29

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 14­27 lipca 2017 nr 13 (281)

Budujemy mosty, a nie mury

Po Chmielnickim Międzybóż

ich wybiciu ­ przez Mikolaja Sie-

bez powodzenia oblegali kozacy

niawskiego.

Petra Doroszenki, zaś po hanieb-

Forteca dziś, pomimo licznych

nym pokoju buczackim, miasto jak

krwawych zmagań i oblężeń, spra-

Starobielsk to dwudziestotysięczne miasto na wscho-

i cale Podole, przejęli Turcy. Swoją

wia niezapomniane wrażenie. Jej

dzie Ukrainy, tuż za linią frontu toczącej się obecnie

siedzibę mieli wówczas na zamku

trójkątny donżon przypomina dziób

Lipkowie (litewscy Tatarzy). Het-

wielkiego statku, który rozcina fale

wojny w Donbasie. Polacy wymieniają Starobielsk

man Mikolaj Sieniawski (potomek

Bohu i Bużka, przeplywających pod

w jednym ciągu z Katyniem, Charkowem, Smoleń-

skiem, Ostaszkowem, Miednoje, Twerem czy Piatichat-

kami pod Kijowem. Bo jest to jeden z tych punktów na

mapie, gdzie wsiąkla w ziemię krew polskich oficerów.

masowo uczestniczyli w demonstra-

Odglosy wybuchów przerywaly nam

ZBIGNIEW LEWIŃSKI

cjach popierających dobre stosunki

sen, przejeżdżające ulicami kolum-

tekst i zdjęcie

Ukraińców i Polaków. Takie akcje

ny techniki wojskowej wzbudzaly

W latach 1939­40 znajdowal

zorganizowali m.in.: Stowarzyszenie

ogromny strach, ludzie chowali się

się tu obóz jeniecki, w którym prze-

Milośników Języka i Kultury Polskiej

w piwnicach lub uciekali w pani-

trzymywano ponad 6 500 polskich

,,Most Nadziei", Centrum Ustawicz-

ce. Jednak dzieci, mimo wszystko,

żolnierzy. Generalów zakwatero-

nego Rozwoju ,,Aktywna Gromada",

przychodzily na lekcje, a w końcu

wano w bylym żeńskim klasztorze

grupa administracji wojskowo-cywil-

maja zorganizowaliśmy tradycyjny

i w dwóch budynkach mieszkalnych

nej garnizonu Starobielsk, Szulgiń-

koncert podsumowujący rok szkol-

przy ul. Wolodarskiego. Pulkowników

ska Dziecięca Szkola Artystyczna i

nej pracy.

i podpulkowników ­ przy ul. Kirowa.

inne organizacje spoleczne dzialają-

Dziś, wśród naszych uczniów są

Wszyscy byli obrońcami Lwowa,

ce na przyfrontowym terenie.

dzieci z rodzin, które uciekly przed

gdy po 17 września 1939 r. tereny

Do akcji wlączyli się także

wojną z Lugańska i Doniecka i za-

Kresów Wschodnich zajęli Sowieci.

uczniowie i nauczyciele szkoly pod-

mieszkaly w naszej wiosce. Teraz

Część jeńców przeniesiono z czasem

stawowej nr 10 w Starachowicach

już wybuchów nie slychać, bo wojna

do innych obozów na terenie bylego

(woj. świętokrzyskie). Zebrali kilka-

odsunęla się od nas o 70 km. Ale,

Związku Radzieckiego. Wszyscy po-

dziesiąt plyt CD i DVD z polskimi

jak nikt, znamy cenę pokoju. Dla-

nieśli śmierć z rąk NKWD.

