12

Wolna Trybuna

18­27 września 2018 nr 17 (309) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

W chwili gdy piszę te slowa, zaledwie kilka dni dzieli nas od rozpoczęcia XI Polsko-Ukraińskich Spotkań w Jaremczu.

Początki Spotkań sięgają roku 2007, gdy z inicjatywy Kuriera Galicyjskiego i Narodowego Uniwersytetu Przykar-

packiego im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankiwsku odbyla się pierwsza konferencja. Inicjatywa uzyskala wsparcie

Senatu RP oraz polskiego MSZ za pośrednictwem fundacji ­ kiedyś ,,Pomoc Polakom na Wschodzie", a obecnie

,,Wolność i Demokracja". Wkrótce do grona organizatorów dolączylo Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu

Warszawskiego, a od lat kilku także kijowski Instytut Badań Politycznych i Etniczno-Narodowych NAN Ukrainy.

W chwili obecnej Spotkania należą do największych i najbardziej opiniotwórczych wydarzeń w sferze stosunków pol-

sko-ukraińskich na plaszczyźnie spolecznej. Są stalą platformą wymiany myśli. Podczas Spotkań omawiane są pro-

blemy geopolityki, bezpieczeństwa, ekonomiki, a także sprawy polityki pamięci historycznej oraz problemy wspólne-

go przeciwdzialania zagrożeniom wewnętrznym i zewnętrznym. W jaremczańskich Spotkaniach uczestniczą naukow-

cy, politolodzy i publicyści obu krajów. Od dwóch lat Spotkania odbywają się pod patronatem Polsko-Ukraińskiego

Forum Partnerstwa powolanego z inicjatywy MSZ Polski i MZS Ukrainy.

Poniżej zapraszamy do lektury tekstu Jerzego Lubacha, publicysty i filmowca, reżysera filmu ,,Trudne Braterstwo",

traktującego o dziejach Sojuszu Pilsudski ­ Petlura. Tekst ten będzie wstępem do panelu poświęconego geopolityce.

Międzymorze ­ szansa czy zagrożenie dla Ukrainy

Mój tekst nie pretenduje do miana artykulu naukowego, proszę więc nie oczekiwać przypisów i bibliografii, choć

oczywiście mam ją w glowie. Ale ponieważ szacowne grono zawodowych historyków tu zebranych zna wszyst-

kie te źródla lepiej ode mnie, nie widzę powodu, by się tą wiedzą popisywać. Chodzi mi raczej o przedstawienie

stanu świadomości Polaka zainteresowanego sprawą pojednania i wspólpracy z Ukrainą w kontekście wydarzeń

politycznych obecnych, których korzeni upatruję w nieco glębszej historii obu naszych krajów.

Co jednak najistotniejsze, to

podchodzą do możliwości ponowie-

JERZY LUBACH

fakt, iż największe z oznaczonych

nia sojuszu o takiej skali.

Od początku bieżącego roku w

tu państw nie należy ani do Unii Eu-

W dzień tej zapomnianej roczni-

stalej rubryce Klub Prometeusza co

ropejskiej, ani do NATO, co więcej,

cy na Uniwersytecie Warszawskim

tydzień publikuję w ,,Gazecie Pol-

nigdy nie zadeklarowalo się z chęcią

odbyla się niezwykle interesująca

skiej Codziennie" artykul dotyczący

przystąpienia do takiego jak Interma-

sesja naukowa poświęcona dzisiej-

projektu zwanego ,,Międzymorzem",

rium paktu. To Ukraina. Nasz wielki

szemu poklosiu paktu Pilsudski-Pe-

stanowiącego ­ nie tylko wedlug mnie

terytorialnie sąsiad, który zerwanie

tlura, zorganizowana pod patronatem

­ kontynuację i rozwinięcie ,,ruchu

z dominacją Rosji oplaca codzienną

wspólprzewodniczących  Polsko-

prometejskiego" z pierwszej polowy

daniną krwi. Dlaczego Ukraina nie

Ukraińskiego Forum Partnerstwa ­

XX w. W pierwszym z tych tekstów

widzi dla siebie korzyści w powstaniu

Jana Malickiego, dyrektora Studium

zamieścilem za Portal Międzymorza

nowej sily równoważącej ogromną

Europy Wschodniej UW i Witalija

Jagiellonia.org mapkę, która pokazu-

przewagę Rosji w tym regionie? I czy

Portnikowa, znanego ukraińskiego

je kraje potencjalnie zainteresowane

taki twór bez udzialu Ukrainy w ogóle

dziennikarza i publicysty. Udzial

uczestnictwem w polityczno-gospo-

ma sens?

wzięli wybitni uczeni, historycy z

Semen Petlura i Józef Pilsudski w Winnicy w 1920

darczym projekcie Międzymorza,

21 kwietnia tego roku minęla

obu krajów, jak prof. Grzegorz Mo-

roku

czyli Intermarium. Wspomniany portal

praktycznie niezauważona przez

tyka z Instytutu Studiów Politycznych

nie reprezentuje żadnej państwowej

roku w Bukareszcie, oczekiwane jest

zawsze byly zależne od Rosji. Rząd

mass-media 98 rocznica wielkie-

PAN, prof. Wladyslaw Werstiuk z In-

organizacji, glosząc poglądy zwo-

oficjalne ogloszenie stanowiska De-

USA opowiada się nie tylko za zróż-

go polsko-ukraińskiego projektu

stytutu Historii Narodowej Akademii

lenników ścislej wspólpracy Polski z

partamentu Stanu o umieszczeniu

nicowaniem dostaw surowców, ale

politycznego znanego jako pakt

Nauk Ukrainy, czy profesor Bohdan

wieloma krajami postsowieckimi w

projektu Międzymorza na liście na-

także za różnorodnością typów pa-

Pilsudski-Petlura, który mial się

Hudź z Uniwersytetu Lwowskiego,

celu stworzenia sojuszu polityczno-

rodowych projektów priorytetowych

liw na rynku. Dla USA ważne jest to,

stać rdzeniem koncepcji prometej-

wspólscenarzysta mojego filmu do-

gospodarczego zabezpieczającego

USA. Wedlug Sandry Oudkirk z

by kraje sojusznicze mialy dostęp

skiej, poprzedniczki dzisiejszej idei

kumentalnego ,,Trudne braterstwo",

uczestniczące w nim państwa przed

Biura ds. Zasobów Energii Departa-

do tego, co chcą".

