukrainy (m.in. w Dnieprze ­ d. Dniepropietrowsku oraz Kamieńskim ­

d. Dnieprodzierżyńsku).

kim Katedrze Ormiańskiej). Wśród

JURIJ SMIRNOW

nich wyróżnia się monumentalna

tekst i zdjęcia

praca dr Iryny Gajuk ,,Ilustrowana

Na uroczyste otwarcie wysta-

encyklopedia kultury ormiańskiej na

wy przybyli przedstawiciele Ormian

Ukrainie" (po rosyjsku). Obok prace

lwowskich z Towarzystwa Kultury Or-

naukowe wybitnego lwowskiego na-

miańskiej ,,Ahpiur", parafianie Kate-

ukowcy, ormianologa i znawcy sto-

dry Ormiańskiej, lwowscy naukowcy,

sunków ukraińsko-ormiańskich prof.

urzędnicy, krajoznawcy i czlonkowie

Jaroslawa Daszkewycza ,,Ormianie

różnych towarzystw narodowych

na Ukrainie" i ,,Armenia i Ukraina". W

dzialających w naszym mieście. Nie

1998 roku prof. Daszkewycz byl od-

zabraklo też przedstawicieli Towa-

znaczony ormiańskim Orderem św.

rzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwow-

Sahaka i Mesroba. Ten order można

skiej. Zaświadczylo to po raz kolejny o

zobaczyć w jednej z gablot, gdzie tak-

wielokulturowości, wielonarodowości,

że znajdujemy odznaczenia dla Iryny

wieloobrządkowości wspólczesnego

Gajuk i ojca Tadeosa Geworgiana,

spoleczeństwa lwowskiego. Wśród

który w swoim czasie konsekrowal

gości honorowych obecni byli: biskup

pierwszą świątynię ormiańską w Gór-

Markos Oganesian, zwierzchnik Or-

skim Karabachu.

miańskiego Kościola Apostolskiego

Najbardziej bogato udokumen-

na Ukrainie, arcybiskup Igor Woźniak,

towana jest kronika odrodzenia Ko-

metropolita lwowski UGKC, ksiądz in-

ściola Ormiańskiego we Lwowie i na

fulat Józef Pawliczek, wikariusz gene-

Ukrainie, odrodzenia życia kulturalne-

ralny archidiecezji lwowskiej Kościola

go i spolecznego Ormian lwowskich,

rzymskokatolickiego, archimandryta

prac konserwatorskich na terenie

Paisij Kucharczuk z Ukraińskiego Au-

Dzielnicy Ormiańskiej we Lwowie.

tego Kościola na Ukrainie jest biskup

Ewangelie drukowane bądź pisane

tów dramatycznej historii deportacji

tokefalicznego Kościola Prawoslaw-

Bogato zostala udokumentowana

Markos Oganesian. Katedralną świą-

w staroormiańskim języku grabar

i ludobójstwa Ormian w Imperium

nego. Przybyli również przedstawicie-

dzialalność we Lwowie i na Ukrainie

tynią, jak i 650 lat temu, jest kościól

(liturgicznym języku Ormiańskiego

Osmańskim.

le administracji państwowej obwodu

trzech kolejnych zwierzchników Or-

pw. Wniebowzięcia Najświętszej Ma-

Kościola Apostolskiego). Na kilku

Diakon Armen Akobian od lat

lwowskiego i wladze miasta Lwowa.

miańskiego Kościola Apostolskiego

ryi Panny we Lwowie. Proboszczem

obrazach przedstawiono najbar-

zbiera oryginalne świadectwa życia

Obecne bylo ormiańskie duchowień-

biskupa Natana Oganesiana, arcybi-

parafii katedralnej jest ojciec Tadeos

dziej znane wydarzenia z historii

i dzialalności Ormian we Lwowie. Z

stwo ze Lwowa i niektórych innych

skupa Grigorisa Buniatiana i biskupa

Geworgian, zaś diakonami są Armen

ormiańskiej.  XIX-wieczny  obraz

jego ciekawych zbiorów na wysta-

miast Ukrainy.

Markosa Oganesiana.

Akobian i Artur Minasian.

olejny ,,Chrzest Armenii" pochodzi

wie zaprezentowano kilka litografii

Na otwarcie wystawy zaśpiewal

Na dalszych zdjęciach przedsta-

Na wystawie chcieliśmy poka-

ze zbiorów Muzeum Historii Religii.

