8

Przegląd wydarzeń

30 listopada­18 grudnia 2017 nr 22 (290) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pamięć o karskim

Zobaczyl pieklo na ziemi

wraca do Lwowa,

i opowiedzial o tym światu

miasta gdzie byl szczęśliwy

honoris causa uniwersytetu w Luc-

(dokończenie ze s. 1)

Jan Karski mial wybór, jak każdy czlowiek, co dnia.

ku i przy tej okazji bardzo wyraźnie

Przecież nie musial wejść do getta, nie musial jechać

wypowiedzial się za pojednaniem

Omówiono  jeszcze  kwestię

polsko-ukraińskim, by budować

Lemków deportowanych z Polski na

do Belżca ­ bylo to bardzo niebezpieczne. Jednak pod-

inną przyszlość ­ skomentowal zna-

tereny Ukrainy, rezerwat w Żólkwi

jąl decyzję, że wejdzie. Skutki jego dzialań byly kolosal-

czenie sylwetki polskiego emisariu-

jako wspólne dziedzictwo Polaków

sza Jaroslaw Hrycak.

i Ukraińców i ukraińską pamięć hi-

ne, tak, że możemy mówić o roli jednostki w historii.

- To, że na Ukrainie Polacy są

storyczną w kontekście stosunków

postrzegani jako najbardziej przy-

wzajemnych.

tycznych wyobrażeń. Okazalo się, że

skiego ,,Tajne państwo", którą napisal

Z EWĄ JUNCZYK-ZIOMECKĄ,

jazny naród, wynika miedzy innymi

- Jestem bardzo zadowolona

Polska bardzo szybko zostala podbi-

w 1944 roku i która wtedy ­ jeszcze

prezes  zarządu  Fundacji

z takich konferencji jak ta. Oczywi-

z tej konferencji, która się odbyla w

ta przez nazistowskie Niemcy, a on

przed ustaleniami w Jalcie ­ zostala

Edukacyjnej Fundacji Jana

ście jedna konferencja nie zmienia

takim delikatnym momencie. Akurat

sam dostal się do niewoli sowieckiej,

bestsellerem, doczekala się drugiego

Karskiego rozmawial WOJ-

świata, ale trzeba robić swoje, jak

powstaly napięcia polityczne między

z której udalo mu się zbiec. Bardzo

wydania. W 60 lat później, z pomo-

CIECH JANKOWSKI.

śpiewal Mlynarski. Sprawy polsko-

Polską a Ukrainą, które na szczęście

szybko zostaje żolnierzem polskiego

cą Uniwersytetu Georgtown udalo

ukraińskie to najpoważniejsze wy-

nie są przeszkodą, by historycy i

państwa podziemnego. Polska, w

się tę książkę wydać ponownie. Ta

W jakich okolicznościach

zwanie, jakie stoi i przed Ukrainą,

edukatorzy ze sobą rozmawiali, bo

odróżnieniu od wielu państw, pod-

grupa ludzi, która koncentrowala się

powstala Fundacja Eduka-

i przed Polską. Jestem przerażony

jest taka wola, by rozmawiać o pew-

bitych przez hitlerowców, nie miala

na tych dwóch wydarzeniach, posta-

cyjna Jana Karskiego?

Fundacja Edukacyjna Jana Kar-

rządu, który by wspólpracowal z oku-

nowila dzialać dalej i w ten sposób w

skiego powstala najpierw w Stanach

pantem, ale stworzyla struktury pań-

USA powstala Fundacja Edukacyjna

Zjednoczonych, a potem powstala jej

stwa podziemnego. Skupiala w nich

Jana Karskiego. W parę miesięcy

mlodsza siostra w Polsce. Wyrosla

przeważnie ludzi mlodych.

później Fundacja powstala w Polsce.

z entuzjazmu trzech grup w USA:

Są to dwie organizacje z podobną

Jak to się stalo, że temu

Amerykanów polskiego pochodze-

nazwą ­ jedna po angielsku, a dru-

czlowiekowi powierzono ta-

nia, Żydów amerykańskich i Polaków

ga po polsku. Obie mają wspólnych

ką ważną misję?

