3
www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 26 kwietnia16 maja 2019 nr 8 (324)
Emocje wokól prawa Polacy w Lipawie i Padwie
świadectwo naszych dziejów
o języku
Instytut POLONIKA oddaje w ręce czytelników dwie niezwykle publikacje przybliżające historie
Jedynym państwowym (oficjalnym) językiem na
często zupelnie nieznane, a bardzo ważne z punktu widzenia polskiej historii i kultury. ,,Polacy
Ukrainie jest język ukraiński tak brzmi pierwsze
w Lipawie historia znana, nieznana, zapomniana" oraz ,,Metryka nacji polskiej w Padwie
zdanie ustawy ,,O zapewnieniu funkcjonowania języ-
15921745" są świadectwem wspólnego dziedzictwa polsko-lotewskiego i polsko-wloskiego.
ka ukraińskiego jako państwowego". Po glosowaniu
Polacy w Lipawie to skojarzenie
i przyjęciu ustawy 25 kwietnia w Radzie Najwyższej
niewiele dziś mówiące mieszkańcom
deputowani odśpiewali hymn Ukrainy.
Polski i Lotwy, być może nawet sko-
jarzenie osobliwe tlumaczy autor
paciu. W szkolach o specjalnym pro-
WOJCIECH JANKOWSKI
książki, Marek Galuszko. Tymcza-
gramie nauczania, jeden bądź więcej
sem historia Lipawy, portowego mia-
przedmiotów mogą być wykladane
Za przyjęciem nowego prawa
sta na kurlandzkim wybrzeżu Morza
w języku angielskim i w innych ofi-
glosowalo 278 parlamentarzystów,
Baltyckiego, kryje w sobie wiele cie-
cjalnych językach Unii Europejskiej.
przeciw bylo 38, siedmiu wstrzyma-
kawych, a przede wszystkim stosun-
Podobnie książki naukowe mogą
lo się od glosu. Andrij Parubij, spiker
kowo malo znanych polskich wątków,
być drukowane w języku angielskim,
parlamentu powiedzial, że Petro Po-
które czynią badanie dziejów miasta
bądź innych unijnych. Prasa może
roszenko obiecal podpisać nowy do-
przynajmniej z polskiej perspektywy
być drukowana w języku innym, niż
kument. Ludzie zebrani przed gma-
zadaniem niezwykle interesującym.
ukraiński, o ile jest wydawana wersja
chem Rady Najwyższej entuzjastycz-
Choć związki Lipawy z historią
ukraińska w tym samym nakladzie.
nie przyjęli nowe prawo. Tymczasem
Rzeczypospolitej sięgają początku
Te zasady nie dotyczą jednak prasy
Opozycyjny Blok zablokowal podpi-
XVII w., brakuje publikacji prezentu-
Metryka nacji polskiej, okladki
wydawanej w językach autochtonicz-
sanie przeglosowanego projektu. W
jących polskie dokonania w dziejach
nych Ukrainy (nalezą do nich Tatarzy
Radzie Najwyższej zarejestrowano
miasta. Marek Galuszko jest jednym
Skoryna. Kanclerzem Uniwersytetu
dwóch tomów publikacji wypelniają
krymscy, Krymczacy, Karaimi i Grecy
dwa projekty o skasowaniu nowego
z nielicznych badaczy tego zagadnie-
w Padwie byl Jan Zamoyski, który
fotokopie wpisów polskich studentów
znad Morza Azowskiego) i w języ-
prawa. Oleksandr Wilkul oznajmil,
nia. Na podstawie wlasnych zbiorów
nasiąknąwszy ideami humanizmu w
czlonków organizacji studenckiej,
kach unijnych. W prasie w językach
że nowe prawo narusza co najmniej
oraz archiwaliów przechowywanych
murach tej uczelni zmaterializowal
zwanej nacją polską, z lat 1592
unijnych reklamy mogą być drukowa-
dwa artykuly konstytucji. Podpisanie
w instytucjach lotewskich lub po-
je w idealnym mieście Zamościu.
1745. Wśród ozdobnych, poetyckich
ne w języku wydania. W trakcie wy-
prawa jest zatem zablokowane do
zostających w rękach prywatnych,
Przygotowana przez Instytut
dedykacji znajdują się rozbudowane
darzeń publicznych należy używać
rozpatrzenia tych dwóch projektów.
przywraca pamięć o Polakach zwią-
POLONIKA publikacja, pod redakcją
kompozycje heraldyczne, nierzad-
języka państwowego, jeżeli będzie
Wedle projektu, do znajomości
zanych z Lipawą. Wśród bohaterów
naukową prof. dr. hab. Miroslawa
ko będące prawdziwymi dzielami
wykorzystywany inny, organizator
języka urzędowego są zobowiązani
Lenarta, udostępnia niezwykly doku-
ma obowiązek zapewnić tlumacze-
prezydent państwa, przewodniczący
ment, jakim jest ,,Metryka nacji pol-
nie, o ile zażąda tego chociaż jeden
Rady Najwyższej, ministrowie, czlon-
skiej" nie tylko polskiemu i wloskiemu,
uczestnik. Wykorzystanie języków
kowie rządu, deputowani, urzędnicy
lecz także europejskiemu odbiorcy.
