11

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 17­30 października 2017 nr 19 (287)

U Polaków w krystynopolu

- Uważam, że obowiązkiem

państwa polskiego i każdego rządu

jest tworzenie instytucji, które dalyby

wszystkim ludziom równy dostęp do

Spotkalem się z Natalią Żuk, prezesem Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, oddzial w Czerwonogra-

kultury ­ podkreślil Grzegorz Gauden.

dzie (dawnym Krystynopolu) w sprawie odbudowy na miejscowym cmentarzu kaplicy rodziny hr. Wiśniewskich.

Powiedzial, że glównym zalożeniem

projektu bylo przekonanie samorzą-

Rozmowa dotyczyla też wielu innych spraw, którymi żyją Polacy i ich Towarzystwo w tym historycznym mieście.

dowców, że ,,biblioteka jest dla nich

rzeczą niezbędną, żeby budować

sko korony murów polożono zada-

JURIJ SMIRNOW

szenie oparte na drewnianej więźbie

tekst i zdjęcie

lokalną spoleczność, bo tak biblio-

dachowej (drewno również zostalo

teka funkcjonuje w nowoczesnych

odpowiednio zabezpieczone). Samo

Natalia Żuk opowiedziala, że

spoleczeństwach".

pokrycie dachu zostalo wykonane

oddzial TKPZL w Czerwonogradzie

Przed początkiem realizacji pro-

z papy polożonej na pelnym desko-

zalożony zostal w 2001 roku. Pierw-

jektu, w Polsce bylo 8,5 tys. placówek

waniu. Usunięto także wtórne tynki

szym prezesem byla Irena Melnyk-

bibliotecznych. Z badań Biblioteki

częściowo znajdujące się na murach

Romanowska, a w latach 2008-2012

Narodowej wynikalo, że 30 proc. z

kaplicy. Po zakończeniu wszystkich

śp. Wlodzimierz Żuk. Na początku

tych placówek mieścilo się w po-

tych prac zniwelowany zostal teren

czlonków bylo niewielu, w większości

wokól zabytku (usunięto warstwę zie-

byly to osoby w wieku średnim. Obec-

mieszczeniach prowizorycznie przy-

mi wtórnie zalegającą przy samych

nie Towarzystwo skupia ponad 30

stosowanych do funkcji bibliotecznej,

murach i zostala wykonana opaska

osób polskiego pochodzenia. Są to

a 20 proc. kompletnie do tego się nie

gliniana mająca za zadanie odpro-

mieszkańcy Czerwonogradu i okolic

nadawaly ­ stare pomieszczenia, bez

wadzanie części wody).

miasta w wieku od 18 do 85 lat. Wśród

ogrzewania, bez Internetu.

Najważniejszym w trakcie te-

nich są też mlodzi i kreatywni, którzy

- Nie bylo zdziwienia, że mlo-

gorocznych prac bylo wykonanie

aktywnie pracują na rzecz odrodzenia

dzież nie chodzi do bibliotek ­ bi-

odpowiednio wypuszczonego poza

kultury polskiej i świadomości narodo-

blioteka kojarzyla się dla mlodzieży

lico murów zadaszenia, co umożliwi

wej. Teraz Towarzystwo ma lokal dla

z czymś najgorszym, z ubóstwem.

wysychanie zawilgoconych murów.

spotkań tematycznych i klasę języka

Tak samo ważnym, a jednocześnie

polskiego. Dziala sobotnio-niedzielna

Musieliśmy dokonać rewolucji w

niezwykle ciekawym bylo odslo-

szkola im. św. Jana Pawla II.

myśleniu ­ zaznaczyl Grzegorz

nięcie krypt znajdujących się poni-

- Naszym glównym celem jest

Gauden.

żej poziomu dawnej podlogi. Ilość

jednoczenie pokoleń, odnowienie

- Biblioteka jest najważniejszą

odkrytych krypt świadczy o tym,

polskich tradycji i kultury, dbanie o

instytucją kultury w każdej spolecz-

że kaplica byla w swym zalożeniu

dziedzictwo narodowe, wychowanie

ności. Powinna być kategorią po-

przeznaczona na kilka pokoleń ro-

dzieci w duchu wiary, milości i patrio-

zytywną, a nie prowincjonalną. To

dzinnych. Natomiast usunięcie kil-

tyzmu ­ mówi Natalia Żuk.

