26

Z przedwojennej prasy

18­31 stycznia 2019 nr 1 (317) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Wspólnie w walce z trudnościami...

,,Lwowskie wiadomości parafialne", tygodnik poświęcony życiu religijnemu m. Lwowa, w pierwszych

numerach stycznia 1929 roku wiele miejsca poświęcil zadaniom, które czekają na lwowskich katolików w nad-

chodzącym roku. Oprócz wytycznych moralnych poświęcono w każdym numerze miejsce na opis wydarzeń ak-

tualnych ze sfery polityki i życia międzynarodowego, wiadomości lwowskich i innych materialów interesujących

mieszkańców miasta. Czasopismo ukazywalo się w niedzielę ­ tak, że po wyjściu z kościola można bylo nabyć

świeży numer ,,Wiadomości". Proszę zwrócić uwagę, jak wiele tematów nie utracilo aktualności również dziś.

a jednocześnie trwonią bezmyślnie

Nowy Rok się zacząl...

opracowal

Pod jakiemiż, że się tak wyrażę,

ostatnie grosze na glupstwa. Iluż to

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

wróżbami zacząl się ten Rok Nowy?

jest takich, co ciężko pracują calymi

Nader niewesolo przedstawiają się

dniami, aby po otrzymanej wyplacie

Proszę wczytać się w ten arty-

możliwości i widoki na ten czasokres.

tygodniowej caly zarobek puścić

kul redakcyjny ­ pasuje jak ulal do

Zewsząd jeży się uciśnienie i zabój-

na bezmyślne pijaństwo i hulanki.

naszych czasów...

cze cienie smutku, spowodowanego

Ileż jest takich rodzin, które ,,klepią

Co nas czeka w roku 1929?

przewleklym kryzysem, oklepanym

biedę", odmawiają sobie i dzieciom

Każdy czlowiek polączony jest

już a upartym kryzysem... Gdyby to

najniezbędniejszych potrzeb, żyją

silnemi węzlami z rozmaitemi zada-

byl kryzys jedynie gospodarczy, ma-

w warunkach urągających wszelkim

niami życia i zależnie od tego różne

terjalny, prędzej bylby przelamany.

zasadom higjeny, ale gdy przyjdą

uklada plany na przyszlość. Raz my-

Jest to jednak coś więcej bo jest to

święta, potrafią wydać od razu wiel-

śli o najbliższym roku jako ojciec, raz

przesilenie duchowe, jak wiemy, w

kie sumy na wódki i smakolyki...

jako czlowiek pewnego zawodu, to

które zapadly umysly i charaktery

Ten obraz marnotrawstwa musi

znów jako czlonek jakiejś organizacji

rzesz ludzkich... Jest to nieszczęsne

wstrząsnąć świadomością każdego

czy stronnictwa. W każdym kierunku

przesilenie ludzkości.

Polaka, myślącego o przyszlości na-

chce czegoś dokonać, to więcej, to

Przy różnych przypominaliśmy

szego kraju, a równocześnie z tem

mniej, zależnie od wielkości cięża-

okazjach i dziś także przypominamy,

napelnia trwogą wzmagający się

ru, jaki wziąl na siebie. Tu ograniczy

że obecny stan ludzkości jest po-

obraz nędzy. Okazuje się, że stoli-

się tylko do wplacania wkladki, tam

dobny do stanu świata pogańskiego

ca nasza jest miastem glodujących.

posunie się do intenzywnej pracy, a

Arcybiskup metropolita lwowski Boleslaw Twardowski

w przededniu narodzin Zbawcy. Po-

Wedlug danych Ubezpieczalni Spo-

we wszystkiem trzymal będzie silne

podczas poświęcenia kamienia węgielnego pod kościól w

dobnie jak wówczas narody zostaly

lecznej więcej niż polowa wszystkich

wodze w swem ręku, by okoliczności

Zimnej Wodzie

podźwignięte i im zostala wskazana

ubezpieczonych, a więc przeszlo 125

nie rzucaly nim i jego czynami jak ze-

droga do ocalenia, olśniona światlem

dla rozwoju i propagandy prasy, to,

miejscu, a pod względem śmiertel-

tysięcy osób, zarabia poniżej kosztów

schlym liściem.

