3

Wolna trybuna

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 października­16 listopada 2017 nr 20 (288)

Sowieci" i bolszewicy" dawniej i dziś

Jeszcze do niedawna w prasie na Zachodniej Ukrainie czymś zupelnie normalnym bylo użycie slów ,,sowieci" i ,,bolszewicy". Przodowali w tym byli

radzieccy ,,żolnierze ideologicznego frontu" i różnego rodzaju propagandziści. Nic w tym dziwnego, bo slowa te używane byly w ośrodkach ukraińskiej

diaspory w USA i Kanadzie. Ale dziwne bylo to, że byli obywatele radzieccy tak szybko je przejęli. Nie rozwlekając wywodu powiem, że byl to osobisty

problem tych wszystkich ,,wczorajszych". W obawie utraty pracy i stoczenia się na margines spolecznego życia, ci w niedawnej przeszlości ,,naukowi ko-

muniści i ateiści" chcieli w ten sposób uniknąć oskarżenia. Byla to najlepsza metoda, by zdystansować się i odgrodzić od niedawnej przeszlości.

się dość pozytywny. Niestety nieko-

okres Centralnej Rady. Podkreślę,

austro-węgierskich i niemieckich. Te

schematem, faktycznie pozbawiamy

WASYL RASEWYCZ

munistyczny wariant ukraińskości

że nie miala ona nic wspólnego z

wlaśnie wojska byly potęgą, która

się historii wspólczesnej. Rzecz w

przetrwal jedynie w diasporze, i nawet

Napiszesz ,,sowieci" i niby nie

radzieckimi ,,sowietami". To werbalne

nie tylko bronila państwa ukraińskie-

tym, że Ukraina nawet w szczątko-

po 1991 roku, ukraińscy specjaliści z

masz nic wspólnego z reżymem ra-

znieksztalcenie kryje w sobie glęboki

go, ale poszerzyla jego granice do

wej wersji sowieckiej, miala miejsce

USA czy Kanady, z wyjątkiem kilku

dzieckim. Użyjesz slowa ,,bolszewicy"

sens. Rzecz w tym, że prawie caly

tych dziś nam znanych. Jednak w

wlaśnie w ksztalcie USRR. Niestety

osób, nie ruszyli masowo budować

­ i niby nie byleś wczoraj czlonkiem

niepodleglościowy ruch ukraiński

spolecznej świadomości Ukraińców

lub na szczęście, wspólczesna Ukra-

nową Ukrainę.

KP ZSRR, nie pracowaleś w struk-

byl lewicowy. Może poza kilkoma

figurowali oni, jako okupanci, którzy

ina oglosila swoją niezależność nie

Piszę o tym wszystkim, nie po

turach partyjnych, nie wykladaleś na

konserwatywnymi partiami, które nie

przyszli przywrócić stary porządek.

na podstawie i w granicach URL,

to, by śpiewać hosannę reżymowi

propagandowej katedrze przedmio-

mialy szczególnego wplywu na życie

Dlatego, gdy zamajaczyla perspek-

ukraińskiego państwa hetmana Sko-

radzieckiemu, lecz by po raz kolejny

tów, nie mających nic wspólnego z

polityczne. Przychylność chlopów

tywa utworzenia wladzy robotni-

ropadzkiego, Dyrektorii czy ZURL,

przypomnieć, skąd jesteśmy. Na co

nauką. Ale gdyby to ograniczylo się

można bylo zdobyć jedynie dzięki

czo-chlopskiej, gdzie ziemia miala

a jako spadkobierca wlaśnie USRR.