w Stanach. Możemy stwierdzić, że

Jan Karski, świetnie wyksztalcony

dyrektorów i wspólnych doradców.

byly to grupy amerykańskich chrze-

we Lwowie, znający doskonale język

Przewodniczącym ze strony amery-

ścijan i amerykańskich Żydów. Część

niemiecki, posiadający znajomości,

kańskiej jest Andrzej Rojek, Polak i

z nich to byli absolwenci Uniwersy-

zostal wprowadzony w struktury pań-

Amerykanin, a w Warszawie ­ jestem

tetu Georgtown w Waszyngtonie,

stwa podziemnego przez o wiele star-

ja. Naszym zadaniem jest edukacja.

gdzie przez 40 lat prof. Jan Karski

szego brata, przed wojną pilsudczyka,

Taka jest nazwa i o to nam chodzi.

byl wykladowcą w szkole stosunków

oficera Policji Państwowej. Szybko

Zadaniem jest jedynie

międzynarodowych. Byla to, można

zorientowano się, że Karski posiada

edukacja? Czy może też

obecnym stanem tych relacji, gdyż

nych stereotypach, które są i prze-

powiedzieć, wspólpraca atlantycka

wybitne cechy, przede wszystkim fo-

propagowanie takiej posta-

nie ma ważniejszej sprawy dla

szkadzają we wzajemnym zrozumie-

­ równolegle po obu stronach Atlan-

tograficzną pamięć. Zaproponowano

wy, jaką mial Jan Karski?

polskiej racji stanu, niż stosunki

niu się i przyjaźni ­ powiedziala Ewa

tyku. W Polsce Ewa Wierzyńska z

mu przewożenie informacji do rządu

Chodzi też nie tylko o to, by przy-

polsko-ukraińskie ­ powiedzial dr

Junczyk-Ziomecka, prezes Fundacji

Muzeum Historii Polski, która stale

polskiego na uchodźctwie, najpierw

wracać pamięć o czlowieku, który

Maciej Kozlowski z Collegium Civi-

Edukacyjnej Jana Karskiego. ­ Tej

uczestniczy w projekcie, wystąpila

we Francji, a później ­ w Anglii. Teraz

może być wzorem dla mlodego po-

tas. ­ Nie mówię tylko o oczywistym

konferencji patronowal Jan Karski,

z inicjatywą w 10. rocznicę śmierci

mlodzieży trudno jest zrozumieć, że

kolenia. W tej chwili tych autorytetów

zagrożeniu ze wschodu, o sytuacji

jego życiorys opowiada o bardzo

Jana Karskiego, by w ciągu czterech

istnial świat bez telefonów i Internetu,

jest bardzo malo i wśród mlodzieży,

geopolitycznej, ale trzeba również

dramatycznych momentach historii

lat ­ do 100. rocznicy jego urodzin ­

i czym bylo przedzieranie się przez

jak zauważyliśmy, panuje swego ro-

pamiętać, że w tej chwili w Polsce

Europy i świata. Tutaj uczestnicy

prowadzić wydarzenia, które mialyby

okupowaną Europę, żeby dostarczyć

dzaju glód: chcieliby mieć jakieś po-

mieszka kolo miliona Ukraińców,

ukraińscy, relacjonując swoje refera-

przywrócić pamięć o tej niezwyklej

wiadomości z okupowanej Polski do

stacie, które bylyby dla nich wzorcem.

i od tego, jak te stosunki będą się

ty, odnosili się do swoich osobistych

postaci. Okazalo się, że Polacy nie

Francji. Tu zaczyna się historia Kar-

Karski trafia do mlodzieży w sposób

ukladaly, będzie zależalo w ogóle

historii, do swojej pamięci o tym, co

znają zbyt dobrze tej jednej z naj-

skiego, która mlodym ludziom, którzy

bezpośredni, bo wszystko, co uczyni-

życie w Polsce.

dzialo się po II wojnie światowej. W

wybitniejszych osobistości jak np.

przeczytali ,,Tajne Państwo", gdzie

lo z niego postać międzynarodową i

- Podobne konferencje są po-

tym sensie Karski nas tutaj polączyl.