Polskim Cmentarzem Wojennym

w Starobielsku opiekują się dzieci,

mlodzież i dorośli z kierowanego

przez Helenę Swacha-Udowenko

Stowarzyszenia Milośników Języka i

Kultury Polskiej ,,Most Nadziei". Dele-

gacje z Polski odwiedzają Starobielsk

często. Nie często mają taką moż-

liwość opiekunowie mogil polskich

Herb Czartoryskich w Czernelicy

żolnierzy. Kilkakrotnie gościliśmy na

festiwalu w Kielcach dziewczęta z

Mikolaja z XVI wieku) nie zgodzil

murami. Prowadzone są prace kon-

zespolu wokalnego ,,Same Gwiaz-

się na tę sytuację, najechal zamek

serwatorskie, w twierdzy odbywają

dy", dzialającego przy ww. Stowarzy-

i zdobyl go. Ale gdy w roku 1676 na

się rozliczne festiwale i jest nadzieja

szeniu. Niestety, w tym roku grupa

Podole przybyl sam Muhammed IV,

na jej szybką rekonstrukcję. W kil-

mlodych Polaków ze Starobielska

aby pomścić syna poleglego pod

ku komnatach otwarto ekspozycje

nie otrzymala dofinansowania. Nie

Ladyżynem, zamek znów przeszedl

muzeum krajoznawczego i muzeum

przyjadą do Polski, choć szykowali

filmami dla dzieci i mlodzieży, ma-

tego z radością wlączyliśmy się do

do rąk Osmanów. Nowe wladze

Wielkiego Glodu.

się na to przez caly rok.

terialy piśmienne i pomoce dydak-

akcji ,,Budujemy mosty, a nie mury".

utworzyly tu sandżak ­ centrum ad-

Międzybóż ­ to nie tylko zabytek

Obok tego cmentarza, powstaje

tyczne. Paczkę wyslali nauczyciele

Chcemy oglądać blękit nieba bez

ministracyjne baszów. Trzej z nich

sztuki fortyfikacyjnej. Zostal tu pocho-

kolejny. Chowani są na nim ukraińscy

,,dziesiątki", którzy w pierwszych

smug rakiet i pocisków, nawiązywać

zostali pochowani przy kościele z

wany zalożyciel chasydyzmu Izrael

(najczęściej bezimienni) żolnierze

dniach maja odwiedzili Lwów. Tak

przyjaźnie z rówieśnikami z innych

XVI wieku, który Turcy zamienili na

Ben Elizer. Co roku tysiące chasy-

walczący z separatystami i rosyjski-

bylo bezpieczniej i szybciej. Po kil-

krajów.

mi najemnikami, okupującymi Don-

ku dniach, najpierw na Facebooku

Nastal czas egzaminów; 9 czerw-

bas. Oprócz opieki nad cmentarzem

pojawily się podziękowania i zdjęcia

ca organizujemy koncert podsumo-

polskich ofiar NKWD, mlodzi staro-

wyslanych przez nas materialów, a

wujący rok szkolny, dzieci rozpoczną

bielszczanie organizują pogrzeby

przed kilkoma dniami otrzymaliśmy

wakacje. Nadal będą jednak odwie-

żolnierzy poleglych w ATO i troszczą

list od pani Olgi Larginoj ­ dyrektorki

dzać szkolę, mlodzi plastycy będą

o ich groby.

Szulgińskiej Szkoly Artystycznej. Pi-

przygotowywać się do letnich plene-

Kiedy w lipcu ubieglego roku

sze m.in.:

rów, muzycy i tancerze będą spotykać

,,Same Gwiazdy" wracaly z Kielc do

- Jesteśmy wzruszeni pamięcią

się na próbach przed wakacyjnymi

Starobielska, wiozly ze sobą leki,

o naszej szkole. Podarki, które zna-

koncertami...

środki opatrunkowe zebrane przez

leźliśmy w paczce ze Starachowic,

A 10-letnia Nastia Matuzkowa na-

mieszkańców stolicy naszego woje-

wywolaly szczery uśmiech na twa-

pisala: ,,...Nigdy w Polsce nie bylam,

wództwa dla uczestników ATO. Mie-

rzach wielu naszych uczniów. Nasza

ale wiem, że mieszkają tam dobrzy

liśmy ochotę tę akcję powtórzyć; nie

mala, wiejska szkola ksztalci dzieci

ludzie. I, może, będzie okazja, by

będzie to jednak możliwe.

w trzech profilach: muzycznym, cho-

spotkać się z polskimi rówieśnikami

W kwietniu bieżącego roku, z ini-

reograficznym i plastycznym. Często

u nas lub w Polsce i podziękować im

cjatywy prezes Stowarzyszenia ,,Most

uczestniczymy w różnych uroczy-

za pamięć, wsparcie i podarki...".