Międzymorza. Wolna Ukraina, ale

zrealizowanego w 1998 r. i pokaza-

narastającą falą nowego imperiali-

mentu Stanu jest to m.in. odpowiedź

Gdy się spojrzy na wspomnianą

i Bialoruś, przyjazne Polsce i od-

nego także podczas owej sesji.

zmu rosyjskiego.

na rozpoczętą przez Rosję i Niemcy

mapkę, zwraca uwagę, że obejmu-

dzielające nas od wciąż imperialnej,

Od powstania filmu minęlo rów-

Oficjalnie Międzymorze to po-

budowę gazociągu Nord Stream 2,

je ona jako potencjalnych czlonków

choć zbolszewizowanej Rosji, so-

no 20 lat, ale okazalo się, że zdaniem

wolana w 2015 r. z inicjatywy prezy-

omijającego zarówno Ukrainę, jak

Międzymorza poza istniejącą już

jusz obejmujący państwa baltyckie

zebranych na sali uczonych niestety

dentów Polski i Chorwacji, Andrzeja

i Polskę:

,,dwunastką" państwa kaukaskie ­

na pólnocy, Rumunię i Gruzję nad

nie zestarzal się on w ogóle. Dlacze-

Dudy i Kolindy Grabar-Kitarović, gru-

go ,,niestety"? Ano dlatego, że stan

pa dwunastu państw-czlonków Unii

świadomości spolecznej wagi i sensu

Europejskiej. Obejmuje ona obecnie:

polsko-ukraińskiej wspólpracy stra-

Austrię, Bulgarię, Chorwację, Czechy,

tegicznej i w Polsce, i na Ukrainie

Estonię, Litwę, Lotwę, Polskę, Rumu-

niewiele się od tamtej pory zmienil

nię, Slowację, Slowenię i Węgry.

na lepsze... Drugi obok Pilsudskie-

Pierwszy szczyt grupy inicja-

go bohater filmu, Ataman Naczelny

tywnej odbyl się w Dubrowniku 25

Symon Petlura nie powrócil w glorii

i 26 sierpnia 2016 roku. Przyjęto tam

męczennika za ojczyznę do ukraiń-

deklarację, w której wskazano cele

skiego panteonu i nadal spoczywa

wspólpracy w dziedzinie energetyki

na cmentarzu w dalekim Paryżu,

gazowej, transportu, komunikacji cy-

gdzie go zamordowal w 1926 r.

frowej oraz gospodarki i wyrażono

sowiecki agent, zaś zamiast niego

przekonanie, że Europa Środkowa

miejsca w owym duchowym pante-

i Wschodnia staną się bardziej bez-

onie zajęli Stepan Bandera i bojow-

pieczne i bardziej konkurencyjne oraz

nicy OUN i UPA.

przyczynią się tym samym do wzmoc-

Ukraińscy i polscy uczeni dość

nienia Unii Europejskiej jako calości.

zgodnie wskazywali, że jest to w

W kolejnym spotkaniu, które mialo

,,Nord Stream 2 to problem.

Gruzję i Azerbejdżan. Nie dziwi to

Morzem Czarnym, Azerbejdżan nad

znacznie większym stopniu wynik

miejsce w Warszawie w dniach 6 i 7

Przywiązujemy do niego wagę, po-

zbytnio, gdyż oba one zadeklarowaly

Morzem Kaspijskim... Rozmach

decyzji co do wyboru polityki histo-

lipca 2017 roku, bral udzial również

nieważ Europa jest naszym niezbęd-

chęć wstąpienia do Unii Europej-

geopolityczny tego projektu poraża,

rycznej przez kolejnych ukraińskich

prezydent Stanów Zjednoczonych

nym partnerem. Zatem zatrzymanie

skiej, zaś Gruzja od dawna ubiega

a świadomość, że w 1920 r. doznal

przywódców, niż wyraz rzeczywi-

Donald Trump, który wyglosil istny

budowy gazociągu leży również w

się intensywnie także o czlonkostwo

on klęski ­ mimo zwycięstwa nad

stych opartych na wiedzy preferen-

panegiryk na cześć tego projektu,

naszym interesie. Dla Europy Środ-

w NATO. Umieszczenie tu także

bolszewikami ­ sprawia, że oba

cji samych Ukraińców, którym owej

zapowiadając oficjalne dlań wsparcie

kowo-Wschodniej  dywersyfikacja

Bialorusi świadczy zaś niewątpliwie

kraje, zarówno Polska, jak Ukraina,

realnej wiedzy brakuje niemal w tym

ze strony USA. Na następnym szczy-

źródel energii to dodatkowo pewien

o optymizmie autorów z Portalu Mię-

do dziś nie przetrawily kwestii tego

samym stopniu, co zaraz po unie-

cie, który ma się odbyć jesienią tego

przelom w historii. Państwa regionu

dzymorza Jagiellonia.org.

paktu i obecnie z dużą ostrożnością

zależnieniu się od Rosji, czy 20 lat