należy zwrócić szczególna uwagę,

jedynie do ,,przenicowaniema kadry

socjalistycznym haslom. Faktem jest

należeć do chlopów, a fabryki ­ do

Oznacza to, że historycy, a szczegól-

czego pozbyć się, co zmienić, a co

komunistycznej ­ nie bylo by proble-

też, że z lewicową retoryką bolszewi-

robotników, Ukraińcy nie bardzo ża-

nie politycy, powinni zaakceptować

być może, nawet rozwinąć. Posta-

mu. Przeciągnąlby się okres tworze-

ków przegrywal każdy, kto zachowal

lowali ,,interwentów", których zaprosi-

to, co jest dane i rozpatrywać po-

wa: nie mamy nic wspólnego z ko-

nia nowej, nieideologicznej kadry na-

odrobinę zdrowego rozsądku. Prze-

la Centralna Rada. I nie tęsknili też

szczególne etapy tworzenia Ukrainy

munistyczną przeszlością, byliśmy

ukowców, doczekaliby emerytury sta-

cież bolszewicy ­ to wladza rad ro-

za wladzą ukraińską, która kojarzyla

w granicach radzieckiego projektu.

w wewnętrznej opozycji, zaś wladza

rzy propagandyści ­ i co z tego? Nie

botniczych, chlopskich i żolnierskich

się im z wojskowym reżymem oku-

Należy uświadomić sobie, że

radziecka przeczy samej naturze

wszystko jest jednak takie proste.

deputowanych.

pacyjnym.

USRR ­ to nie jedynie produkt so-

ukraińskości ­ jest niczym innym, jak

Wyszkolona dla radzieckiej ma-

przejawem glębokiej infantylności.

szyny propagandowej cala armia żol-

I na zakończenie. Na czym po-

nierzy okazala się bardzo żywotna.

lega aktualność poruszonego te-

Brak zaś wśród nich trwalych zasad

matu? Mamy tu kilka wymiarów. Po

przeksztalcil ją w niezniszczalnego

pierwsze ­ należy przestać bawić

transformersa. Nowi naukowcy po-

się w chowanego i w każdej trudnej

jawiają się z ,,blogoslawieństwem"

sytuacji zwalać winę na innych. Tak,

starych. Starzy się klonują, co czyni

Wielki Glód zostal dokonany przez

niemożliwym określenie granicy mię-

reżim stalinowski. Tak, bylo to ludo-

dzy ,,postępowymi" i ,,zacofanymi".

bójstwo narodu ukraińskiego z mi-

I gdyby tylko na tym polegal pro-

lionowymi ofiarami. Ale nie dokonali

blem, to sytuację banalnie można by

tego mityczni ,,sowieci". Brali w tym

przeczekać. Bo gdyby nie bylo wla-

udzial nie jedynie ,,obcy", ale i masa

snych krytycznych naukowców, zain-

miejscowych Ukraińców. Nie można

teresowanie przeszlością ukraińskiej

przy pierwszej nadarzającej się oka-

przestrzeni wcale nie byloby mniej-

zji usuwać niewygodne nam osoby z

sze: zbadaliby ją i opisali za nas i dla

kręgu Ukraińców. Nie warto również,

nas inni. Jest jednak jedno wielkie

,,rekrutować" do narodu ukraińskie-

,,ale". ,,Nasi" nie zaprzestali pisania. A

go tych, którzy już nie mogą oprzeć

to, że ich produkt jest czasem poni-

się takim manipulacjom. Czyli, nie

żej wszelkiej krytyki, można wyjaśnić

można budować idealnego projektu

bardzo prosto: mamy przecież prawo

ukraińskiego w czasie przeszlym.

do wlasnej historii i nikt nam nie ma

Po drugie, wśród komunistów

nic do gadania. W wyniku tego otrzy-

bylo bardzo wielu Ukraińców. Szcze-

mujemy taki sobie nadpsuty produkt

Ukraińskie partie również eks-

Osobno należy tu powiedzieć o

wieckiej agresji, ale i wspólczesny

rze lub nie, deklarowali oni wiarę w

do użytku wewnętrznego.

