20

Okruchy historii

17­30 października 2017 nr 19 (287) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

150 lat Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego

W 2017 roku mija 150 lat od zalożenia Towarzystwa Lekarskiego Lwow-

skiego, które odegralo olbrzymią rolę w rozwoju medycyny nie tylko

lwowskiej, ale także ogólnopolskiej i światowej, wplywalo na formowa-

nie i rozwój systemu ochrony zdrowia i samorządu lekarskiego.

Najważniejsze odczyty i doniesienia

EWELINA HRYCAJ-MALANICZ

publikowano w polskich i światowych

doc. dr n. med.

wydaniach lekarskich.

Uczeni lwowscy ­ czlonkowie

2 grudnia 1867 roku w dużej sali

TLL w czasie jego dzialalności

radnej lwowskiego ratusza odbylo się

wslawili się wieloma osiągnięciami

zebranie zalożycielskie Towarzystwa,

naukowymi, opracowaniami nowych

mianowanego najpierw Towarzy-

technologii i zabiegów operacyjnych,

stwem Lekarzy Galicyjskich, na które

które wprowadzili w praktykę szpitali

przybylo 47 lekarzy praktykujących we

Lwowa i Galicji. Niemożnością jest

Lwowie, którzy wlasnoręcznie wpisali

wymienienie ich wszystkich, ale

swoje nazwiska do aktu pamiątko-

konieczne wyszczególnienie cho-

wego. Jak mówi ,,Ogólne sprawoz-

ciaż kilku, wprowadzonych już we

danie z zawiązania się i czynności

wczesnych latach funkcjonowania

Towarzystwa lekarzy galicyjskich" w

TLL.

owym dniu ,,grono lekarzy we Lwowie

Tak, Józef Molendziński w 1867

zamieszkalych uznając potrzebę ze-

r. jako pierwszy wprowadzil krusze-

spolenia naukowego z jednej, jako też

nie kamieni ­ litotrypsję na oddziale

czując dotkliwie brak tegoż z drugiej

chirurgicznym Lwowskiego Szpitala

strony, mając dalej na celu utworzenie

Powszechnego.

funduszu ku wspieraniu podupadlych

Antoni Szattauer w 1885 r. wyko-

kolegów, również wdów i sierot po nich

nal pierwszą nefrektomię (wycięcie

pozostalych: postanowilo zawiązać

nerki) na chirurgicznym oddziale

Towarzystwo lekarskie".

dziecięcego szpitala świętej Zofii.

Prace nad statutem towarzystwa

Grzegorz Ziembicki w 1898 r. roz-

trwaly już od 12 lutego 1867 r., a 8

Dom Lekarza przy ul. Konopnickiej 3 we Lwowie

pracowal wlasną metodę kruszenia

września nadeszlo cesarskie po-

kamieni pęcherza moczowego.

stanowienie, zezwalające zawiązać

cji, jak otolaryngologiczna (1908 r.),

z okazji 50-lecia. O corocznej liczbie

W holu na alabastrowej ścianie

Maksymilian Herman w 1899

Towarzystwo Lekarzy Galicyjskich

balneologiczna oraz neurologiczno-

i czlonków Towarzystwa nie ma do-

zrobiono pamiątkowy napis:

r. opublikowal pracę naukową ,,O

i zatwierdzające jego statut.

psychiatryczna (1911 r.) i inne.

kladnej informacji, ponieważ wiele

,,Stanowi Lekarskiemu na pomyśl-

znaczeniu rozpoznawczym promieni

Towarzystwo przez dlugi czas nie

dokumentów zaginęlo w burzliwe

ność, Nauce Polskiej na chwalę,

Roentgena w kamicy nerkowej", a

posiadalo wlasnego lokalu ­ dlatego

lata wojen światowych. Ale, jeżeli w

Spoleczeństwu na pożytek Dom

Emanuel Machek w 1900 roku wpro-

wynajmowalo różne sale. Na początku

1867 roku Towarzystwo zaczynalo

ten wzniesiony za czasów naszego

wadzil badanie promieniami Roentena

byla to mala sala radna w ratuszu,

od 47 uczestników, to na 1908 rok

urzędowania a roku pańskiego tysią-

w przypadkach utkwienia cial obcych

w 1898­1910 latach ­ w budynku

bylo ich już okolo 300. Podczas I

cznegodziewięćsetnegotrzydziestego

w oku i oczodole.

na ul. Dominikańskiej 11. Od 1910

wojny światowej liczba czlonków

szóstego do użytku oddany zostal...".

Stanislaw Laskownicki w 1924

r. posiedzenia odbywaly się w sali

spadla do 20 ­ 30, a od 1921 r.

Obecnie w tym budynku funkcjonuje

r. wprowadzil elektrokoagulację w

Technologicznego Instytutu przy ul.

nastąpilo stopniowe wzrastanie ich

Lwowski Wojewódzki Departament

urologii.