przedstawiających zabytki ormiań-

chór liturgiczny ,,Sagmos" dzialający

wiono wizytę papieża Jana Pawla II

zać życie Kościola Ormiańskiego we

Natomiast wspólczesny obraz ,,24

skie. Obok w gablotkach znajdują się

przy Katedrze Ormiańskiej we Lwo-

w Katedrze Ormiańskiej 25 czerwca

Lwowie na przestrzeni dwudziestu

kwietnia 1915 roku" ormiańskiego

wspólczesne publikacje poświęcone

wie. Zebrani uważnie wysluchali

2001 roku i wizytę katolikosa wszyst-

pięciu lat niepodleglej Ukrainy. Na

artysty z Dniepra Warużana Ajrape-

historii Ormian we Lwowie i Ukrainie,

przemówień biskupa Markosa Oga-

kich Ormian Garegina II 18 maja

fotografiach można zobaczyć pierw-

tiana przedstawia jeden z momen-

ormiańskim zabytkom (przede wszyst-

nesiana, dyrektora Muzeum Historii

2003 roku. Wlaśnie katolikos konse-

szą mszę świętą odprawioną na

Religii Oresta Malcia oraz znanego

krowal ponownie Katedrę Ormiańską

dziedzińcu obok jeszcze zamkniętej

znawcy kultury i historii Ormian dr

przekazaną wiernym po wielu latach

świątyni i uroczystości przekazania

Iryny Gajuk.

wykorzystywania jej jako magazynu

katedry wiernym. Również chcieliśmy

Kuratorem wystawy i jej najważ-

ikon. Na wystawie pokazano również

przedstawić informację o ludziach ­

niejszym organizatorem jest Anasta-

szaty liturgiczne biskupa Markosa

od księży do konserwatorów, których

zja Kamaldinowa, starszy pracownik

Oganesiana i ojca Tadeosa Gewor-

praca pomogla odnowić unikatowy

naukowy Muzeum Historii Religii. Dla

giana.

zabytek. Na wystawie opowiada-

Kuriera Galicyjskiego powiedziala:

Wielkie wrażenie pozostawiają

my też o wkladzie wspólczesnych

,,Historia Ormian na Ukrainie liczy

wspólczesne dziela sztuki ormiań-

Ormian w życie kulturalne Lwowa i

ponad tysiąc lat i najważniejszym

skich artystów z Dniepra i Kamień-

Ukrainy. Przecież Kościól to nie tylko

czynnikiem zachowania ich tożsa-

skiego. Garnik Chaczatrian przedsta-

zabytkowa budowla, ale i wspólnota

mości byla dzialalność Ormiańskie-

wil dwie rzeźby wykonane z żelaza

ludzi, których lączy wiara, obrządek,

go Kościola Apostolskiego. Lecz w

w zupelnie niezwyklej technice arty-

zaś dla Ormian to też symbol przy-

okresie radzieckim nie istnialo życie

stycznej. Są to ,,Golgota" i ,,Komidas

należności do narodu ormiańskiego.

religijne Ormian lwowskich, we Lwo-

Wardapet". Sejran i Andrij Alawerdia-

Wystawa jest również poświęcona

wie nie bylo żadnego ormiańskiego

nowie przedstawili kilimy wykonane w

przelomowym wydarzeniom w histo-

duchownego, żadnej czynnej świąty-

tradycyjnej technice ormiańskiej. Na

rii Ormian na Ukrainie: 400. roczni-

ni ormiańskiej. Dopiero w niepodle-

jednym kilimie umieszczono alfabet,

cy wydrukowania pierwszej książki

glej Ukrainie powstaly możliwości dla

drugi wykonany jest z pólszlachetnych

ormiańskiej na Ukrainie i 25-leciu

rozwoju kultury i życia duchownego

mineralów kwarcu, ametystu, szpatu

rejestracji ormiańskiej diecezji na

osób różnych narodowości, w tym

szmaragdowego i oka tygrysa.

Ukrainie".

Ormian lwowskich i na ogól ukraiń-

Wystawa jest czynna do polowy

Historyk sztuki dr Iryna Gajuk

skich. Liczba etnicznych Ormian na

grudnia i podobno będzie zapre-

zwrócila uwagę obecnych na nie-

Ukrainie stanowi ponad sto tysięcy

zentowana uczestnikom konferen-

zwykle bogatą historię Kościola Or-

osób. 28 listopada 1991 roku w na-

cji międzynarodowej, poświęconej

miańskiego na Ukrainie, na zabytki

szym państwie oficjalnie zostala za-

dzialalności profesora Jaroslawa

sztuki ormiańskiej w muzeach lwow-

rejestrowana diecezja Ormiańskiego

Daszkewycza, która odbędzie się

skich i ukraińskich. Część z tego

Kościola Apostolskiego. Zarejestro-

na Uniwersytecie Lwowskim. Je-

można bylo zobaczyć na wystawie

wano parafie we Lwowie, Kijowie,

den dzień tej konferencji zostanie

­ unikatowy XV-wieczny marmu-

Odessie, Charkowie, Dnieprze i in-

poświęcony w calości tematyce or-

rowy chaczkar (krzyż ormiański),

nych miastach. Dziś zwierzchnikiem

miańskiej.