25

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14­27 lutego 2017 nr 3 (271)

Rajska dolina św. Antoniego

roku Siemiradzki kupil dworek w

kie spory, jednak zawsze podkreślal

Strzalkowie kolo Radomska, gdzie

swoją polskość, a dramatyczne w

przez wiele lat spędzal wraz z rodzi-

swym przeslaniu obrazy o prześla-

ną letnie wakacje.

dowaniu pierwszych chrześcijan

Aby obronić nasz kraj i naród od napaści Tatarów i Moskwy wielki

Punkt zwrotny w życiu artysty

­ niemal zawsze byly odczytywane

hetman Stanislaw Żólkiewski na początku XVII wieku organizowal ma-

nastąpil w 1901 roku, kiedy to za-

jako aluzja dotycząca tragedii Polski

chorowal i stracil mowę. Jesienią

podzielonej przez zaborców.

sowe przesiedlenia ludności dla zagospodarowania wschodnich ziem

jeszcze tego roku w Lodzi spotkal

27 października 2015 roku w

podolskich ­ do dzisiaj jedna ze wsi nosi nazwę Mazurówka.

się z Henrykiem Sienkiewiczem,

Charkowie przy ulicy Uniwersyteckiej,

by uczcić Henryka Siemiradzkiego ­

wielkiego syna Ziemi Charkowskiej,

WACLAW BODNAR

odslonięto pamiątkowe epitafium z

tekst i zdjęcia

jego popiersiem, w rodzinnych Pe-

czeniegach w centrum miasta usta-

Nasza dzialalność wojenna jesz-

wiono na jego cześć pomnik, a miej-

cze od czasów Kazimierza Wielkiego

scowej szkole nadano tytul imienia

miala charakter obronny poprzez

Siemiradzkiego. Miejscowi zaś entu-

budowanie zamków ­ nie tylko na

zjaści w pomieszczeniach dawnego

Podolu, lecz także od wschodu, na

pieczeniegskiego więzienia otworzyli

przyklad na prawym brzegu Dnie-

muzeum, gdzie zebrano także sym-

pru. Ciągle walki powodowaly straty

Ostatnie lata życia Henryka

boliczne pamiątki związane z Henry-

w ludziach i materialne, a wrogowie

Siemiradzkiego

kiem Siemiradzkim, który dziś jest po-

doskonalili coraz to nowe sposoby

a następnie za zgodą lekarzy wy-

wszechnie znany w świecie kultury.

agresji. W tych warunkach umacniali-

jechal do Strzalkowa, gdzie zmarl

Obecnie obrazy Siemiradzkie-

śmy również naszą zdolność obrony.

23 sierpnia 1902 roku. Możliwym

go są wysoko oceniane i pożądane

Każdy obywatel na swoim terenie, od

powodem zalamania się zdrowia

przez kolekcjonerów. W 2000 roku

chlopów poczynając przez szlachtę

Siemiradzkiego byly rozczarowa-

obraz Siemiradzkiego ,,Żebrzący

i możnych panów, budowal wlasny

nia, jakie przeżywal w ostatnich

rozbitek" zostal sprzedany na aukcji

dom obronny, a wyższa warstwa

latach życia. Liczna krytyka jego

Sotheby s w Nowym Jorku za cenę

naszego spoleczeństwa budowala

dziel z powodu przemijającej mody,

1.082.500 funtów (1.294.399 euro).

twierdze, dwory i palace. Oto mieli-

a przede wszystkim brak szacun-

Media informowaly wówczas, że

śmy kiedyś dawno Polskę, w której

ku mieszkańców Krakowa, którym

nabywcą byl polski milioner Ryszard

czlowiek każdego stanu budowal kraj

wcześniej podarowal obraz ,,Po-

Krauze, który następnie odsprzedal

na ile bylo go stać. Wystarczy spoj-

chodnie Nerona", powodowaly roz-

pracę wlaścicielce domu aukcyjne-

rzeć na mapę dawnej Polski pokrytej

goryczenie.