Ruslana Herman (od lewej) i Natalia Żuk

miejsce, gdzie jest bezplatny dostęp

kuset metrów sześciennych ziemi

Czerwonogradzki oddzial TKPZL

do wiedzy. Obecnie nie polega on

dokonać ponownego pochówku od-

zalegającej w dolnej partii i zasla-

wspólpracuje z Konsulatem General-

(do 1951 r. Krystynopolu). Zostala

nalezionych szczątków z kaplicy Wi-

niającej krypty umożliwi bardzo do-

nym RP we Lwowie i wieloma organi-

zbudowana w końcu XIX lub na po-

tylko i wylącznie na książce, polega

śniewskich, a także Potockich, któ-

brą cyrkulację powietrza ulatwiającą

zacjami na Ukrainie i w Polsce. Bar-

czątku XX w. jako miejsce pochówku

również na Internecie, na multime-

rych prowizoryczna mogila znajduje

wysychanie calości kaplicy. Tym

dzo aktywnymi są wspólne dzialania

hrabiego Tadeusza Wiśniewskiego

diach ­ powiedzial Grzegorz Gau-

się na cmentarzu katolickim.

samym umożliwi następne dziala-

z katolicką parafia Zeslania Ducha

herbu Prus.

den. Zadaniem projektu bylo więc

Jednym z najbardziej prężnych

nia remontowo-konserwatorskie w

Św. w Czerwonogradzie. Opiekują

Bardzo zly stan zachowania

przeksztalcenie bibliotek publicznych

wspólnych projektów jest projekt od-

latach przyszlych.

się wspólnie osobami potrzebujący-

obiektu wymagal podjęcia jak najszyb-

w nowoczesne centra dostępu do

budowy kaplicy hr. Wiśniewskich na

Tegoroczne prace przy kaplicy

mi i w starszym wieku, organizują

szych prac interwencyjnych. Kaplica

wiedzy i kultury oraz ośrodki życia

miejscowym cmentarzu. Monumen-

wykonywane byly przez wykonawców

konsultacje medyczne, pomóc hu-

od wielu lat pozbawiona byla dachu,

spolecznego.

talna kaplica zostala zdewastowana

ukraińskich i polskich i organizowane

manitarną i psychologiczną.

narażona byla na ciągle niszczenie

jeszcze w latach 50. XX wieku. Stala

przez Stowarzyszenie Absolwentów

Do szkoly sobotnio-niedzielnej

W trakcie realizacji projektu sta-

spowodowane przez deszcze i śnie-

opuszczona, bez dachu, zawalona

Akademii Dziedzictwa z Krakowa,

uczęszcza 90 uczniów, którzy uczą

gi. Wiele elementów przez lata uleglo

wiano na nowe budynki polożone w

śmieciami i ziemią. Pomysl odbudowy

we wspólpracy z Towarzystwem Kul-

się języka polskiego, kultury, historii,

calkowitej dezintegracji. Zniszczona

centrum miejscowości, dostęp do

i konserwacji kaplicy należy do Rusla-

tury Polskiej Ziemi Lwowskiej oddzial

tradycji narodu polskiego. Uczniowie

zostala znaczna część wschodniej

Internetu, szkolenia dla bibliotekarzy

ny Herman, konserwatorki dziel sztu-

w Czerwonogradzie. Prace zostaly

są w różnych kategoriach wiekowych,

ściany, calkowicie zniszczone zostaly

oraz nowoczesny program katalogo-

ki, czlonkini Towarzystwa w Czerwo-

przeprowadzone w oparciu o projekt

od sześciu do siedemdziesięciu lat.

otwory okienne i drzwi, a także oltarz

wy. Specjalnie dla bibliotek Instytut

nogradzie. Wlaśnie ona opracowala

zabezpieczenia opracowany przez

Pracują z nimi dwie nauczycielki ­

znajdujący się we wnętrzu. Brak da-

opracowal wlasny program katalo-

projekt prac konserwatorskich i zna-

docenta Politechniki Lwowskiej Jurija

Tatiana Istomina i Irena Zając.

chu spowodowal, że mury kaplicy byly

gowy ,,Mak+", który jest dostępny

lazla odpowiednich fachowych wyko-

Dubyka.

