29
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 28 lutego16 marca 2017 nr 4 (272)
Dzień z życia miasta
Tlumaczenie tekstów przypomina degustacje nowych potraw... Smakosz
stara się wszystkimi zmyslami odgadnąć jakich przypraw użyto do jej
przygotowania. Im bardziej wyszukane danie tym większy bukiet możli-
wości. Zaczynając pracę nad tlumaczeniem czuję się jak przed wykwintną
ucztą. Zaglębiam się w treść, zanurzam w slowa. Szukam odpowiednich
wyrazów, adekwatnych skojarzeń, wlaściwych ,,przypraw"...
ALDONA KOKODYŃSKA-
KRóLIKOWSKA
Takiej przyjemności doznalam
podczas pracy nad tekstami do książ-
ki wydanej na okoliczność otwarcia
wystawy ,,Lwów 24 czerwca 1937.
Miasto, architektura, modernizm".
To wystawa nie tylko o architekturze
Lwowa. To opis świata, którego już
nie ma. Wyrwana kartka z kalenda-
rza... W tym dniu nie dzialo się nic
Tadeusz Teodorowicz-Todorowski, projekt szpitala
specjalnego... kolejny dzień z życia
miasta... dzień, w którym tętnilo ży-
rzenia. Opuszczają swoje mieszka-
cukierki. Ukraińska pisownia nazwy
cie ,,bardzo przyjemnego miasta", jak
nie, do którego z dnia na dzień wpro-
firmy sprawia że się gubię. Chodzę
mawial o Lwowie Stanislaw Wasy-
wadzają się przybysze ze wschodu.
po mieszkaniu przebąkując nazwę
lewski.
Być może ten krok uratuje ich później
podaną w tekście ... przeszukuję
Czy to miasto istnieje? Czy mia-
przed wywózką. Do sklepu wpadają
spisy przedwojennych firm cukier-
sto wymieniając prawie w calości
czerwonoarmiści... zabierają lepy na
niczych... takiej nazwy po prostu
swoich rodowitych mieszkańców na
muchy, traktując je jako slodką choć
nie ma... czuję że jestem gdzieś
ludzi z innego kręgu kulturowego
lepką przekąskę, próbują umyć się w
blisko a jednak nie mogę trafić na
nadal jest TYM miastem? Legen-
muszli klozetowej. Takich wspomnień
trop... podświadomie wiem, że na-
darnym Lwowem jak z piosenek
wysluchalam wiele.
zwa gdzieś w tlumaczeniu zmienila
,,Lwowskiej fali"? Czy tylko sceno-
Ale jest też w tych relacjach
dźwięk, literę, a może sylabę... i że
grafią na scenie świata, nad którą
wzruszający opis czlowieka, który
trzeba ją tylko odszukać jak brakują-
zgasly światla...
po zakupie mieszkania w wymarzo-
cy element ukladanki... Takie pudel-
Wyjechalam ze Lwowa w latach
nej przez siebie modernistycznej ka-
dziewięćdziesiątych, gdy po rozpa-
mienicy zastanawia się nad losem
dzie ZSRR Ukraina szukala wlasnej
jego poprzednich mieszkańców.
drogi i tożsamości, uczyla się funkcjo-
Pod wplywem tych refleksji czuje
nowania jako państwo niepodlegle,
powinność odpokutowania i zadość-
targana kryzysami na wielu plaszczy-
uczynienia bylym mieszkańcom
Mialam wrażenie, że ktoś bierze mnie
na mapie. Wiem która to jest. W tej
znach: gospodarczej, ideologicznej,
tego mieszkania. Postanawia do-
za rękę i oprowadza po tych wszyst-
kamienicy niejednokrotnie odwie-
religijnej. W obliczu tych problemów,
konać renowacji modernistycznych
kich miejscach, które pamiętam z
dzalam z moją klasą naszą wycho-
sprawy związane z zadbaniem o stan
detali mieszkania w taki sposób, by
dzieciństwa. Ktoś w niezwykly sposób
wawczynię. Pamiętam każdy ele-
architektury Lwowa, wystrój kamienic,
jak najbardziej przypominalo swym
wybral dla mnie te punkty na mapie
ment tego eleganckiego wnętrza.
stan elewacji czy dbalość o konser-
wystrojem czasy przedwojenne.
Lwowa, które są mi bliskie...
Ulica Akademicka... Bliskie są-
wację zabytków zgodnie z duchem
Wycieczka po Lwowie którą od-
Ulica Stryjska... mój dziadek sa-
siedztwo z moim domem rodzinnym
epoki byly zupelnie ignorowane. Pa-
bywam jest emocjonalna i zaskaku-
dzal mnie przed kamiennymi kulami
sprawia, że czytając opisy kamienic
miętam kamienice, w których od lat
jąca. Odkrywam miejsca wcześniej
modernistycznych kamienic, robiąc
z zamkniętymi oczami mogę zapro-
brakowalo szyb w oknach. Wszelkie
dla mnie nieznane. Fabryka Ba-
zdjęcia malej wnuczki z wielkim Lwo-
wadzić tam każdego.
braki uzupelniano, w najlepszym wy-
czewskiego... Legenda. Dlaczego
Tadeusz Teodorowicz-Todo-
wem. Te kule byly symboliczne: okrą-
To zaskakujące, jak wybrane są
padku, nierównej wielkości deskami.
do tej pory przeze mnie nieodkryta?
rowski, projekt reklamy wy-
opisy miejsc, jak gdyby ktoś chcial
Panna z dobrego domu nie zwie-
robów firmy Centra
zaprosić na wystawę wlaśnie mnie i
dzala takich przybytków jako nasto-
wiedzial, z którymi punktami miasta
ka i puszki po cukierkach mieli moi
latka... Dziś mogę to nadrobić, bez
jestem związana wspomnieniami..
dziadkowie, którzy przed wojną pro-
uszczerbku dla swej reputacji.
