14
kurier kulturalny
29 września16 października 2017 nr 18 (286) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Jubileusz 10-lecia Fundacji kultury
i Dziedzictwa Ormian Polskich
Kilka miesięcy wstecz zupelnie przypadkowo spotkalem na ulicach Lwowa Monikę Agopsowicz i Wladyslawa Deńcę. Nie
widzialem ich chyba z pięć lat, jednak byli i pozostają moimi dawnymi dobrymi znajomymi, wspólne zaś zainteresowania
ormiańską historią i kulturą każą mi śledzić ich dzialalność spoleczną i publikacje. Rozmawialiśmy o publikacjach na tematy
ormiańskie na lamach Kuriera Galicyjskiego. Wyrazili zdziwienie jednostronnym oświetleniem przez nasze czasopismo ży-
cia Ormian polskich i wydarzeń w środowisku ormiańskim w Polsce. Nie wchodząc w szczególy zaważyli, że bardzo malo
uwagi przydzielono dzialalności Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, której prezesem jest Jan Abgarowicz, i cza-
sopisma Awedis wydawanego przez Fundację. Tymczasem Fundacja istnieje już od dziesięciu lat i jej zaslugi w badaniach
nad dziedzictwem Ormian polskich są szeroko znane i we wspólczesnej Polsce należycie ocenione.
pieśniami ormiańskimi chór żeński z
JURIJ SMIRNOW
Kalisza ,,Cantate Deo". Bardzo waż-
Fundacja stale wspólpracuje ze
ną tematyką czasopisma ,,Awedis"
znanymi naukowcami polskimi i ar-
w 2017 roku byl jubileusz 650-lecia
meńskimi zajmującymi się tematyką
Ormian w Polsce. 20 stycznia 1367
związaną z historią i kulturą Ormian
roku król Kazimierz Wielki wystawil
polskich. Wśród nich dr hab. prof.
pierwszy przywilej dla Ormian pol-
Krzysztof Stopka, dyrektor Muzeum
skich. Ten dokument przekazany na
Uniwersytetu Jagiellońskiego w
ręce lwowskiego biskupa ormiań-
Krakowie, dr hab. Andrzej Zięba,
skiego Grzegorza zachowal się do
profesor UJ, prof. Ara Sayegh, prof.
naszych dni. Czasopismo kontynuuje
Andrzej Pisowicz. Z Fundacją ak-
przedstawienie sylwetek znanych
tywnie wspólpracuje ksiądz kanonik
Ormian polskich. W dwóch ostat-
Tadeusz Isakowicz-Zaleski i senator
nich numerach znajdujemy biogram
RP Lukasz Abgarowicz. Fundacja
Feliksa Romaszkana (1857-1932)
organizowala i z powodzeniem pro-
i Grzegorza Piramowicza (1735-
wadzi i poszerza Archiwum Polskich
1801). Treściwe informacje dotyczą
Ormian. Archiwum gromadzi nie
najnowszych wydarzeń naukowych
tylko materialy historyczne, ale też
i kulturalnych, związanych z tematy-
wspólczesne, zbiera wycinki pra-
ką ormiańską. Warto zwrócić uwagę
sowe i korespondencję związaną z
na reportaż z konferencji naukowej w
polskimi Ormianami. Prowadzone
Poznaniu ,,Armenia na przelomie XX
są na dużą skalę prace z digitali-
i XXI wieku", organizowanej przez
zacji ksiąg parafialnych i fotografii z
Komisję Etnograficzną Poznańskie-
dawnych parafii ormiańskich w Ty-
go Towarzystwa Przyjaciól Nauk,
śmienicy, Śniatynie, Stanislawowie,
Instytut Etnologii i Antropologii Kul-
Czerniowcach, tlumaczenie starych
turowej Uniwersytetu im. Adama
zapisów i tekstów ormiańskich na
Mickiewicza w Poznaniu, katedrę
język polski. Fundacja prowadzi
Etnologii i Antropologii Kulturowej
Wirtualne Archiwum Polskich Or-
Uniwersytetu Wroclawskiego, Ośro-
mian, gdzie można się zapoznać z
dek Badań Wschodnich Uniwersy-
unikatowymi materialami. Obecnie
tetu Wroclawskiego.
