16

Przegląd wydarzeń

28 lipca­14 sierpnia 2017 nr 14 (282) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Cui bono?... pro publico bono! ­

Msza trydencka we Lwowie

Wszyscy boimy się rekinów, pająków czy lwów. Stworzenia te nie cieszą się dobrą slawą, szczególnie z powodu swej drapieżnej natury, którą

skutecznie demonizują filmowe konfabulacje. Nieliczni znawcy tematu, przede wszystkim biolodzy, przekonują ogól spoleczeństwa, że ,,nie taki

diabel straszny, jak go malują". Życie tych zwierząt jest bardzo interesujące i ciekawe. Jednak ich ,,czarna legenda" wygrywa z rzetelną argu-

mentacją obrońców. Zasada jest prosta: to czego nie znamy ­ wywoluje w nas lęk. Lęk natomiast generuje reakcję obronną, prowadzącą do

likwidacji jego przyczyn. Dlaczego w artykule dotyczącym liturgii zaczynam od tak zoologicznego przykladu? Bo doskonale przystaje on do

sytuacji w jakiej znalazla się ,,Msza św. trydencka" po Soborze Watykańskim II. Liturgiczny establishment doprowadzil do sytuacji, że księża

i ludzie slysząc o niej reagują alergicznie lub wręcz są wrogo nastawieni. Dlaczego? Czego nie znamy, to wywoluje w nas lęk...

tyków, ,,odszczepieńców". Ditrich von

logiczny skutek, rodząc w nowych

KS. KRZYSZTOF SZeBLA

Hildebrandt, którego Pius XII nazwal

pokoleniach kaplanów niechęć, a

tekst i zdjęcia

świeckim ,,Doktorem Kościola XX w.",

nawet wrogość do wcześniejszej

autor książek Spustoszona winnica

tradycji liturgicznej. Stąd każdy kto

Liturgia i jej reforma

czy Koń trojański w Mieście Boga,

interesowal się historią liturgii i życz-

po Soborze Watykańskim II

Odnowa liturgiczna zamierzona i

za swoją krytykę zmian zostal wyrzu-

liwie wypowiadal się na temat ,,Mszy

postulowana przez ojców soborowych

cony na śmietnik historii. Podobnie

trydenckiej", byl traktowany z nieuf-

przerodzila się w reformę, polegającą

wloskiego filozofa Romano Amerio

nością, a nawet wrogością.

na zmianie ksztaltu obrzędów dotych-

za krytyczną analizę zmian posobo-

rowych w obszernej publikacji Iota

czas celebrowanych. Zreformowano

Przypadek Ratzingera

Unum skazano na niepamięć.

więc kalendarz liturgiczny, obrzędy

Sytuację tę dostrzegal i ubole-

sakramentów, w tym porządek Mszy

Ale najjaskrawszym przykladem

wal nad nią kard. Józef Ratzinger. W

św., usuwając z niej ,,elementy zbęd-

walki z ogólną reformą Kościola (w

licznych publikacjach komentowal on

ne, wtórne", które wedlug ekspertów

tym liturgiczną) po Soborze stal się

proces wdrażania zmian i efekty re-

byly ,,późniejszymi nalecialościami",

abp Marcel Lefebvre i zgromadzo-

formy, nie zawsze w entuzjastycznym

zaciemniającymi istotę Eucharystii.

tonie. Wylamywal się on z szeregu

Zrezygnowano z języka lacińskiego,

klakierów, zachwyconych unowocze-

powolując się na historyczne prze-

śnioną liturgią. Jego przypadek tym

slanki, że w liturgii pierwszych wieków

bardziej wywolywal poploch z racji

poslugiwano się mową potoczną, zro-

piastowanego przez niego urzędu

zumialą dla uczestników. Uczyniono

prefekta Kongregacji Nauki Wiary,

to wbrew intencjom Soboru Waty-

która jest najważniejszą dykaste-

kańskiego II, który zachowal lacinę

rią Stolicy Apostolskiej. O reformie

w obrzędach (Konstytucja o Liturgii,

posoborowej w liturgii mówil on, że

nr 36), dając językom narodowym

zostala przeprowadzona przez eks-

miejsce tam, gdzie zachodzi swoista

pertów przy biurkach, z pominięciem

akcja celebransa z wiernymi (dialogi,

,,konsultacji duszpasterskich", w ode-

liturgia Slowa itp.). Wraz z eliminacją

rwaniu od rzeczywistości. Zwracal

laciny usunięto praktycznie choral

uwagę na elementy starej mszy, które

gregoriański, nad czym ubolewal sam

nie klócily się z zalożeniami odnowy, a

papież Pawel VI w jednym z doku-

które zostaly usunięte, bo ktoś z eks-

mentów wprowadzających zmiany.