Czerwonogradzki oddzial TKPZL

bardzo mocno zawilgocone. Dlatego

online. Podpisano również umowę

nawców. Wstępny projekt odbudowy

W listopadzie 2017 roku ks. Mi-

aktywnie uczestniczy w obchodach

też koniecznością bylo jak najszyb-

kaplicy opracowal docent Jurij Dubyk,

kolaj Leskiw i Towarzystwo Kultury

polskich świąt narodowych ­ Konsty-

sze pozyskanie funduszy w celu za-

z operatorem telekomunikacyjnym

architekt z Politechniki Lwowskiej.

Polskiej oddzial w Czerwonogradzie

tucji 3 Maja, Dniu Wszystkich Świę-

bezpieczenia tego cennego obiektu

Orange o bezplatny dostęp do In-

Udalo się również znaleźć fundusze

planują przeprowadzić powtórny po-

tych, mikolajkach. W obchodach

przed dalszym niszczeniem.

ternetu dla bibliotek publicznych w

na tak ambitny cel. W tej sprawie rze-

chówek odnalezionych szczątków

świąt religijnych Towarzystwo wspól-

W bieżącym roku prace remon-

Polsce na trzy lata, dzięki czemu 3,5

czywiście nieocenioną pomoc okazal

rodziny Wiśniewskich, a także szcząt-

pracuje z parafią katolicką.

towo-konserwatorskie zostaly sfi-

tys. bibliotek wystąpilo o bezplatny

Pawel Baranowski, prezes polskiego

ków hr. Potockich, zalożycieli miasta

- Ten rok jest rokiem jubileuszów

nansowane z programów polskiego

Internet.

Stowarzyszenia Absolwentów Akade-

Krystynopola, które wcześniej znajdo-

związanych z naszym miastem Czer-

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa

Państwo przeznaczylo na projekt

mii Dziedzictwa, który od 10. lat kieru-

waly się w kryptach dawnego kościola

wonogradem-Krystynopolem, które

Narodowego (Departament Dzie-

300 mln zlotych, oprócz tego gminy

je pracami nad konserwacją malowi-

bernardynów, zamienionego obecnie

wlaśnie obchodzi 325 lat od zalożenia

dzictwa Kulturowego za Granicą

dofinansowywaly budowę nowych

del Jana Henryka Rosena w Katedrze

w cerkiew prawoslawną. Towarzystwo

­ mówi proboszcz ks. Mikolaj Leśkiw.

i Strat Wojennych). Ministerstwo

Ormiańskiej we Lwowie i jest wielkim

planuje jeszcze jeden pochówek w

­ Z okazji tego jubileuszu, dzięki Bo-

przeznaczylo na ten cel 29500 zl.

bibliotek, więc jak powiedzial Grze-

zwolennikiem ratowania wspólnego

kaplicy, który ma polożyć kres historii

żej Opatrzności i staraniom ks. arcy-

Dzięki pozyskanym środkom udalo

gorz Gauden, gdyby się zsumowalo

dziedzictwa polsko-ukraińskiego na

związanej z barbarzyństwem jeszcze

biskupa Mieczyslawa Mokrzyckiego,

się zabezpieczyć kaplicę. W ramach

te wszystkie pieniądze, to ogólnie na

terenie Lwowa i Ziemi Lwowskiej.

z czasów sowieckich. Otóż, w daw-

Matka Boża z Jasnej Góry w praw-

tegorocznych prac wykonano: usu-

projekt wydano 1,5 mld zlotych. Na

Pani Ruslana Herman jest specja-

nym palacu Potockich w Krystynopo-

dziwej kopii wrócila na ziemię nad

nięcie niewielkich krzewów i malych

wsi za pieniądze wydawane w ra-

listką w konserwacji dziel sztuki i od

lu swego czasu urządzono muzeum

Bugiem i Solokiją, gdzie byla czczona

drzew zakorzenionych w koronach

mach projektu ,,Biblioteka+" udalo się

lat pracuje w zespole konserwatorów

ateizmu i w nieznanych bliżej oko-

jako Matka Boża Belska. W tym roku

murów zabytku, oczyszczono wnę-

zbudować ponad 400 bibliotek.