prawdy Bożej, tak i dziś czuwająca

broń Boże, nie jest samą grzeczno-

ności na pierwszem. Z jednej strony

utrzymania... Jak usunąć tę niedolę

Tak samo musimy określić swe

moc zbawcza gotowa jest podźwi-

ścią; jest to także obowiązek obywa-

olbrzymie masy nędzarzy, z drugiej

mas polskich! Są u nas reformato-

plany na rok 1929 jako katolicy.

gnąć ludzkość na wyżynę ladu i z

telski i katolicki. Prasa katolicka, pisma

gromada oplywająca i pogrążona w

rzy, którym się wydaje, że dość ode-

Wziąć nam trzeba pod uwagę sie-

uciśnień wybawić, byleby się rzesze

i gazety, to są bodaj najważniejsze

zbytku. To nie alarm przesadny, to

brać bogatym, a dać ubogim, aby

bie, jako jednostkę, która ma przez

ludzkie do dróg Bożych zwrócily. A

środki dzialania w spoleczeństwie bo

rzeczywistość, którą już podkreślają

uszczęśliwić naród! To wcale nie

to zbliżyć się do Boga: wziąć nam

teraz jeszcze do trosk, jakie nasze

nieraz i w wielu okolicznościach jest

publicznie nawet niektórzy zwolenni-

rozstrzyga sprawy. Trzeba przede

trzeba pod uwagę siebie, jako żywą

serca przepajają, specjalne dolą-

to sposób praktycznie w rzeczy samej

cy obecnego rządu. Niedawno w sej-

wszystkiem ludzi nauczyć rozumne-

cząstkę spoleczeństwa katolickiego,

czają się troski, iż się tak wyrażę

najważniejszy. Zatem i w tym kierun-

mie senator Malski wolal: ,,Jest u góry

go użytkowania i celowej oszczęd-

jako cząstkę Kościola katolickiego.

obywatelskie, doraźne, któremi nie

ku niech się ten nowy rok zaznaczy

kilkudziesięciu tysięcy ludzi, którzy

ności energji i pieniędzy, nie tylko

Co każdy z osobna ma osiągnąć w

interesować się żaden rzetelny Po-

większym postępem. Nie powinniśmy

żyją, piją i popuszczają pasa, a obok

bogaczy, ale i tych biedaków, którzy

roku 1929, to już jest rzecz jego wla-

lak nie może. Mam na myśli sprawy

powodować się malodusznością i śla-

nich nędza i ciemnota". A takie zjawisko

dziś jęczą pod ciężarem nędzy, a

snej myśli, jego stanu duszy i o tem

rozmaite z dziedziny gospodarczej,

mazarją i iść po plaszczyźnie zanie-

spotykamy dziś niestety i w innych na-

jednocześnie bezmyślnie marnotra-

pisać nie możemy.

wią swe zdrowie i swój grosz ciężko

,,Lwowskie Wiadomości Parafjal-

zapracowany.

ne" chcą poruszyć to, co jest w związ-

ku z planami naszego X Arcybiskupa

Ale nie wszystko w Polsce jest

Boleslawa Twardowskiego i potrzebą

tak zle. Okazuje się, że może być u

chwili. Życzeniem X. Arcybiskupa

nas jak w Skandynawii...

jest walka z niemoralnością. Niemo-

ralność stala się czemś tak nagmin-

Wieś, gdzie nie kradną

Slyszy się nieraz o szczęśliwych

nem, iż ukazuje się już jako groźne

krajach skandynawskich, gdzie nie-

zagadnienie spoleczne i narodowe z

ma prawie zlodziei (chyba wielcy),

wszystkiemi następstwami. Pędzimy

gdzie niema zwyczaju zamykać

naoślep z przerażająca lekkomyślno-

mieszkań na noc, gdzie nie zginie

ścią. Musimy się z tego otrząsnąć.