ploatowaly system rad przedstawi-

pogromach Żydów. Sprawcami po-

projekt ukraiński. Nie wszyscy bol-

komunistyczną przyszlość. Chętnie

Ale to jeszcze nie wszystko. Naj-

cielskich. Jednak w ruchu ukraińskim

gromów na terenie obecnej Ukrainy

szewicy przyjechali na Ukrainę z

rozbudowywali system radziecki i nie

większym problemem jest to, że ten

nie bylo partii, które by dzialaly wśród

byli wszyscy: i rosyjscy bialogwar-

Rosji, a spośród samych Ukraińców

mniej chętnie robili karierę. Nie warto

prymitywny produkt czyni się podsta-

robotników, lub w ogóle im coś propo-

dziści, i ukraińscy hetmani i nawet

bylo bardzo wielu przekonanych ko-

również obawiać się tego, że po roz-

wą koncepcji ukraińskiej historii. Idąc

nowaly. Jedynie hetman Skoropadz-

bolszewicy. Problem ,,pogromów

munistów. Radziecki okres ukrainiza-

padzie ZSRR wielu komunistów wlą-

za populistami, tworzy się sterylny

ki nie uznawal rad. Ale jego politykę

Petlury" ciągnie się do naszych dni.

cji w znacznej mierze ujednolicil prze-

czylo się w dzielo budowy niezależ-

wariant, gdzie za Ukraińców uważa-

chlopi przyjęli wrogo, ponieważ za-

Ukraińskim historykom trudno przy-

strzeń państwową. Ukraińcy przestali

nej Ukrainy. Ukraina nie byla nawet

ni są jedynie ci, którzy walczyli i to

żądal on zwrotu ziemi, przejętej od

znać się do tego, że państwo Symo-

czuć się czymś egzotycznym, malo

Polską, gdzie poza czlonkami PZPR

po ,,slusznej" stronie. W taki sposób

wlaścicieli, wprawdzie z możliwością

na Petlury bylo nadzwyczaj slabe i

znanym, folklorystycznym. Wprowa-

bylo wielu specjalistów, gotowych do

stajemy się skoczkami historyczny-

późniejszego wykupu. Natomiast bol-

po prostu nie bylo w stanie kontro-

dzenie języka ukraińskiego do na-

przebudowy calego aparatu rządze-

mi, ponieważ przeskakiwane są cale

szewicy oglosili swój ,,Dekret o ziemi",

lować calego terytorium. Twierdząc,

uczania w szkolach i na uczelniach

nia. Na Ukrainie prawie wszystkie

epoki bez walczących, lub gdy nie

na który rzucilo się prawie cale chlop-

że Dyrektoria byla pelnowartościo-

doprowadzilo do powstania potężnej

kadry byly związane z KP ZSRR.

ukladają się oni w ,,sluszny" system

stwo. Widać z tego, że wladza bolsze-

wym i silnym tworem państwowym,

wyksztalconej warstwy spoleczeń-

Warto więc bylo wystrzegać się tego,

ideologicznych wspólrzędnych.

wicka byla dla ukraińskich chlopów

narażamy się na pytanie: dlaczego

stwa. Nie trzeba za każdym razem

by wyższa nomenklatura partyjna

A teraz o tych dwóch slowach

bardziej zrozumiala i bliższa.

wówczas nie zapobiegla i nie prze-

podkreślać politycznego zaangażo-

uzurpowala sobie nową wladzę w

wania tej oświaty i, możliwie, nie-

konkretnie. Dlaczego ,,sowieci"? Cho-

Jednak nie warto formalizować

szkodzila pogromom?

niezależnej Ukrainie i przeksztalcila

dzi o to, że przeinaczając rosyjskie

wysoki jej poziom. Ważne, że byla

historii. Nie warto też odrzucać faktu,

Nie uwzględniając rzeczywistych

ją w komunistyczny rezerwat z nową

masowa i ogólnie dostępna.