ratujących freski Rosena w Katedrze

licznościach wystawiono tam trumnę

mija 635 lat od czasu, gdy książę

trze z wtórnych nawarstwień ziemi,

Wśród skutków realizacji projek-

Ormiańskiej. Dzięki pomocy Pawla

z zabalsamowanym cialem Michala

Wladyslaw Opolczyk przeniósl obraz

śmieci (tym samym udalo się od-

Baranowskiego udalo się opracować

tu można wymienić m.in. również to,

hr. Rzewuskiego. Ta trumna nadal

z Belza na Jasną Górę. Ten cudowny

slonić krypty do glębokości okolo 3

wspólny projekt ratowania kaplicy hr.

znajduje się w muzeum. Teraz jest

obraz również w tym roku obchodzi

metrów). Zebrano starą oryginalną

że pól miliona starszych osób dzięki

Wiśniewskich i pozyskania finanso-

możliwość przeniesienia szczątków

swój jubileusz 300-lecia koronacji.

ceglę znajdującą się we wnętrzu

bibliotekom nauczylo się korzystać z

wania przez polskie Ministerstwo Kul-

Michala Rzewuskiego do odnowionej

A jeszcze jeden ważny jubileusz dla

kaplicy, jak też luźno zalegającą

komputera.

tury i Dziedzictwa Narodowego.

kaplicy cmentarnej i ich ponownego

Kościola katolickiego to 100. roczni-

wokól obiektu, a po jej wysuszeniu

- Nowoczesna biblioteka jest in-

Na miejscu, w Czerwonogradzie

pochówku.

ca objawień fatimskich. Wszystko to

użyto do przemurowań zarówno

stytucją do zwalczania wykluczenia

prace budowlane na wysokim pozio-

Prace przy kaplicy Wiśniewskich

motywuje do zapoczątkowania no-

części korony murów, jak też przede

spolecznego, dla otwierania poczu-

mie wykonal zespól budowlany pod

żywo interesują również miejsco-

wych jubileuszy, którymi mogą być:

wszystkim do odtworzenia części

cia, że jestem częścią świata ­ za-

kierownictwem Wasyla Nahirniaka.

wą spoleczność ukraińską, o czym

powrót cudownego obrazu do Czer-

ściany wschodniej. W celu lepszego

kończyl spotkanie Grzegorz Gauden

W tej sprawie dla Kuriera Galicyj-

świadczą artykuly publikowane w

wonogradu, czy restauracja cmen-

zabezpieczenia zostaly wykonane

skiego Pawel Baranowski powiedzial:

prasie ukraińskiej. Olena Zamoyska,

tarnej kaplicy Wiśniewskich, której

drewniane blendy zabezpieczające

podkreślając, że realizacja projektu

- Kaplica cmentarna rodziny Wi-

czlonkini TKPZL oddzial w Czerwo-

nadania pierwotnego stanu podjęlo

zarówno miejsca po oknach, jak też

,,Biblioteka+" byla bardzo ważna dla

śniewskich posadowiona na wyraź-

nogradzie, opracowala i opubliko-

się Towarzystwo Kultury Polskiej w

drzwi wejściowe (drewno zostalo

polskiego spoleczeństwa.

nym podwyższeniu terenu, jest naj-

wala dokladny życiorys rodziny Wi-

Czewonogradzie pod kierownictwem

odpowiednio zaimpregnowane prze-

Natalia Denysiuk,

bardziej wyróżniającym się akcentem

śniewskich, wlaścicieli Krystynopola

Natalii Żuk. W listopadzie br. w okta-

ciwgrzybicznie i przeciwogniowo).

monitor-press.com

na cmentarzu w Czerwonogradzie

od 1840 do 1926 roku.

wie Wszystkich Świętych planujemy

Na odpowiednio wyrównane murar-