26
Z przedwojennej prasy
30 listopada18 grudnia 2017 nr 22 (290) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Lwów jesienią 1918
(cz. II)
Kontynuujemy druk materialów Witolda Demiańczuka o wydarzeniach
we Lwowie w listopadzie 1918 roku, które powstaly na podstawie wspo-
mnień i materialów dzialaczy ukraińskich. Material ukazywal się w od-
cinkach w listopadowych numerach Wieku Nowego z okazji 10-lecia
odzyskania Niepodleglości.
gmachu na I p.), a spotkanym kilku
ność we Lwowie do orężnej rozprawy
opracowal
ajentom policyjnym polecam spro-
przeciw wladzy ukraińskiej.
KRZYSZTOF SZYMANSKI
wadzić natychmiast dwóch starszych
Godzi się zaznaczyć, że dr. Ba-
urzędników policyjnych Ukraińców,
ran przez caly czas urzędowania
-IV-
Komitet przy pracy; Tajne nara-
nadkomisarza p. Adama Smulkę i
swego, postępowal zawsze z wielkim
dy kolejarzy ukr. na Kopytkowem;
radcę policji p. Sochańskiego. Wkrót-
taktem i wrodzoną mu uprzejmością.
Przejęcie agend Dyrekcji policji; Nie-
ce zjawia się w gabinecie swoim Dr
Piszący te slowa zostal również zaan-
sluszne zarzuty przeciw dr. Reinlen-
Reinlender, a w jakiś czas potem pn.
gażowany przez niego do czynności
derowi.
Smulka i Sochański. Przystępujemy
urzędowych, lecz nie mógl niestety
do odbierania urzędowania. Dr. Re-
objąć swych obowiązków, gdyż tego
- W dalszym ciągu, zapisuje
inlender oddaje mi kasę i dokumenty,
samego dnia przylapany zostal przez
dr. Baran, postanowiono z takiemi
z czego spisujemy specjalny protokól
ukr. patrole wojskowe w restauracji
instrukcjami wyslać specjalnych goń-
i ja to wszystko oddaję bezzwlocznie
Atlasa w Rynku (ulubiona knajpa
ców na prowincję, (przeważnie stu-
protokolarnie p. Smulce, który mial
poety Zbierzchowskiego) na próbo-
Julian Romańczuk
dentów), zaś Komitet wojskowy wziąl
aż do dalszego zarządzenia pro-
waniu nektarów boskich Baczew-
na siebie techniczne przeprowadze-
wadzić agendy prezydjum Dyrekcji
skiego i przesiedzial za to 24 godzin
Kost Lewycki
nie we Lwowie powziętych uchwal co
Policji i porozumiewać się na razie
w I klasie gimnazjum ukraińskiego
dzie spokój we Lwowie, gdyż wobec
do obsadzenia dworca kolejowego,
w tej sprawie ze mną. P. Sochań-
w Narodnym Domu. Wyratowal go z
internowanych można będzie zasto-
tudzież pojedynczych budynków rzą-
skiemu poruczylem prowadzenie
tej opresji, a może nawet i od śmier-
sować nawet najdalej idące represje
dowych i koszar we Lwowie. Jesz-
policji kryminalnej. Dr. Reinlender, aż
ci teraźniejszy posel Dr. Gelewicz,
wojenne na wypadek ruchawki pol-
cze w czasie narad wyjechalem na
do dalszych zarządzeń mial zostać
za co mu na tem miejscu sklada
skiej we Lwowie. Oznajmil przytem,
Kopytkowe, gdzie zwolano naradę
w domu i nie wydalać się z niego.
serdeczne podziękowanie. Rozumie
że spis tych ludzi jest już u niego.
lwowskich kolejarzy ukraińskich. Ze-
Chwilę zostalem w budynku policji i
się, że po tem wszystkiem wstydzil
Wszystko to zreferowalem na wie-
branym zakomunikowalem powzięte
natychmiast zaczęli zglaszać się do
się już wracać na zaofiarowaną mu
czornem posiedzeniu Nacjonalnej
uchwaly i nakazalem im od pólnocy
mnie urzędnicy Polacy i wlaściciele
posadę z taką kwalifikacją.
Rady 1. listopada, jeszcze przed
nie puszczać na zachód żadnych po-
dóbr z Galicji wschodniej po prze-
przybyciem do Rady Nacjonalnej de-
ciągów, a od tej chwili pelnić slużbę
pustki, chcąc dostać się do domów.
-V-
Szatański podszept; Przeję-
w imieniu Ukr. Nacjonalnej Rady. Z
U Polaków widocznem bylo wielkie
cie wladzy cywilnej i wojskowej we
naciskiem zaznaczam przy tej spo-
przygnębienie, niespokój a u nie-
Lwowie; Przyjazd poslów z Wiednia;
sobności wielką moralną tężyznę
których wścieklość i nienawiść. Do
Delegacja do hetmana Skoropadz-
i nacjonalną świadomość setek, a
budynku dyrekcji policji zaglądalem
Jewgen Petruszewicz
kiego.
może i tysięcy naszych ludzi, którzy
jeszcze przez dwa następne dnie,
wiedzieli o przewrocie, lecz nikomu o
Okazuje się, że Dyrekcja Policji przy
lecz później urzędowanie ustalo,
nim nie zdradzili".
ul. Mickiewicza jeszcze nie zajęta.
gdyż budynek dyrekcji policji zna-
- Tak mimowolnie pisze Dr.