na wokól niego wspólnota kaplanów

pertów uważal je za zbędne i potrafil

Trzeba jednak powiedzieć, że

(Bractwo Kaplańskie św. Piusa X) i

do swojego zdania przekonać innych,

obecna liturgia nie jest martwym

wiernych. Sztandarowym znakiem

w tym papieża. O dostosowywaniu

produktem grupy ekspertów. Jest

rozpoznawczym dla tej grupy sta-

obrzędów do lokalnych tradycji, z

ona również rzeczywistością świę-

la się Msza św., celebrowana ,,po

pominięciem elementów kultury wyż-

daniach przez Jana Pawla II w naj-

Decyzję tę zawarl w dokumencie

Summorum Pontificum, wydanym

tą, przez którą uświęcają się nowe

staremu". Konflikt między abpem

szej, kard. Ratzinger wypowiadal się

oczywistszy sposób jest zwyczajną

w randze motu proprio data, czyli ,,z

formą (forma ordinaria) liturgii eucha-

pokolenia wiernych. Uświęcają się,

Lefebvrem i Watykanem próbowano

w ostrych slowach, używając dosad-

gdy kaplan sprawuje ją godnie, uka-

lagodzić już w 1984 roku, kiedy gru-

nych porównań (,,banalizacja kultury

wlasnej inicjatywy". Nie byl to gest

rystycznej i nim pozostanie. Ostatnia

zując przede wszystkim Chrystusa,

pa 9 kardynalów zaproponowala, by

nie jest żadną inkulturacją, ale prosty-

skierowany do lefebrystów, ale do ca-

wersja Missale Romanum wydana

tucją z antykulturą", Nowa pieśń dla

a nie siebie. Tak mocno walczyl o

rozszerzyć możliwość dostępu wier-

lego Kościola. Papież pragnąl zakoń-

przed Soborem autorytetem papieża

Pana). Troskę o liturgię prefekta Kon-

to papież Jan Pawel II, wydając do-

nych do ,,Mszy trydenckiej". Niestety

czyć ,,czarną legendę" ciągnącą się

Jana XXIII w 1962 roku, używana

kumenty piętnujące nadużycia w tej

sily liberalne, obecne niestety rów-

gregacji Nauki Wiary znajdujemy w

za ,,Mszą trydencką". W liście skiero-

zresztą w trakcie trwania Soboru, bę-

materii (list Dominicae cenae, ency-

książkach jej poświęconych: Święto

nież w Kościele, odradzily papieżowi

wanym do biskupów w związku z pu-

dzie teraz możliwa do celebracji jako

klika Ecclesia de Eucharistia, instruk-

wiary, Nowa pieśń dla Pana, Duch li-

blikacją motu proprio Benedykt XVI

forma extraordinaria liturgii. Nie jest

pójścia na te ustępstwa, powolując

cja Redemtionis sacramentum). Sam

turgii, czy też podejmujących częścio-

się na rzekome rozbicie wewnętrz-

przypomnial, że ,,w historii liturgii jest

czymś wlaściwym odnoszenie się do

wo tę problematykę: Raport o stanie

dawal przyklad celebrując Mszę św.

ne, jakie za sobą pociągnie. Cala

wzrost i postęp, nie ma za to żadnych

tych dwóch wersji Mszalu Rzymskie-

wiary, Bóg i świat. W Duchu liturgii,

,,zreformowaną" pobożnie i z należy-

sprawa zakończyla się w 1988 r.,

zerwań. To, co poprzednie pokolenia

go jako do ,,dwóch rytów". To raczej

tym zaangażowaniem.