pozostawiony przez zapomnienie

W końcu zważyć nam trzeba

pugilares w kawiarni, gdzie publicz-

to zawstydzające zjawisko, że tak

ność sama zabiera z kiosków gazety,

bezkarnie pozwalamy afiszować się

pozostawiając należność (leży tam

wszelkiemu zepsuciu. Nie czujemy

zwykle talerzyk z ,,drobnemi", aby

się, my katolicy, silą, choć nas jest

kupujący nie mieli klopotu z rozmia-

wielu, bo nie mamy lączności, lącz-

ną). Slyszy się o tych szczęśliwych

ności moralnej. Jesteśmy piaskiem,

krajach i mimo woli przychodzi po-

który nawet dzieci depcą bezkarnie

Scena zbiorowa z ,,Pastoralki" Leona Szillera

równanie z tem, co jest u nas. Nie-

i rozrzucają na wszystkie strony,

dawno podawaliśmy na podstawie

narzucając swą wolę, postępując

rodach i państwach. Natomiast, to co

politycznej, spolecznej i kulturalnej, o

dbań, ale raźno do czynu ręka w rękę

statystyk w Polsce, że wśród prze-

bezkarnie, wbrew naszej woli w

nas Polaków specjalnie cechuje i co

których tu nie sposób rozprawiać, a

stanąć, aby wspólnemi wysilkami bu-

stępstw najwięcej jest rozpowszech-

sprawach ważkich. Ta lączność jest

stanowi nieszczęście szerokich mas

których każdy domyśleć się może.

dować lepszą przyszlość.

niona kradzież. I oto dowiadujemy

czymś koniecznem. Objąć musi caly

spoleczeństwa i nędzarzy, i bogaczy to

Zważmy przytem, iż haslem

się rzeczy szczególnej. Jak donosi

Lwów, każdą ulicę, każdy dom. Kó-

marnotrawstwo zdrowia i pieniędzy.

szczególniejszem na ten czas jest

Ktoś, ukrywający się pod skró-

,,Kurjer Polski" z ostatnich dni, jest w

leczka wzajemnej adoracji, gromad-

Obliczenia stwierdzają, że Polak

specjalna troska o podźwignięcie

tem ,,St. M", analizuje przyczyny tra-

powiecie kowelskim taka ,,skandy na-

ki dobrodziejów i przyjaciól, rzesze

przeciętnie w roku 1927 wydal 24 zl.

i wzmocnienie powagi i znaczenia

gicznej kondycji narodu polskiego. Tu

wska" wieś. Nazywa się Potasznia.

pobożnych popychadel nie stanowią

na alkohol, 19 zl. na tytoń, a tylko 13

rodziny i malżeństwa. Do usilnej za-

znów kolejna aktualna analogia...

Tam także nie zamyka się mieszkań

wartości i niczego nie przeprowadzą,

zl. na cukier... W jednym tylko 1928

pobiegliwości w tym kierunku zobo-

Nieszczęście Polski:

na noc. Niema zlodziei. Jak na nasze

żadnego zla nie zwalczą. A my musi-

roku Polacy wydali na sam tylko al-

wiązani jesteśmy zarówno racjami

nędza i zbytek

stosunki zjawisko szczególne. I to

my stoczyć zwycięską walkę.

kohol póltora miljarda zlotych, a więc

religijnemi, jak też i względami naro-

Powiedzmy  sobie  szczerze;

znamienne, że, jak donosi to samo

Polska dzisiejsza zaczyna jakby

przepili polowę calego budżetu pań-

dowo-państwowemi. Szczególniej też

pismo jest to skutek pracy księdza

Dalej Aleksander Buczko rozwa-

staczać się w dól. Lud u nas przy-

stwowego... Istnieje jakaś straszliwa

jako jedno z najważniejszych zadań

katolickiego Janusza, proboszcza

ża znaczenie rodziny i malżeństwa

miera z glodu i grozi mu już zwyrod-

lekkomyślność i niezaradność wśród

praktycznych i jako jeden z najważ-

miejscowej parafji, nadzwyczaj sza-

­ analogia z ogloszonym w Kościele

nienie. Pod względem zdrowotności

naszych rodaków. Biedacy wyrze-

niejszych środków staje przed nami

nowanego nie tylko przez katolików.

2019 Rokiem Rodziny.

stoimy w Europie na ostatniem

kają, zlorzeczą na wyzysk i biedę,

sprawa prasy katolickiej. Co czynimy