go Polswiss Art Iwonie Buchner. Ta

bogactwem palaców i zamków re-

Pierwotnie Siemiradzki zostal

z kolei przekazala obraz Sotheby s,

prezentacyjnych, jak też obronnych.

pochowany na cmentarzu Powąz-

po uprzednim uzyskaniu od Minister-

Budowle ufundowane przez naszych

kowskim w Warszawie, gdzie wcze-

stwa Kultury zgody na wywóz dziela

wielkich panów i obywateli mialy

śniej pochowano jego ojca, a 23

za granicę.

wielkie znaczenie strategiczne jako

mur obronny przed barbarzyńcami,

a jednocześnie byly wielkimi rezy-

dencjami magnackimi, świadczący-

mi o potędze i bogactwie Rzeczy-

pospolitej. Te liczne zamki i palace

Kościól w Buczaczu

gromadzily olbrzymie zbiory sztuki,

będąc wielkimi europejskimi muze-

ami malarstwa, rzeźby, numizmatów

i zabytków archeologicznych. Jak w

żadnym innym kraju palace i dwory

polskie gromadzily wiele cennych

dokumentów państwowych, histo-

rycznych i rodzinnych. Przykladem

jest nasze Podole, które wzbogacilo

się na wielkim eksporcie koni i wielu

produktów rolnych.

Dzięki wolności ekonomicznej

Willa rodzinna Siemiradzkich w Pieczenigach pod Char-

kraj, spoleczeństwo i ludzie mogli

kowem

się rozwijać. Np. w regionie Podola

na malej przestrzeni wlaściciele kilku

września 1903 roku szczątki Henryka

O popularności Siemiradzkie-

majątków Buczaccy, wybudowali po-

Siemiradzkiego zostaly przeniesione

go może świadczyć także fakt, że

Napis nad wejściem do kościola

tężne zamki, m.in. zamek buczacki,

i zlożone w krypcie zaslużonych na

w lipcu 2013 roku w Galerii Sztuki

rzeki Strypy. Na szczycie za klaszto-

mieszka jego rodzina. Po drugiej stro-

zaś Potoccy ozdobili Buczacz cenny-

krakowskiej Skalce. Byl czlonkiem

Polskiej XIX wieku w Sukiennicach

rem zachowaly się ruiny cmentarza

nie rzeki, na sztucznie ogrodzonym

mi budowlami.

honorowym Poznańskiego Towarzy-

przeprowadzono kosztowne bada-

z imponującymi grobowcami i ozna-

nasypie wśród kilku rosnących drzew

W centrum miasta stoi przepięk-

stwa Przyjaciól Nauki i kawalerem

nia technologiczne obrazu Henryka

czoną kwaterą mogil legionistów.

stoi rzeźba przedstawiająca starego

ny kościól pod wezwaniem Wniebo-

Legii Honorowej (najwyższe odzna-

Siemiradzkiego ,,Pochodnie Nero-

Przedmieściem Buczacza jest

księdza w birecie, oznaczona trudną

wzięcia Najświętszej Maryi Panny,

czenie nadawane przez państwo

na". ,,Tak szczególowych badań tak

miejscowość Podzameczek z ruina-

do odczytania datą 1820. Historia tej

którym opiekowal się do niedawna

francuskie), Orderu Korony Wloskiej

wielkiego obrazu jeszcze nie bylo w

mi niegdyś potężnego zamku, wy-

postaci lączy się ze znalezieniem

ksiądz proboszcz Ludwik Rutyna ­

(nadawany za zaslugi cywilne lub

Muzeum Narodowym w Krakowie"

budowanego również przez Buczac-

skarbu przez ostatnią wlaścicielkę

przyjaciel księdza biskupa Leona

wojskowe order Królestwa Wloch),

­ pisano w czasie ich trwania. Na-

kich. Skręcając z drogi z Tarnopola

Podzameczka, którego pobożna wla-

Dubrawskiego, z którym wspólnie

Orderu św. Stanislawa III klasy

tomiast 19 maja 2016 roku w Galerii

po kilkuset metrach zbliżamy się do

ścicielka ten pomnik świętemu Anto-

pracowali przy odbudowie zdewasto-

(order Imperium Rosyjskiego), ko-

Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukien-

ruin zamku. Glówne wejście na teren

niemu ufundowala.