komentując newralgiczny dziś temat

gdy abp Lefebvre, bez zgody Stolicy

uważaly za święte, świętym pozosta-

podwójne użycie jednego i tego sa-

kierunku modlitwy, zwrócil np. uwagę

Apostolskiej, wyświęcil czterech ka-

je i wielkim także dla nas, przez co

mego rytu". Benedykt XVI demitolo-

na miejsce krzyża w przestrzeni litur-

planów na biskupów, wpadając tym

nie może być nagle zabronione czy

gizowal jednocześnie ,,przekonanie",

Antyreformatorskie

gicznej. Ubolewal nad odsunięciem

samym w karę ekskomuniki. Można

wręcz uważane za szkodliwe. Skla-

że Mszal z 1962 r. zostal kiedykol-

podziemie

Historia Kościola po Soborze Wa-

go na bok oltarza i potraktowaniem

powiedzieć, że odtąd zaczęla się

nia nas to do tego, byśmy zachowali

wiek zakazany: ,,Jeśli zaś chodzi o

tykańskim II pokazuje jednak, że no-

wylącznie jak elementu dekoracyj-

,,czarna legenda" Mszy trydenckiej,

i chronili bogactwa będące owocem

używanie Mszalu z roku 1962 jako

forma extraordinaria liturgii Mszy,

wości nie do końca przyjmowane byly

nego. Zaapelowal, by sytuację tę

kojarzonej z lefebrystami ­ ,,schizma-

wiary i modlitwy Kościola i byśmy dali

entuzjastycznie. Wschodnia Europa,

jak najszybciej zmienić... Po swoim

tykami". By zalagodzić wrażenie, że

im odpowiednie dla nich miejsce".

chcialbym zwrócić uwagę na to, że

będąc pod jarzmem komunistycz-

wyborze na Stolicę Piotrową jednym

,,stara msza" jest wlasnością tylko tej

Papież nawiązal w tymże liście

ten Mszal nie zostal nigdy prawnie

grupy, papież Jan Pawel II bullą Ec-

nym implementowala zmiany powoli,

z widocznych elementów ,,nowego"

do ,,lęków", związanych z dopusz-

zniesiony i w konsekwencji, co do

clesia Dei, zezwolil na celebrowanie

ale konsekwentnie. Prawdopodobnie

byl powrót krzyża na środek oltarza

czeniem celebracji ,,starej Mszy". ,,Po

zasady, byl zawsze dozwolony".

sprzeciw wobec nowości wladze ko-

jej w diecezjach na świecie, za zgodą

w czasie papieskich celebracji.

pierwsze ­ pisze papież ­ lękano się,

Wzniosle slowa i autorytet Bene-

munistyczne wykorzystalyby do roz-

ordynariusza miejsca. Jednocześnie

że dokument ten godzi w autorytet

dykta XVI nie byly jednak zbyt silne

bijania wewnętrznie Kościola. Zachód

powolane zostalo Bractwo Kaplań-

Soboru Watykańskiego II, którego

i wielu purpuratów zbylo milczeniem

Summorum Pontificum

natomiast ,,wrzal" od dyskusji. Prowa-

skie św. Piotra, dla księży przywią-

jakoby jedna z ważniejszych decy-

papieski dokument, część wręcz z

(07.07.07)

zanych do usus antiquior. Papież

dzono nieustanne polemiki z reforma-

Kwestię ,,starej Mszy" kard. Rat-

zji, ,,reforma liturgiczna", zostalaby

niechęcią odnosilo się do jego lektu-

torami, które skrzętnie zamiatano pod

zinger jako papież Benedykt XVI

zachęcil biskupów, by hojnie korzy-

poddana w wątpliwość. Lęk ten jest

ry. Zglaszających swoją gotowość do

dywan, zwalczając wszelkie przejawy

rozwiązal ,,uwalniając" jej celebro-

stali z przyznanego im prawa i po-

calkowicie nieuzasadniony. Powinno

celebracji tej mszy kaplanów ,,pacy-

niesubordynacji dla podejmowanych

wanie i pozwalając każdemu kapla-

zwalali na celebrację ,,Mszy trydenc-

być w związku z tym wyraźnie powie-

fikowano". Ówczesny sekretarz Kon-

reform. Obrońców Tradycji ukazywa-

nowi sprawować ją bez specjalnego

kiej". Historia pokazala, że ,,czarna

dziane, że Mszal opublikowany przez

gregacji Kultu Bożego i Dyscypliny

no jako wrogów Kościola, schizma-

pozwolenia ordynariusza miejsca.

legenda" odniosla większy psycho-

Pawla VI, a ponowiony w dwóch wy-

Sakramentów abp Malcolm Ranjith