20

Wladcy Stanislawowa

14­27 lutego 2017 nr 3 (271) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Stanislawów ­ legenda o skrzydlatym husarzu

7 maja 2017 roku mieszkańcy Iwano-Frankowska obchodzić będą 355. rocznicę

zalożenia miasta. Ale miasto jest Iwano-Frankowskiem dopiero od 55 lat. Od po-

czątków swego istnienia znane bylo, jako Stanislawów. Polski magnat Jędrzej Po-

tocki, zakladając miasto nazwal je na cześć swego syna Stanislawowem. Kim byl

ten szlachcic, którego imię miasto nosilo przez 300 lat? Aby przywrócić ludziom

to zapomniane imię, przejrzyjmy życiorys Stanislawa Potockiego.

jego mlodszy brat Józef. Ojciec nie

mlodzieńca i daruje mu relikwie św.

tychmiast wyslal synowi do Flandrii

szczędzil kosztów na wyksztalcenie

Wincentego.

pieniądze i nową slużbę. Stanislaw

swego pierworodnego. W 1669 roku

Z Wloch mlodzieniec rusza do

byl mile widzianym gościem na sa-

w Stanislawowie, przy kolegium

Francji, następnie do Flandrii (tere-

lonach Brukseli ­ wszyscy dziwili się

jezuitów otwarto Akademię, którą

ny dzisiejszej Belgii). Tu ze Stani-

cudownemu ocaleniu mlodzieńca. W

historycy uważają za filię Uniwer-

slawem wydarzyla się interesująca

tym czasie Stanislaw nie tylko bawil

sytetu Jagiellońskiego. Mlody Sta-

historia.

się na balach i przyjęciach. Intereso-

nislaw zostaje jednym z pierwszych

Niewielkim statkiem wędrowcy

wal się również życiem kulturalnym

adeptów tej uczelni. Żaczkowie stu-

plynęli do Brukseli. 27 lipca 1678

Europy. Z tej wędrówki przywiózl kil-

diują tu geografię, historię, filozofię,

roku ktoś przypadkowo zapalil pro-

ka obrazów flamandzkich mistrzów.

retorykę i teologię.

chy na statku. Zagrzmial potężny wy-

Slużyly dekoracją komnat palacu do

buch i statek rozpadl się na drzazgi.

1801 roku, kiedy to miasto przeszlo

Większość zalogi i pasażerów uto-

na wlasność państwa

Niebezpieczna wędrówka

Po ukończeniu akademii w 1677

nęla, uratowal się jedynie Stanislaw

Jedno z plócien zachowalo się

roku Stanislaw zostaje starostą ko-

z garstką towarzyszy. Tę grupę wraz

do dziś i jest eksponatem Muzeum

,,Zatoniecie okrętu Stanislawa Potockiego", miedzioryt Romanusa de Huga, 1679 r. Am-

sterdam

lomyjskim. W tymże roku wyrusza

z relikwiami św. Wincentego wybuch

sztuki ­ ,,Wóz z sianem", nieznane-

w podróż edukacyjną do Europy.

wyrzucil na niewielką kamienistą wy-

go autora. Jest to, miedzy innymi,

Przez Węgry mlody szlachcić trafia

spę. Stąd rozbitków zdjęli flamandz-

najstarszy obraz o tematyce świec-

do Wloch, zwiedza Rzym. Tu zosta-

cy rybacy.

kiej, który jest w naszym mieście. W

Stanislaw Potocki

je przyjęty na audiencji u papieża

Gdy Jędrzej Potocki dowiedzial

czasach sowieckich planowano wy-

Innocentego XI. Papież blogoslawi

się o tym tragicznym wypadku, na-

slać go na ekspertyzę do Ermitażu,

Starosta Halicki podejmuje de-

IWAN BONDAREW

jednak coś stanęlo na przeszkodzie.

cyzję budowy nowej fortecy, która

tekst

Mamy nadzieję, że ekspertyzę teraz

swoim poziomem inżynieryjnym

archiwum autora

przeprowadzą ukraińscy specjaliści.

odpowiadalaby ówczesnym wyma-

ilustracje

Może wtedy okaże się, że mamy w

ganiom fortyfikacji. Planowal ją,

naszej kolekcji obraz Jacoba van Ru-

swoją prywatną wlasność ­ jako

Imię syna pierworodnego

isdaela lub Jana van der Heydena.

rezydencję rodową. Zamek w Ha-

Okolo 1660 roku w rodzinie ma-

Kto wie?

liczu byl dobrem królewskim, czyli

gnata Jędrzeja Potockiego i Anny z

,,państwowym". Na początku 1660

Rysińskich przyszedl na świat pier-

roku rozpoczyna budowę nowej

worodny syn, którego nazwano Stani-

Bohater wiedeńskiej bitwy

Wróćmy do naszego bohatera.

fortyfikacji w zlewisku dwóch By-

slawem, na cześć dziadka ­ hetmana

Po powrocie do domu w 1679 roku

strzyc. Wędrując po tych ziemiach

wielkiego koronnego Stanislawa Re-

zlożyl cudowne relikwie w kolegia-

w 1672 roku dyplomata niemiecki

wery Potockiego.

cie stanislawowskiej, dokąd zostaly

Ulrich von Verdum tak opisal na-

Ojciec Stanislawa ­ Jędrzej ­ byl

uroczyście wniesione. Wtedy też św.

sze miasto w swoim dzienniku: ,,To

w tym czasie starostą halickim i do-

Wincenty zostal ogloszony patronem

miasto zaledwie przed dziesięcio-

wodzil garnizonem twierdzy w Hali-

miasta.

czu, pobieral podatki i byl wykonaw-

ma laty na golej ziemi zbudowal

W trzy lata później Stanislaw

cą rozkazów królewskich na Przy-

wojewoda kijowski Jędrzej Potocki

z rąk króla otrzymuje tytul starosty

karpaciu (odpowiednik dzisiejszego

i nazwal je na cześć swego jedyna-

halickiego i stopień rotmistrza kró-

gubernatora). W tym okresie zamek

ka Stanislawa, teraz mającego lat

lewskiego. W tym czasie jest dwu-

w Haliczu utracil niestety slawę nie-

dwanaście".

krotnie delegatem szlachty na Sejm,

zdobytej twierdzy ­ kilkakrotnie zdo-

W tym czasie Stanislaw byl je-

przebywa na dworze króla Jana III

bywali go wrogowie i jego fortyfikacje

dynym synem Jędrzeja Potockie-

Sobieskiego.

go. Dopiero w 1673 roku urodzi się

byly w oplakanym stanie.

Bitwa pod Wiedniem 12 września 1683 roku