wanych wnętrz odzyskanych kościo-

mandorem Orderu Świętych Mau-

nicach, w sali Malarnia, odbyl się

zamku prowadzi przez bramę ozdo-

Nieopodal znajduje się dom,

lów. Fronton kościola udekorowany

rycego i Lazarza (obecnie zakon

wernisaż wystawy pt. ,,Poszukując

bioną herbem Buczackich. Z lewej

gdzie jeszcze mieszkają potomko-

jest napisem fundatora: ,,Potocki

rycerski i order domowy dynastii

Arkadii", na którym prezentowano

strony wielkiej budowli obniżający

wie polskiej szlachty, strzegąc wie-

Pilawa chcąc mieć trzy krzyże cale

sabaudzkiej do 1946 roku odzna-

zespól dwunastu obrazów Henryka

się teren zakończony jest pionową

lowiekowych tradycji.

dom krzyżowy na Boską wybudowal

czenie państwowe Zjednoczonego

Siemiradzkiego ze zbiorów Lwow-

skalą z zachowanym wylotem kanalu

Również ponad 200-letnia statua

chwalę. A.D.1763". Tuż za kościolem

Królestwa Wloch).

skiej Narodowej Galerii Sztuki im.

odprowadzającego ścieki, spadają-

św. Antoniego w tej rajskiej dolinie,

na glównej ulicy, obok wytryskujące-

W dzisiejszych czasach, omawia-

Borysa Woźnickiego, czyli niemal

ce z wysokości kilkunastu metrów

ze wzrokiem skierowanym w przy-

go strumienia wody leży dużych roz-

jąc malarstwo polskie XIX i XX wieku

calą lwowską kolekcję prac polskie-

na plaską powierzchnię ląki. Przed

szlość, zdaje się przemawiać slowa-

miarów kamień, ozdobiony historycz-

jednym tchem wymienia się Matejkę,

go malarza.

nami roztacza się plaska dolina po-

mi Adama Asnyka:

nym napisem: ,,Jan III Sobieski 1683

Siemiradzkiego, Grottgera. Jednak

W celu uczczenia naszego wiel-

Ale nie depczcie przeszlości oltarzy,

rośnięta gęstą warstwą koniczyny.

wedlug miejscowych przekazów przy

nadal pozostaje malo znanym fakt,

kiego twórcy nadano ulicom wielu

Choć macie sami doskonalsze

Dolina przecięta jest biegnącą od

tym źródle swoje konie poil".

że urodzil się pod Charkowem na

miast w Polsce, w tym także w Kra-

wznieść;

pólnocy rzeką Strypą z prymitywnym

Droga prowadzi do potężnego

Ziemi Slobożańskiej i przez cale ży-

kowie, Warszawie, i Poznaniu imię

Na nich się jeszcze święty ogień

wiszącym na jednej linie mostem. Na

klasztoru greckokatolickiego, który

cie byl ściśle związany emocjonalnie

Henryka Siemiradzkiego. Również

żarzy,

krańcu tej doliny okoliczni mieszkań-

dumnie spogląda w swoją slawną

z tym miastem. Byl artystą, który nie

we Lwowie jedna z ulic zostala po-

I milość ludzka stoi tam na straży,

cy pokazują dom, w którym urodzil

przeszlość, mając mury potężnego

ujawnial swych poglądów politycz-

święcona autorowi znanej lwowskiej

I wy winniście im cześć!

się ksiądz proboszcz i gdzie nadal

zamku Buczackich po drugiej stronie

nych i nie angażowal się w różnora-

kurtyny.