Cerkiew św. Trójcy w Brzeżanach, ufundowana przez

Nadziei" Heleny Swacha-Udowenko

stościach, konkursach i festiwalach;

W polowie maja, w wielu mia-

Czartoryskich

i opiekunki ,,Samych Gwiazd", aktyw-

z przyjemnością występujemy pod-

stach Ukrainy obchodzono ,,Dzień

nej wolontariuszki na rzecz pomocy

czas imprez organizowanych przez

Europy". Z tej okazji, ulicami Staro-

meczet. Teraz zaloga skladala się z

dów z calego świata pielgrzymują

żolnierzom ATO, Heleny Zibert-Cze-

stowarzyszenie ,,Most Nadziei": w

bielska przeszedl barwny korowód,

doświadczonych żolnierzy ­ jancza-

do jego grobu i wówczas Międzybóż

rewiatej, zorganizowano akcję ,,Bu-

Dniu Polonii, święcie Konstytucji RP,

w którym najwięcej flag bylo bialo-

rów. Gdy w 1681 roku wznowiono

przypomina maly Babilon.

dujemy mosty, a nie mury". Objęla

Dniu Niepodleglości Polski, świętach

czerwonych.

dzialania wojenne, garnizon zostal

Na zakończenie jeszcze kilka

rejon starobielski, zaś impulsem do

religijnych i państwowych, uroczy-

Za miesiąc, kiedy skończy

powiększony trzykrotnie. Jednak

slów o Kamieńcu Podolskim. W hi-

jej rozpoczęcia byly akty wandalizmu

stościach upamiętniających oficerów

się letnia sesja egzaminacyjna w

przy nadejściu Jana III Sobieskiego

storycznej stolicy Podola zachowal

po obu stronach granicy polsko-ukra-

polskich spoczywających na naszym

Akademii Pomorskiej w Slupsku,

Turcy opuścili fortecę, usilując ją

się budynek z XVIII wieku, w którym

ińskiej. Na niszczenie pomników,

cmentarzu.

wracać do domu, do Starobielska

zniszczyć. Z tamtych czasów pozo-

mieszkal podolski sędzia generalny

ostrzelanie z granatnika Konsulatu

Niestety, w spokojne życie na-

będzie Liza Okuńkowa ­ studentka

staly w Międzybożu dwa slupy tu-

Adam Kazimierz Czartoryski ­ zna-

RP w Lucku, prowokacje na drodze

szej miejscowości wkroczyla woj-

III roku. Oprócz swojego bagażu,

reckie, które wystawiono zapewne

ny polityk, dzialacz spoleczny i me-

do granicy z Polską, dziesiątki, a

na. W Szulgince i Starobielsku nie

zawiezie kolejne listy od staracho-

na cześć baszów.

cenas, brat wyżej wspomnianego

może nawet setki starobielszczan

bylo dzialań wojennych, nie wpu-

wickich uczniów do rówieśników z

Po raz ostatni forteca byla

Adama Jerzego. Interesujące, że do

odpowiedzialo zdecydowanym prote-

ściliśmy separatystów do naszych

nad rzeki Ajdar. A, może także tro-

świadkiem zmagań wojennych w

dziś w budynku zachowal się wielki

stem i chęcią zacieśnienia wspólpra-

domów, ale w r. 2014 walki toczyly

szeczkę polskiego nieba bez ,,smug

1703 roku. Pierwotnie zostala zdo-

barokowy kominek ozdobiony rodo-

cy z naszym krajem. Mlodzi i starsi

się zaledwie 10 kilometrów od nas.

rakiet i pocisków"...

byta przez kozaków Samusia, a po

wym herbem Pogoń.