22

Okruchy historii

28 lipca­14 sierpnia 2017 nr 14 (282) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Jak Polacy Charków budowali (cz. XI)

Ojciec Rafal Wladyslaw kiernicki OFM Conv

i jego pobyt w charkowskim więzieniu

Postać dlugoletniego duszpasterza lwowskiej bazyliki metropolitalnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej

Maryi Panny o. Rafala Kiernickiego OFM Conv jest w ogólnych zarysach dość dobrze znana. W ostatnich

latach ukazalo się szereg publikacji, mających za cel ukazanie jego osobowości w określonych aspektach.

Istnieje też znaczna ilość artykulów i felietonów. Ciągle jednak brak opracowania, ukazującego tę postać

calościowo, począwszy od urodzenia, aż do czasów poslugi biskupiej. W tym roku, 3 maja, minęla 105.

rocznica urodzin o. Rafala, zatem wydaje się aktualne, by na nowo przybliżyć tę postać szerszemu gronu

czytelników, ze szczególnym uwzględnieniem charkowskiego okresu, który wciąż pozostaje nieznany.

siewicz ­ ,,Prosper" ­ szef sztabu

MARIAN SKOWYRA

Komendy Okręgu Lwów (kryptonim

tekst

­ ,,Taśma"), mjr dypl. Leon Bazala ­

archiwum autora

,,Strwiąż", cichociemny, lekarz ­ za-

zdjęcia

stępca szefa sanitarnego Komendy

Obszaru Poludniowo-Wschodniego,

Treść niniejszego artykulu zo-

kpt. Karol Borkowiec ­ ,,Zen" ­ ko-

stala opracowana w większości na

mendant Dzielnicy Poludniowej, kpt.

podstawie wspomnień ojca Rafala

Andrzej Choloniewski ­ Lodyga",

w udzielanych wywiadach w latach

dowódca oddzialów leśnych 14 p.

1989­1995. Ponadto udostępniona

ulanów AK, ppor. Wladyslaw Cudak

jest nigdy dotąd niepublikowana

­ ,,Gojba" ­ referent WSOP Dzielnicy

dokumentacja fotograficzna, która

Wschodniej, por. Stanislaw Latkowski

zapewne będzie ciekawostką dla

­ ,,Poraj" ­ oficer informacyjny Dziel-

wielu odbiorców. Należy także za-

nicy Wschodniej, inż. Edward Pawluk

uważyć, że przypuszczalnie gdzieś

­ ,,Profesor", urbanista ­ kierownik

w kurzach archiwów NKWD w Char-

kolportażu BIP Komendy Okręgu

kowie wciąż czekają na odkrycie i

bp Rafal Kiernicki

Lwów, por. Jan Podhaniuk ­ ,,Ludwik"

opracowanie materialy z przeslu-

Byly to tzw. koszary lub jakiś dawny

­ komendant I Rejonu Dzielnicy Po-

chań i pobytu duchownych w tych

zaklad naukowy, gdzie dla więźniów

ludniowej, kpt. Edward Sidorowicz

więzieniach począwszy od lat 30.

politycznych z Akcji Burza wydzielo-

­ ,,Burak" ­ komendant Dzielnicy

XX wieku, które pozostają pod gry-

no jeden dom. Tam też znajdowaly

Śródmieście, kpt. Dragan Sotirovič

fem ,,tajne". Należy mieć nadzieję,

się pokoje, mieszczące od 5 do 10

­ ,,Draża", Jugoslowianin ­ zastępca

że w najbliższych latach nowe pu-

więźniów. Dom byl dwupiętrowy.

dowódcy oddzialów leśnych 14 p. ul.

blikacje będą sklanialy badaczy do

Na parterze rozlokowano kuchnię,

AK, ppor. Franciszek Specylak ­ ,,Ra-

podjęcia wysilku, aby je odszukać,

jadalnię i pomieszczenia zarządu.

pier" ­ adiutant i oficer organizacyjny

opracować i opublikować.

Natomiast na pierwszym i drugim

komendy Dzielnicy Poludniowej, por.

O. Rafal Kiernicki urodzil się w

piętrze znajdowali się więźniowie z

Stanislaw Sypniewicz (prawdziwe

Kulaczkowcach 3 maja 1912 roku w

AK. O tym więzieniu o. Rafal jeszcze

nazwisko: Mieczyslaw Laskowski) ­

polskiej wielodzietnej rodzinie Ada-

raz wspomnial w wywiadzie z 1991

,,Mieczyslaw" ­ kierownik legalizacji

ma i Michaliny z d. Światlowska. Po

roku w następujący sposób: ,,Począt-

Komendy Okręgu Lwów, por. inż.