slowo nasi twórcy chcą oddzielić niby

że utworzenie w 1918 roku Doniecko-

nastrojów politycznych i ograniczo-

nazwą, herbem i hymnem. Ale to już

Kolejnym ważnym osiągnięciem

prawdziwą historię od tej narzuconej

Krzyworoskiej Republiki Ludowej bylo

nej bazy spolecznej dla ukraińskich

się stalo. Dlatego należy poszukiwać

radzieckiej modernizacji byla ukra-

przez wroga. Poprzez tego rodzaju

impulsem do agresji bolszewików na

dążeń państwowotwórczych, pomi-

obecnie nowych dróg i stawiać na lu-

inizacja miast i tworzenie pionu wla-

manipulacje podejmowana jest próba

Ukrainę. Że rząd ukraiński sformowa-

jając slabe rozeznanie w ukraińskim

dzi mlodych.

dzy. Chociaż z zachcianki Stalina,

przemycenia do świadomości spo-

ny zostal poza jej granicami, w Kur-

projekcie państwowym ze strony

Po trzecie, w żadnym wypad-

ale od 1945 roku Ukraina jest czlon-

lecznej postulatu o wrogiej dla Ukra-

sku. Że wchodzili w jego sklad ludzie,

obywateli oraz przerzucając winę na

ku nie można dopuścić do tego, by

kiem ­ zalożycielem ONZ. A więc

ińców istocie wladzy radzieckiej. A

którzy nie zawsze mieli coś wspólne-

zewnętrznego wroga, ryzykujemy

Rada Najwyższa Ukrainy przyjęla

nazwa jednej z republik radzieckich

tymczasem obecny ustrój państwowy

go z Ukrainą. Te i inne fakty, wyrwane

skazanie samych siebie na blędne

ustawę, uznającą caly okres radziec-

stale wybrzmiewala na arenie mię-

Ukrainy nadal pozostaje radziecki (od

z kontekstu, zmuszają często wspól-

pojmowanie wlasnej historii. Często,

ki na Ukrainie za okupacyjny. Ozna-

dzynarodowej. Oprócz tego w tym

slowa ,,rady" ­ red.), poczynając od

czesnych ukraińskich historyków do

historycy, opisując ten okres, popy-

czać to będzie koniec naszej historii,

okresie powstala cala techniczna i

Rady Najwyższej i na radzie wiejskiej

zbyt kategorycznego wniosku: URL

chają nas do bardzo prymitywnego

ponieważ unieważni USRR, i tym

humanistyczna inteligencja. Nawet,

kończąc.

padla w wyniku wojskowej agresji ro-

schematu. Wedlug niego po upad-

samym podda w wątpliwość granice

jeżeli Wielki Glód i represje lat 30.

Jak do tego doszlo? Czy ktoś

syjskich bolszewików.

ku URL następuje okres rosyjskiej

wspólczesnej Ukrainy i jej status mię-

powstrzymaly te procesy, to okres

obcy narzucil ten model, czy też

Jednak, jeżeli zastanowić się glę-

bolszewickiej okupacji Ukrainy, który

dzynarodowo-prawny.

po II wojnie światowej, szczególnie

utwierdzil się on na Ukrainie histo-

biej, to masowe zwijanie się wladzy

przerywają próby ,,państwowotwór-

na Zachodniej Ukrainie, gdzie nowa

rycznie? Jeżeli przyjrzymy się uważ-

ukraińskiej nastąpilo nie tyle wskutek

cze" podczas II wojny światowej, po

Tekst ukazal się w języku

wladza po prostu zmuszona byla

nie historii Ukrainy z lat 1917-1920,

agresji rosyjskich bolszewików, co

czym znów powraca okres okupacji

ukraińskim na portalu zaxid.net

przeprowadzić ukrainizację, okazal

to jednym z glównych wątków będzie

wskutek wycofania z Ukrainy wojsk

sowieckiej. Zgadzając się z takim