23

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 17­30 października 2017 nr 19 (287)

Rzeczpospolita krzemieniecka

mowal, że czlonkowie rodu poslu-

zespolu palacowego mógl być ktoś

kowie rodu Swiatopelk-Mirscy herbu

giwali się obok polskiego nazwiska

z miejscowych, czy też poslużono

,,Bialynia", pochodzący z polskiej

albo Nowe Ateny Wolyńskie

także polskim herbem ,,Doliwa".

się planami przyjezdnego z Polski

Mogielnicy, którzy za slużbę w car-

Ukraiński pisarz Jan Ornowski w

architekta, gdyż kompleks palaco-

skim dworze uzyskali tytul książąt,

Szanowni Państwo, prezentu-

1705 roku napisal i wydal w języ-

wy w Starym Merczyku znacząco

a jeden z synów przybylego do Rosji

jemy naszą najnowszą książkę ­

ku polskim panegiryk pt. ,,Bogaty

przypomina polskie budowle szla-

Tomasza Mirskiego ­ Dymitr zostal

Rzeczpospolita Krzemieniecka albo

wirydarz", gdzie przyjmując za

checkie, zwlaszcza z terenów Ga-

charkowskim gubernatorem. On też

Nowe Ateny Wolyńskie autorstwa Bo-

podstawowe źródlo herbarz B. Pa-

licji i Kresów Wschodnich. Obecnie

wykupil Gijewkę (obecnie Lubotin)

żeny Gorskiej. Krzemieniec to jedno z

prockiego z 1584 roku, udowadnial

budowla pozostaje w stanie daleko

pod Charkowem, budując tam oka-

tych miast-symboli w historii Polski, o

szlacheckie pochodzenie Dońców,

posuniętej ruiny.

zaly palac, który obecnie popada w

a opisany herb Zacharżewskich

coraz większą ruinę.

którym pamięć jest bardzo skromna.

mial podkreślać ich pochodzenie z

Mimo trudno dostępnych dziś

A to przecież miejsce narodzin Juliu-

polskiej szlachty. Wedlug tegoż pa-

materialów źródlowych na temat

sza Slowackiego i jeden z najważ-

negiryku nazwisko Doniec zostalo

mniejszości narodowych w Charko-

niejszych ośrodków edukacyjnych w

dodane dopiero po wojennej wypra-

wie do końca XVIII wieku, trudno nie

dziejach Polski. Po III rozbiorze mia-

wie Fiodora Zacharżewskiego nad

zgodzić się z tezą wspomnianego

sto trafilo pod panowanie Imperium

rzekę Don, gdzie wraz z kozakami

Krawczenka, że wspólnie mieszkali

Rosyjskiego. W latach 1805-1832

pokonal Tatarów. Mimo wątpliwości

tu Ukraińcy, Rosjanie, Moldawianie,

dzialalo tam slynne Liceum Krzemie-

o polskim pochodzeniu Zacharżew-

Serbowie. Ponadto także w mia-

nieckie (Gimnazjum Wolyńskie, Ateny

skich panegiryk Ornowskiego stal

steczkach Slobożańszczyny można

Wolyńskie). Tradycję szkoly z począt-

nimski w Alfabecie wspomnień. Dzię-

się pierwszą drukowaną historią

bylo spotkać Niemców, Francuzów,

ku XIX w. kontynuowalo Liceum Krze-

ki haslowej formie opisu, w 45 ese-

Slobodzkiego kraju, wydaną w Kijo-

Polaków, Żydów i Romów. Byly to

mienieckie powolane przez Józefa

jach udalo się autorce omówić więcej

wie w języku polskim.

oczywiście pojedyncze migracje,

Pilsudskiego w 1920 roku. Dzieje tej

zagadnień niż moglaby pomieścić

W późniejszych latach charkow-

które w krótkim okresie życia na

szkoly są osią narracji naszej książki.