W trakcie pracy nad tekstem od-
wadzili sklep ,,Wyroby kolonjalne".
Tu jako tlumacz spotykam pierw-
krywam z pewną ulgą, że są ludzie
Parę pudelek przechowuję do dziś.
szą przeszkodę. Czytając o wódkach
chcący uchronić te wspaniale moder-
Rozwiązanie zagadki jest blisko. Z
likierach i innych trunkach napotykam
nistyczne budowle przed zniszcze-
pomocą przychodzi mój mąż. Sięga
na slowo ,,rosolis". Pisane po ukraiń-
niem, dostrzegają dyskretne detale,
po jedno z pudelek, które stoi na pól-
sku. Jak caly tekst. Slowniki nie po-
których geometryczne ksztalty doda-
ce w kredensie. Podlużne, wysokie,
siadają w swych zasobach takiego
ją kamienicom szyku, doceniają ele-
na czarnym tle geometryczne formy,
slowa i nawet wszechwiedzące wy-
gancką prostotę elewacji gmachów...
srebrne linie... i napis HAZET. No
szukiwarki internetowe milczą. Zaczy-
dostrzegają przede wszystkim zagla-
przecież HAZET!
nam szeroko zakrojone poszukiwa-
dę tego miasta i chcą je uratować...
Prace nad tlumaczeniem mate-
nia. Wywiad wśród wielbicieli trunków
Już nie są tylko lokatorami, są świa-
rialów na wystawę zakończyly się
wyskokowych spelzl na niczym. Nikt
domymi mieszkańcami Lwowa i chcą
wydaniem książki. To swoisty prze-
z bliższych czy dalszych znajomych
Tadeusz Teodorowicz-Todorowski, dom wlasny
ksztaltować przestrzeń tego miasta,
wodnik po Lwowie, tworzący po-
nie pijal alkoholu o takiej nazwie. Z
gly idealny ksztalt, zamknięta prze-
sięgając po dorobek dwudziestolecia
Wyrwane, potluczone plytki, wyrwane
most pomiędzy modernistycznym,
pomocą przychodzą przedwojenne
strzeń, początek i koniec...
międzywojennego.
szyldy mosiężnych zamków, ściany
przedwojennym miastem a Lwowem
ulotki. Okazuje się, że to wódka róża-
Ulica Pelczyńska, moja codzien-
W książce znajdują się wojenne
malowane niebieską olejną farbą, któ-
obecnym. Autorzy zachęcają do no-
na, produkowana wylącznie w Galicji.
na droga do szkoly, mijając codzien-
i powojenne wspomnienia mieszkań-
ra luszcząc się odkrywala mapę plam
wego spojrzenia na Lwów poprzez
Rosolis... czuję zapach różanych
nie gmach NKWD czulam ponury po-
ców Lwowa. Jak dobrze znam te hi-
i zacieków poprzednich nieudanych
wyjście ze ścislego zabytkowego
platków... piękny byl ten mój Lwów...
mruk systemu... teraz dowiedzialam
storie. Wyrzucanych z mieszkań, wy-
pseudo remontów. Piękne westybu-
centrum miasta i zwrócenia uwagi
nawet wódkę pijali różaną...
się że w hallu gmachu zachowaly
rzuconych z miasta lwowiaków. Moja
le kamienic rujnowala obojętność jej
na rozmach modernistycznych bu-
Druga zagadka też byla pachną-
się ma piękne posadzki wykonane z
rodzina ma podobne doświadczenia...
ówczesnych lokatorów.
dowli, które na nowo zdefiniowaly
ca... i slodka... dopadla mnie w tek-
ciemnego naturalnego kamienia i be-
Rodzice mojej Mamy mieszkali na 3
Minęlo wiele lat... dawno nie by-
przestrzeń miejską.
ście o reklamie firm cukierniczych.
tonu w trzech kolorach: czarnym, bia-
piętrze w modernistycznej kamienicy
lam we Lwowie... Pewnego dnia otrzy-
Ciąglość kulturowa zostala ze-
Powiew modernizmu można odna-
lym i brązowym... wystrój utrzymany
przy ulicy Żyrzyńskiej. Na parterze
malam zlecenie tlumaczenia. Jedno
rwana w chwili wybuchu II Wojny
leźć nie tylko w architekturze, prze-
w stylu dyskretnej elegancji.
mieli sklep. W planach budowę domu
z wielu... a jednak inne niż wszystkie
Światowej. Zerwaną wówczas nić
nika też do innych form dzialalności:
Ulica Romanowicza i opis jednej
na Nowym Lwowie na parceli, którą
dotychczas. W czasie lektury mate-
dobre duchy tego miasta próbują na
np. do przedmiotów codziennego
z kamienic. Nie muszę sprawdzać
wlaśnie kupili. Wojna niweczy ich ma-
rialów już nie bylam tylko tlumaczem.
nowo nanizać na kolowrotek życia.
użytku, takich jak choćby pudelek na