środowiska żydowskie w Stanach.

opisuje swoje losy wojenne, może

znaną dokonalo się w jego życiu, gdy

trzebne, ponieważ daje to możli-

Na konferencję przybyl najbar-

Przed Konsulatem Generalnym RP

kojarzyć się z historią Jamesa Bon-

byl bardzo mlodym czlowiekiem. Po

wość przedstawicielom mlodszego

dziej znany w Polsce historyk ukra-

u zbiegu 37 ulicy i Madison Av. w

da. Są to niebezpieczne, niezwykle

zakończeniu studiów na Uniwersy-

pokolenia studentów zapoznać się

iński, Jaroslaw Hrycak:

Nowym Jorku, stoi pomnik-laweczka

przygody, wymagające inteligencji,

tecie Lwowskim przyjechal do War-

z tą tematyką. Myślę, że będzie-

- Postać Jana Karskiego jest

Jana Karskiego, stąd miejsce to na-

sprytu, podstępu, aby wykonać za-

szawy i zostal zatrudniony w MSZ.

my kontynuować tę konferencję,

szczególnie ważna, dlatego, że

zwane Jan Karski Corner, jest znane

danie. Przewozil informację o tym,

Bylo to 1 stycznia 1939 roku. Caly

zwlaszcza, że Jan Karski byl stu-

obecnie, zamiast być niezależnym

Amerykanom. Bylo to zupelnie natu-

co dzialo się z obywatelami RP pod

świat byl przed nim otwarty, pragnąl

dentem Uniwersytetu Lwowskiego.

od przeszlości, wracamy do niej,

ralne miejsce, aby tę wiedzę rozprze-

okupacją niemiecką, a później, gdy

być dyplomatą, znal znakomicie kilka

Każda osoba o slawie światowej

stwarzamy konflikty i to niestety

strzeniać na środowiska inne, niż

wojna rozlewala się coraz szerzej ­

języków, byl świetnie wyksztalcony

środowisko Żydów amerykańskich.

wiadomości o zagladzie Żydów. Tu

na renomowanej uczelni. W dziewięć

jest bardzo ważna dla wychowania

jest proces nie tylko ogólnoeuro-

Podczas mojej bytności konsulem

Karski odegral kolosalną rolę, która

miesięcy później zostaje wezwany

naszych studentów ­ mówil prof.

pejski, ale ogólnoświatowy. Ma

generalnym w Nowym Jorku zor-

polegala na tym, że przed jego ko-

do wojska. Jego zgrupowanie mia-

Bohdan Hud z Uniwersytetu Iwana

to miejsce szczególnie w stosun-

ganizowalam spotkanie, na którym

lejną wyprawą zglosili się do niego

lo lokalizację w miasteczku Oświę-

Franki we Lwowie.

kach polsko-ukraińskich. To nie

staralam się wyjść z postacią Jana

przedstawiciele spoleczności żydow-

cim ­ przypadek wyjątkowy. I ten

Konferencja  zakończyla  się

znaczy, że nie mamy problemów.

Karskiego do środowisk w USA. Po-

skiej z warszawskiego getta, a wie-

mlodzieniec bardzo szybko zostal

deklaracją wszystkich organizato-

Mamy, i wielkie, ale potrzebne są

stanowiliśmy, że pierwszym krokiem

dząc, że znów wybiera się na Zachód,

wprzęgnięty w machinę wojenną.

rów, że należy ją kontynuować w

nam symbole alternatywne, które

będzie zwrócenie się do prezydenta

zapytali, czy nie zechcialby zobaczyć

Wszystkie jego marzenia, jak i wielu

przyszlych latach we Lwowie. Te-

pomogą nam szukać pojednania,

Obamy o uhonorowanie Karskiego

jak wygląda życie w getcie? Karski,

innych, po prostu legly w gruzach.

goroczna odbyla się 20 listopada

i postać Karskiego nadaje się do

najwyższym odznaczeniem cywil-

za zgodą rządu w Londynie, podjąl

Co w nim bylo jeszcze takiego, co

z inicjatywy Fundacji Edukacyjnej

tego idealnie. Pytalem podczas tej

nym USA ­ Prezydenckim Medalem

się tego zadania. Zostal dwukrotnie

warto, szczególnie w krajach Europy

Jana Karskiego, przy wspólpracy

konferencji ekspertów, co Karski

Wolności. Udalo się nam to zrobić w

przemycony do warszawskiego getta

Środkowo-Wschodniej przypominać?