klasyczna monografia Liceum i mia-

ska rodzina Zacharżewskich należala

obczyźnie poddawaly się rusyfi-

Byl to prawdziwy fenomen edukacyj-

sta. W książce znajduje się ponad 70

do najbogatszych w mieście i wydala

kacji i utożsamialy się z miejscem

ny lat międzywojennych, któremu nie

archiwalnych ilustracji, część z nich

Strona tytulowa książki H.

szereg stolników, mieszczan i guber-

nowego zamieszkania. Jednak pod

Kwitki-Osnowianenki o pól-

dorównala później żadna szkola ­ ani

jest po raz pierwszy publikowana.

natorów. Obecnie jedna z ulic Char-

wplywem ówczesnej mody na po-

kach charkowskich

w PRL, ani obecnie. Slynne Liceum

Książka zostala wydana dzięki

kowa nosi nazwę tego rodu.

chodzenie, kulturę, literaturę czy też

jest tylko pretekstem to opowiedzenia

pomocy Ministerstwa Kultury i Dzie-

Obok tych dwóch rodów, swoje

Spolonizowanie nazwiska w XVIII

muzykę polską, wielu z nich próbo-

historii międzywojennego Krzemień-

dzictwa Narodowego, a partnerem

polskie pochodzenie w Charkow-

wieku mialo także za cel wprowadze-

walo udowadniać szlachetność z

ca. Miasta przepięknie polożonego w

wydania jest Muzeum Niepodleglości

skim okręgu udowadniali: Kukol-Ja-

nie do Slobodzkiego kraju polskiej

terenów Polski i wlasną przynależ-

ciągnącej się kilkanaście kilometrów

w Warszawie, skąd pochodzi więk-

snopolscy, Kulikowscy, Kowalewscy,

mody i zwyczajów, które wówczas

ność do wyższych warstw. Problem

dolinie. Okolice te nie bez przyczyny

szość fotografii.

Kapuściańscy, Kukolewscy, Lese-

znane byly na terenie Rzeczypospo-

zatraty języka polskiego może być

nazywane byly Szwajcarią Wolyńską.

Książkę można kupić w naszej

wiccy i Samborscy, i wielu innych.

litej. Okolo 1700 roku spokrewniona

wyjaśniany także tym, że wojskowi

Autorka wybrala bardzo niekonwen-

księgarni internetowej, a już za

cjonalną metodę literacką, nawiązują-

chwilę w dobrych księgarniach na

cą do tej, którą zastosowal Jaroslaw

terenie calej Polski.

Marek Rymkiewicz w encyklopediach

Slowacki i Leśmian czy Antoni Slo-

JACEK TOKARSKI

List do redakcji

Podziękowanie za zaproszenie

do Warszawy

W tym roku Mokotowski Uniwer-

zostaly po zwiedzaniu muzeum Po-

sytet trzeciego wieku zaprosil dwie

wstania Warszawskiego, muzeum

osoby z Lwowskiego Pierwszego

Historii Żydów Polskich oraz Sejmu

Uniwersytetu Trzeciego wieku. Byly

i Senatu RP. W muzeum blogosla-

to pani Halina Prokofiewa i niżej

wionego ks. Jerzego Popieluszki

podpisana.

ogromnie przeżyliśmy opowieść o

Spotkania odbywaly się w War-

jego tragicznej śmierci.

szawie od 17 do 27 sierpnia br. Je-

Serdeczne dziękujemy za za-

Widok na rzekę Charków, widokówka z końca XIX w.

steśmy bardzo zadowolone z wykla-

proszenie nas. Slowa wdzięczności

dów, które prowadzili profesorowie

kierujemy szczególnie do profesora

z Zacharżewskimi rodzina Szydlo

Podobnie także ukraiński pisarz

i jeńcy wojenni, którzy przybywali

z różnych uczelni z Warszawy, co

Zbigniewa Romka, który poświęca-

zmienila nazwisko na Szydlowscy.