Awedis regularnie publikuje re-
w tym Archiwum są przedstawione
26 ksiąg metrykalnych, 840 foto-
cenzje i informacje o nowościach
grafii, 100 obrazów i przedmiotów
wydawniczych poświęconych Or-
liturgicznych, jeden starodruk i trzy
mianom i Armenii. Możemy pole-
wspólczesne kalendarze wydane
cić te książki również czytelnikom
staraniem Fundacji pt. ,,Portrety
Kuriera Galicyjskiego. Wśród nich
polskich Ormian" z 39 biogramami
,,Wartanidzi. Wojownicy Wartana
znanych rodzin ormiańskich. Fun-
Mamikoniana" autorstwa Derenika
dacja bierze aktywny udzial w wielu
Demircziana, ,,Dziedzictwo Orchana"
wystawach poświęconych tematyce
Aline Ohanesian, ,,Listy pachnące
ormiańskiej, a jej czlonkowie w kon-
tymiankiem" Eve Makis, ,,Ormiański
ferencjach naukowych.
pasterz Lwowa. Ksiądz arcybiskup
Fundacja otrzymuje staly kon-
Józef Teodorowicz na tle dziejów
takt z kościolem ormiańskokatolic-
ormiańskich" pod redakcją prof.
kim w Polsce i za granicą, również
Wlodzimierza Osadczego, ,,Chacz-
z Ormiańskim Kościolem Apostol-
kar" Bogdana Kasprowicza, ,,Księ-
skim, z Ambasadą Republiki Arme-
ga szeptów" Varujana Vosganiana
nia w Warszawie. Bardzo ważne są
i wiele innych. Zasluguje na uwagę
kontakty z zakonem mechitarystów
na listę pamięci światowej UNESCO
polskich i z zagranicy w sprawach
reportaż o spotkaniu 29 marca 2017
omówienie filmu ,,Przyrzeczenie"
w Wiedniu. Delegacja Fundacji od-
slynnego XII-wiecznego Ewangelia-
opracowania i wydania kolejnych
roku przedstawicieli spoleczności
(The Promise, 2016) produkcji USA
wiedzila w celu naukowym klasztor
rza ze Skwery, który jak wiadomo
rozpraw naukowych o historii Ormian
ormiańskiej w Polsce z prezydentem
o ludobójstwie Ormian w Imperium
i zbiory ojców mechitarystów, a oj-
przed II wojną światową byl wlasno-
polskich. Tak w 2017 roku zostala wy-
Rzeczypospolitej Polskiej Andrzejem
Osmańskim w 1915 roku.
ciec Wahan z tego zakonu odwiedzil
ścią kapituly ormiańskokatolickiej
dana kolejna pozycja ,,Ormianie pol-
Dudą. W spotkaniu uczestniczylo
Ormianie w Polsce są zrzesze-
Polskę. Fundacja we wspólpracy
we Lwowie.
scy historia i kultura" pod redakcją
ponad 65 osób z calej Polski. Wzieli
ni również w innych towarzystwach
z polskim Ministerstwem Kultury i
Bardzo interesujące są wydaw-
dr. hab. prof. Andrzeja Zięby. Czaso-
w nim również udzial kardynal Kazi-
dzialających w Krakowie, Gliwicach,
Dziedzictwa Narodowego zajmuje
nictwa Fundacji. Wydano już 10
pismo ,,Awedis" wydawano w dwóch
mierz Nycz ordynariusz wiernych
Wroclawiu, Gdańsku... Bardzo waż-
się sprawami konserwacji zabytków
kalendarzy pt. ,,Portrety polskich
językach polskim i ormiańskim. Od
obrządku ormiańskokatolickiego w
na dla tego środowiska jest dzialal-
ormiańskich we Lwowie, m.in. slyn-
Ormian" i czasopismo ,,Awedis".
zalożenia tego periodyku redaktorem
Polsce i Edgar Chazaryan amba-
ność kościola ormiańskiego w Pol-
nej kaplicy ,,Golgota" na dziedzińcu
Można śmialo powiedzieć, że ten
naczelnym byl Armen Artwicz, wice-
sador Republiki Armenii w Warsza-
sce katolickiego i Apostolskiego.
katedry i kolumny św. Krzysztofa.
kwartalnik mający podtytul ,,posla-
przewodniczący Fundacji, a od 2017
wie. Z krótkim referatem o historii
Chcialbym również o tym poinformo-
Prowadzone są też prace konser-
niec niosący dobrą nowinę" jest nie
roku Jakub Kopczyński. Poziom pi-
obecności Ormian w Polsce wystą-
wać naszych Czytelników, ale mu-
wacyjne kolejnych XVII-wiecznych
tylko najlepszym periodykiem o te-
sma można scharakteryzować nawet
pil prof. Krzysztof Stopka. Następne
sialbym spotkać na ulicy we Lwowie
ksiąg rękopiśmiennych z parafii kre-
matyce ormiańskiej, ale też jednym
tylko omówieniem tytulów umiesz-
przemówienia wyglosili ks. Tadeusz
ks. Isakowicza-Zaleskiego, Bogdana
sowych. Zarząd Fundacji zajmuje
z najciekawszych wydań o tematyce
czonych w nim artykulów. W dwóch
Isakowicz-Zaleski i Bogdan Kaspro-
Kasprowicza bądź Krzysztofa Stefa-
się przygotowaniem do zgloszenia
kresowej. Fundacja wspiera autorów
ostatnich numerach znajdujemy
wicz. Calość spotkania urozmaicil
nowicza.