Wydzialu Stosunków Międzynaro-

mial do powiedzenia w stosunkach

ciągu 11 miesięcy ­ co jest tempem

i to, co tam zobaczyl, prześladowalo

Karski pochodzil z pokolenia, które

dowych Uniwersytetu Iwana Franki,

polsko-ukraińskich. On twardo po-

ekspresowym. Ameryka jest dużym

go do końca życia.

urodzilo się już w niepodleglym kra-

Konsulatu RP we Lwowie i patrona-

pieral linię Giedroycia, a poza tym

krajem, ma wielu bohaterów, i ten

ju. Urodzil się w 1914 roku i wycho-

Wiedza o zagladzie Ży-

cie Kuriera Galicyjskiego.

otrzymal w latach 90. tytul doktora

medal przyznawany jest w różnych

wal w niepodleglej Polsce. Mlodzież,

dów jest dziś powszechna,

dziedzinach: sportu, mediów, kultu-

której rodzice, dziadkowie, pradziad-

jednak zapytam, co tam zo-

Roczniki kuriera galicyjskiego i Polaka Malego

ry, sztuki, nauki, a także dyplomacji.

kowie, zachowali polską tożsamość,

baczyl?

Czasami, ci, którzy starają się o przy-

Bylo to podczas wielkich wywó-

mimo iż żyli w kraju rozdartym przez

do nabycia w naszej redakcji

znanie tego medalu swojemu bohate-

zek z getta, które mialo okolo 400

trzy zabory, wychowywala się odtąd

rowi dążą do tego dwa-trzy lata. Tak

tys. mieszkańców, zgromadzonych

w atmosferze wielkiego entuzjazmu

ekspresowe zalatwienie tej sprawy

na ciasnej przestrzeni w sercu War-

odbudowy niepodleglego państwa,

dalo nam do myślenia. Mianowicie,

szawy, oddzielonej od reszty miasta

otrzymywala bardzo romantyczne i

że nazwisko ,,Karski" otwiera drzwi,

murem. Karski zobaczyl tam glód,

ideowe wyksztalcenie, a jednocze-

ponieważ, bez żadnej wątpliwości

umieranie na ulicach, śmierć, nędzę

śnie miala poczucie godności, że

Zawiadamiamy, że w redakcji są do nabycia kompletne oprawione roczniki

podpisywali ten wniosek zarówno se-

ludzką. Ci przedstawiciele zapytali

jest nareszcie pokoleniem wolnych

Kuriera Galicyjskiego z lat 2007-2016, a również roczniki Polaka Malego z

natorowie, jak i przedstawiciele izby

Karskiego, czy nie zechcialby zoba-

Polaków we wlasnym i niezależnym

lat 2012-2016. Cena roczników na Ukrainie po 300 UAH za jeden, a z wysyl-

reprezentantów, organizacje polonij-

czyć, jak wygląda obóz śmierci? Kar-

państwie polskim. Wybuch wojny

ką do Polski ­ 100 PLN za jeden.Osoby zainteresowane prosimy o kontakt:

ne i organizacje żydowskie. Równole-

ski jedzie do Belżca. Potem okazalo

w 1939 roku takich ludzi jak Karski,

Natalia Kostyk, tel.: +38 /0342/ 54 34 61

gle staraliśmy się, żeby książka Kar-

się, że nie byl to Belżec, lecz ostatnia

bardzo szybko pozbawil tych roman-

e-mail: nataliakostyk@wp.pl