Burliarda 5 oraz przez krótki czas w

liczby, która w 1928 r. przekroczyla

Ochrony Zdrowia.

Nie mając możliwości przedlużać

miejskim Muzeum Przemyslowym

liczbę 500 i do 1939 r. utrzymywala

Dzięki udzialowi w posiedzeniach

listę osiągnięć naukowych teoretycz-

przy ul. Hetmańskiej.

się na takim poziomie.

naukowego towarzystwa, lekarze

nych i klinicznych lekarzy TLL, należy

Do sprawy budowy wlasnego

Wśród lekarzy zamieszkalych we

zdobywali bezcenne doświadczenia:

przypomnieć, że Ludwik Rydygier

Inicjatorami zalożenia Towarzy-

domu przystąpiono kolejny raz w

Lwowie czlonkami Towarzystwa w

informację o wprowadzonych nowych

wykonal we Lwowie po raz pierwszy

stwa i autorami jego statutu byli dokto-

1935 r., kiedy zakupiono dzialkę przy

1867r, bylo 82,5%, w 1877 r. ­ 89%,

technologiach leczenia, operacji itp.,

resekcję żolądka z powodu wrzodu i

rzy: Boleslaw Glowacki, Józef Milleret,

w 1881 r. jako pierwszy na świecie ­ z

August Noskiewicz i Zygmunt Rieger.

powodu raka.

W historii Towarzystwa Lekarskiego

TLL prowadzilo praktykę mia-

Lwowskiego (TLL) wiadome są trzy

nowania najwybitniejszych postaci

okresy jego rozwoju i dzialalności:

medycznych czlonkami honorowymi.

I. Lata1867­1877 ­ dzialalność

Pierwsi czlonkowie honorowi byli

pod nazwą Towarzystwa Lekarzy

ogloszeni przez Towarzystwo z oka-

Galicyjskich.

zji jego 30-lecia. W ich liczbie byla

II. 1877­1900 ­ wedlug projektu

Maria Curie-Sklodowska z Paryża, dr

J. Różańskiego wylonilo się Towarzy-

Wladyslaw Biegański z Częstochowy,

stwo Lekarskie Lwowskie jako sekcja

prof. Zygmunt Laskowski z Genewy,

lekarzy Galicyjskich.

dr Edward Festenberg i dr Józef Me-

III. Za inicjatywą profesorów Glu-

runowicz ze Lwowa.

zińskiego i Renckiego zostaly przyjęte

TLL w różnych latach posiadalo

zmiany do statutu, zgodnie z którymi

swój organ prasowy. Wśród pierw-

lwowska sekcja Towarzystwa zostala

szych czasopism należy wspomnieć

wyodrębniona oficjalnie od 30 listopa-

,,Rocznik Towarzystwa Lekarzy Ga-

da 1900 roku w Towarzystwo Lekar-

licyjskich", który byl wydawany w

skie Lwowskie (TLL).

1868­1869 latach i ,,Dwutygodnik

Towarzystwo prowadzilo wielo-

medycyny publicznej" ­ 1877­1880.

kierunkową dzialalność. Glówne jej

Od 1873 r. organem Towarzystwa byl

kierunki to: praca lekarsko-naukowa,

,,Przegląd Lekarski". Następnym waż-

dzialalność humanitarna, organiza-

nym krokiem bylo zalożenie w 1906 r.

cyjna, patriotyczna, problemy etyki

wlasnego czasopisma TLL ,,Lwowski

lekarskiej. Owoce tej dzialalności są

Tygodnik Lekarski", który wychodzil

pięknie przedstawione w zachowa-

Prezes SSLP Ewelina Malanicz sklada kwiaty przy pomniku pomordowanych profesorów

do 1913 r. Po I wojnie światowej tego

nych do naszych czasów kronikach:

polskich we Lwowie

czasopisma nie wznawiano, a już w

M. Hermana z okazji 30-lecia dzia-

1922 r. zaczęto wydawać ,,Polską

ul. Konopnickiej 3. Dom wybudowano

w 1887 r. ­ 87,7%, w 1897 r. ­ 71%,, w

lalności towarzystwa oraz Jana Gre-

poznawali aktualne problemy diagno-

Gazetę Lekarską".

w 1936 r. wedlug projektu inżynierów

1907 r. ­ 67%, a w 1927 r. ­ tylko 29%,

ka i Witolda Ziembickiego pt. ,,Pól

styki i leczenia chorób, uczestniczyli

TLL odegralo ważną rolę w osią-

Tadeusza Wróbla i Leopolda Kara-

co bylo powiązane z wyodrębnieniem

wieku. Rzut oka na kronikę Towa-

w analizowaniu ciekawych lub skom-

gnięciu sukcesu wieloletnich starań

sińskiego.

się licznych specjalistycznych sek-

rzystwa Lekarskiego Lwowskiego" ­

plikowanych wypadków klinicznych.