Hryhorij Kwitka-Osnowianenko po-

do Charkowa w XVII-XVIII wieku,

dalo nam możliwość uzupelnienia

jąc swój czas osobisty, stale opieko-

Wedlug niepotwierdzonych danych

slugiwal się zbitką polskich herbów:

w większości byli mlodymi męż-

naszych wiadomości z historii i lite-

wal się nami i pięknie zorganizowal

ród wywodzil się od szlachcica herbu

,,Pogoń", ,,Strzemię", ,,Bończa" i ,,Sze-

czyznami w wieku od 20 do 40

ratury naszego kraju, a także pozna-

nasz pobyt w Warszawie. Obiady w

Lubicz Kosmy Szydlowa, który mial

liga" i upatrywal początki Charkowa w

lat. Zakladając mieszane rodziny,

liśmy lepiej stolicę naszej Ojczyzny.

restauracji Sądu Najwyższego też

opuścić Polskę w 1535 roku. W na-

niejakim Andrzeju Kwitce, pochodzą-

wchodzili w nowe środowisko, język

Mialyśmy okazje spotkać się z

byly dobre. Dziękujemy.

stępnych latach Grzegorz Szydlow-

cym z terenów Rzeczypospolitej. Nie-

i kulturę. Brak codziennego użytku

ski w miejscowości Stary Merczyk

zaprzeczalnym jest fakt, że ulegając

języka prowadzil do jego zatraty.

koleżankami i kolegami z Bialorusi

pod Charkowem mial wybudować

modzie, ukraiński filozof i poeta Hry-

Dopiero w następnych pokoleniach

i Litwy. Niezapomniane wrażenia

DANUTA HNATYK

okazaly kamienny piętrowy palac ,,w

horij Skoworoda podpisywal się także

potomkowie odszukiwali wlasne

stylu Ludwika XVI", wedlug projektu

na polską manierę ­ ,,Skoworoda".

korzenie, aby ukazać szlachetność

Życiowe fraszki

nieznanego architekta. Są wątpliwo-

Największą militarną slawę na

krwi i odrębność od prostego ludu.

ści, czy architektem i budowniczym

wschodniej Ukrainie zdobyli czlon-

Idąc za myślą charkowskiego

profesora K. Rommela, można pod-

sumować, że Charków wszedl w XIX

A ty, wciąż wdziewasz czapkę-

ks. Michalowi Bajcarowi

wiek z dość bogatą mozaiką narodo-

niewidkę,

poświęcam

wości (mieszkalo tu już przeszlo 5000

Jako Don Kichot gonisz wiatraki,

Polaków, poslugujących się na co

Takie to czasy dzisiaj ,,nastali"

Jak Podbipięta szepczesz,

dzień językiem polskim), gdzie moż-

Czy ktoś z żelaza, czy ktoś ze stali,

że ,,hydko",

na bylo spotkać miejscową szlachtę,

Coś w nim się kruszy, coś pęka,

Jak koń ze śmiechu rżysz, że czas

polskich wojskowych i aktorów, emi-

lamie,

taki.

grantów z Europy, kupców i jeńców

Takie to czasów dzisiejszych

politycznych, wziętych w niewolę we

znamię.

Choć szanse marne, choć lasy

wszystkich wojnach, które prowadzi-

ploną,

lo Imperium Rosyjskie. Wszyscy ci

Czas, twój gospodarz,

Jako pan Michal odpierasz wroga

ludzie, pozostawali na tej ziemi na

dobrze cię zmlócil,

I pelnią wiary ­ tarczą obronną

stale, przyczyniając się do zwiększe-

W życiowym tyglu obleklo smarem,

Nieustępliwie stawiasz na Boga.

nia w kraju tego, co w obecnej lite-

Los na cię sidla, arkana zrzucil,

raturze bywa nazywane ,,kapitalem

Na mial zmielily cię mlyny stare.

STANISLAWA NOWOSAD

różnorodności".

Palac w Starym Merczyku obecnie