Tutaj następuje szczere przyzna-
Nie marnując czasu, proszę o asy-
lazl się na linji bojowej i wydawanie
Baran. Zostalem dyrektorem policji
nie się szanownego autora pamiętni-
stencję dwóch oficerów i 30 kozaków
przepustek przeniesiono do budynku
we Lwowie i to tylko przypadkowo,
ka, do malego tchórzostwa. Przyznaje
(?) w celu obsadzenia Dyrekcji Policji.
wojskowego przy ul. Walowej.
gdyż formalnie nie bylem nim nigdy.
się mianowicie, że w nocy nie spal w
Żądanie moje spelniono i za chwilę
Wlaściwej swej dzialalności poli-
Charakterystyczna rzecz! W budyn-
swojem mieszkaniu przy ul. Kraszew-
udaję się do budynku Dyrekcji Policji.
cja ukraińska nie rozwinęla, bo już od
ku dyrekcji policji zglosil się do mnie
skiego l. 19, lecz u znajomych Żydów,
Oficerowie ustawiają straż przy oby-
3 listopada rozpoczęly się zawzięte
dnia i listopada 1918 r. jeden z urzęd-
gdyż doniesiono mu w ostatniej chwi-
dwóch wchodowych bramach, fronto-
boje uliczne. Jednem z zarządzeń,
ników policyjnych i radzil mi wydać
General Karl Graf Huyn, na-
li, że w sąsiedztwie l. 17 lub 19 ulo-
wej i tylnej pod komendą podoficerów,
które wydala dyrekcja policji oprócz
nakaz aresztowania i to bezzwlocz-
miestnik austriacki we Lwo-
kowala się Polska Organizacja Woj-
a sami ze mną idą na górę do gabi-
czysto policyjnych, odnoszących się
nego, względnie internowania dwóch
wie w 1918 roku
skowa (P. O, W.), która, jak twier-
netu dyrektora policji dra Reinlende-
do szynków, chodzenia wieczorem
do trzech setek najwybitniejszych
legacji polskiej w osobach marszalka
dzi rozwinęla na gruncie lwowskim
ra. Przy wchodzie zastają woźnego
po ulicach i zamykania bram byl
Polaków ze Lwowa i przywódców
kraju Niezabitowskiego i Prezydjum
bardzo ożywioną dzialalność przeciw
prezydjalnego i polecam mu zbudzić
zakaz wydawania polskich gazet we
mlodzieży polskiej, co on wykona
m. Lwowa, lecz Rada Nacjonalna
Ukraińcom. Respekt ten jednego z
dyrektora, (mieszkal w tym samym
Lwowie, które jawnie wzywaly lud-
do dwóch godzin, a wówczas bę-
zadecydowala nikogo z Polaków nie
glównych przywódców przewrotu,
internować, mnie zaś polecila tylko
(twierdzi Dr. W. Ochrymowicz w ,,Dilo"
dalszy nadzór nad dzialalnością po-
Nr 245 z r. 1928.), dyrektora Policji a
licji. Popoludniu 1 listopada udala
w końcu ministerstwa, przed zniko-
się delegacja Rady Nacjonalnej pod
mą wówczas garstką, co prawda,
przewodnictwem dra Kościa Lewic-
dzielnych Peowiaków, powinien
kiego do internowanego przez woj-
wzniecić w nich zaslużoną dumę.
sko nasze b. namiestnika hr. Huyna.
- Spalem bardzo niespokojnie,
Biedak, nie mial do wladzy naszej
skarży się dr. Baran, zaledwie
większego żalu, jak tylko ten, że jego,
zaczęlo świtać, wyszedlem na mia-
generala, internowal podoficer, cho-
sto i tutaj zobaczylem nasze patrole
ciaż wedle przyjętych zwyczajów,
wojskowe z żólto-blękitnymi wstęga-
powinien to byl wykonać bezwarun-
mi, rozbrajające spotkanych oficerów.
kowo oficer, gdyż on jest aktywnym
Na ratuszu lwowskim powiewal wielki
generalem. Hr. Huyn oświadczyl de-
żólto-blękitny sztandar. Budynki pań-
putacji, że on jako namiestnik więcej
stwowe obsadzone naszymi oddzia-
już nie urzęduje i prosil ówczesnego
lami wojskowymi, skladającymi się
wiceprezydenta namiestnictwa, a
glównie z ,,landszturmaków" z re-
obecnego senatora p. Wlodzimierza
zerw, gdyż mlodzież byla na froncie,
Decykiewicza, by spisal akt odda-
a Siczowi Strzelcy na Bukowinie.
nia wladzy w ręce Ukraińskiej Rady
Przed Narodnym Domem tlumy
Nacjonalnej. Protokól taki spisano.
wojskowych i cywilnych. Wchodzę
Ukraińska Rada Nacjonalna objęla
na I p., gdzie urzędowala komenda
wladzę państwową nie tylko faktycz-
i dowiaduję się, co dotychczas zajęto.
Jeńcy ukraińscy