święceniach kaplańskich w zakonie

kowo siedzialem w samym Lwowie,

Stanislaw Turowicz ­ ,,Roch" ­ szef

franciszkanów, które otrzymal 25

a potem wywieźli nas do bardzo spe-

lączności  operacyjnej  Komendy

czerwca 1939 roku we Lwowie z rąk

cyficznego, malego obozu, gdzie pa-

Okręgu Lwów, ppor. Boleslaw Wój-

abpa Boleslawa Twardowskiego,

nowal reżim więzienny, ale warunki

towicz ­ ,,Damian" ­ komendant III

pelnil urząd magistra kleryków i wi-

życiowe byly zupelnie znośne, może

Rejonu Dzielnicy Poludniowej oraz

kariusza lwowskiej franciszkańskiej

nawet lepsze aniżeli w obozach dla

jedyna kobieta obecna przy odpra-

parafii pw. Niepokalanego Poczęcia

jeńców wojennych".

wie Krystyna Wójcik prawdziwe

NMP. Byl spowiednikiem zakonnic.

Więźniowie po przybyciu po-

nazwisko: Paulina Stachorówna ­

Następnie w latach 1943­1944 po-

o. Rafal Kiernicki z dziećmi pierwszokomunijnymi w kate-

stanowili w pierwszej kolejności na-

,,Lila", kierownik kancelarii Komendy

slugiwal przy kościele Chrystusa

drze lwowskiej, 1949 r.

wiązać lączność ze Lwowem, gdyż

Okręgu Lwów.

Króla na Kozielnikach.

Po aresztowaniu pierwotnie zostali

obawiano się, że, jak sam o. Rafal

W charkowskim więzieniu ojciec

Od października 1939 roku o.

niemieckim. Zadaniem akcji bylo

przewiezieni do więzienia NKWD w

relacjonowal ,,czlowiek znika i robią

Rafal przebywal od lutego do koń-

Rafal należal do konspiracji wojsko-

opanowanie Lwowa przez polskie

Kijowie, a następnie do Charkowa.

potem z nim, co chcą". W tym celu

ca 1945 roku. Miejsce, gdzie zostal

wej, angażując się w strukturę Związ-

oddzialy zbrojne przed wkroczeniem

Obok franciszkanina o. Rafala Kier-

przerzucono dwóch więźniów, którzy

osadzony duchowny, znajdowalo

ku Walki Zbrojnej AK. Byl znany pod

Armii Czerwonej. Wówczas ojciec

nickiego w tym dniu zostali także

po dotarciu do Poltawy wyslali listy do

się najprawdopodobniej w miejsco-

pseudonimem  ,,Dziunio",  pelniąc

Rafal byl odpowiedzialny za lączność

aresztowani mjr dypl. Kornel Sta-

Lwowa. ,,Udalo się nam z piętra spu-

wości Kupiańsk pod Charkowem.

funkcję lącznika i kapelana AK. 24

konspiracyjną. On też zorganizowal

ścić chlopców na prześcieradlach.

czerwca 1941 roku zostal areszto-

wśród mlodych ludzi sprawną sieć

Nie zauważono, że uciekli". Osta-

wany i osadzony w więzieniu NKWD

lączników, którzy na terenie miasta

tecznie wyslannicy zostali schwytani

w dawnym klasztorze brygidek we

i w okolicach Lwowa przenosili infor-

przez NKWD, jednak pelna izolacja

Lwowie. Po pięciu dniach udalo mu

macje oraz rozkazy dowództwa do

zostala przerwana, a więźniowie z

się zbiec z więzienia, unikając egze-

poszczególnych oddzialów. W 1944

Kupianska mogli otrzymywać listy od

kucji podczas akcji wymordowania

roku zdążyl ostrzec poszczególnych

najbliższych z domu.

więźniów przez NKWD. Na ucieczkę

czlonków dowództwa lwowskiej AK,

,,O tym więzieniu ­ mówil o. Kier-

zlożylo się pewne zamieszanie w

przyczynil się m.in. do uniknięcia

nicki w wywiadzie przeprowadzonym

więzieniu przy bombardowaniu. Oca-

aresztowania przez ,,Smiersz" 40

ok. 1989 roku we Lwowie przez kilku

lony, często o tym fakcie tak mówil:

osób, które zdążyly uciec i nie przy-

nieznanych franciszkanów z Polski

,,Nie wiem, kto mnie wyprowadzil, ale

być na spotkanie z marszalkiem

­ można by opowiadać, bo byly tam

Ktoś mnie prowadzil".

Kaniewem. Na spotkanie udalo się

rozmaite wydarzenia. Myśmy byli

Ponownie zostal aresztowany

jedynie 20 oficerów, w tym szef lącz-

buntowniczym narodem. Ja najswo-

w czasie drugiej sowieckiej okupa-

ności o. Kiernicki.

bodniej mówilem w więzieniu. Już w

cji w nocy z 2 na 3 sierpnia po Akcji

Na to spotkanie pojechali podsta-

lagrze mniej swobody bylo, bo mo-

Burza, która zostala zorganizowa-

wionymi przez Sowietów samocho-

glem coś stracić. A potem, na wolno-

na 22 lipca 1944 roku we Lwowie

dami. Tam zostali rozbrojeni i aresz-

Pierwsze powojenne święcenia biskupie we Lwowie, 2.03.

ści już zupelnie trzeba bylo uważać.

przez oddzialy AK przeciw wojskom

towani przez radziecki kontrwywiad.

1991 r, bp Rafal Kiernicki (od lewej), Marcjan Trofimiak