autochtonicznych i mniejszościowych
wszystkich szczebli, funkcjonariusze
Równocześnie wydanie wpisuje się w
jest regulowane prawem o narodach
policji, adwokaci, notariusze, pracow-
uroczyste obchody przypadającego
autochtonicznych i mniejszościach
nicy slużby zdrowia itp. Język ukra-
w 2022 r. 800-lecia uniwersytetu w
Ukrainy. Osoby fizyczne mają prawo
iński ma obowiązywać w mediach,
Padwie.
w dokumencie tożsamości domagać
miejscach publicznych. Każdy oby-
Obie publikacje można
się zapisu imienia, nazwiska i imienia
watel Ukrainy jest zobowiązany do
zakupić w siedzibie Insty-
odojcowskiego w transkrypcji z inne-
znajomości języka państwowego, z
tutu POLONIKA w Warsza-
go języka, powolując się na swoją
kolej państwo gwarantuje każdemu
wie. Szczególowe informacje
narodową tradycję. Nazwy geogra-
obywatelowi możliwość nauki ukraiń-
znajdują się na stronie inter-
ficzne miejsc poza granicami Ukra-
skiego. Podejmuje się jednocześnie
netowej: www.polonika.pl
iny podaje się w transliteracji języka
do zorganizowania kursów języka dla
miejscowego, jeżeli istnieje zukraini-
doroslych.
Narodowy Instytut Polskiego
zowana nazwa, może być używana.
Publiczne kpiny z języka ukra-
Dziedzictwa Kulturowego za Gra-
W dokumentach oficjalnych mają
ińskiego mają pociągać za sobą
nicą POLONIKA zostal powolany
pierwszeństwo nazwy zgodne z
prawne konsekwencje przewidzia-
przez ministra Kultury i Dziedzictwa
ukraińską tradycją. Nowe prawo nie
ne prawem o publicznym znieważa-
Narodowego 18 grudnia 2017 r. jako
ingeruje w język obrzędów religijnych
niu symboli narodowych. Ponadto
wyspecjalizowana państwowa insty-
i życie prywatne.
celowe deformowanie języka ukra-
tucja kultury, której celem jest za-
Mykola Kniażycki, przewodni-
ińskiego w oficjalnych dokumen-
chowanie materialnych śladów kul-
czący parlamentarnej komisji kultu-
tach i tekstach, naumyślne pisanie
tury polskiej za granicą oraz ksztal-
ry i jeden z autorów nowej ustawy
z naruszeniem standardów języka
towanie świadomości Polaków na
zapewnial w rozmowie z telewizją
ukraińskiego może prowadzić do
temat ich dziedzictwa kulturowego.
Bielsat, że będzie to bardzo liberal-
pociągnięcia do odpowiedzialności
Projekty Instytutu Polonika prowa-
ne i nowoczesne prawo. Języki unij-
prawnej. Językiem w miejscu pracy
dzone są w ramach trzech progra-
ne nie są zagrożone, a nowe prawo
ma być język państwowy. Pracowni-
mów strategicznych: OCHRONA,
ma za cel dać odpór dominacji języ-
ków nikt nie ma prawa zmuszać do
BADANIA i POPULARYZACJA pol-
ka rosyjskiego.
używania innego języka, niż język
skiego dziedzictwa kulturowego za
Ustawa zaklada powolanie Pań-
oficjalny.
granicą.
Polacy w Lipawie, okladka
stwowej Komisji ds. Standardów Ję-
W jakim stopniu nowe prawo ma
zyka Państwowego oraz powolanie
dotyczyć mniejszości narodowych,
książki znajdziemy takie postacie jak:
sztuki. Zalicza się do nich m.in. herb
Marta Szafranek
pelnomocnika ds. ochrony języka
w tym mieszkających na Ukrainie
prezydent RP Gabriel Narutowicz,
Rzeczpospolitej Obojga Narodów
specjalista ds. PR
państwowego. Nowe prawo dotyczy
Polaków? Analiza projektu wskazu-
kompozytor Aleksander Okolo-Kulak,
otwierający tom pierwszy czy herby
rzecznik Prasowy
również organów wladzy Autono-
je, że przede wszystkim skierowane
dyrygent, skrzypek i kompozytor Emil
Boguslawa Leszczyńskiego, Fran-
micznej Republiki Krymu.
jest przeciw wszechobecnemu rosyj-
Mlynarski czy Jan Bloch, zaslużony
ciszka i Jana Dembińskich, Józefa
Tytul: ,,Polacy w Lipawie historia
Tymczasem biuro prasowe pre-
skiemu. Pewną ,,furtką" jest wprowa-
dla budowy kolei, a także rozwoju
Antoniego Częczkiewicza.
znana, nieznana, zapomniana"
zydenta elekta, Wolodymyra Zelen-
dzenie w wielu akapitach oficjalnych
miasta jako uzdrowiska. Bogato ilu-
Uniwersytet Padewski byl jed-
Autor: Marek Gluszko
skiego opublikowalo deklarację, że
języków Unii Europejskiej, a zatem
strowana książka jest pierwszą tego
nym z najznakomitszych ośrodków
Cena: 80,00 zl
po objęciu stanowiska, przeprowa-
m.in. polskiego, rumuńskiego i wę-
typu publikacją skierowaną zarówno
intelektualnych Europy doby huma-
Rok wydania: 2018
dzona będzie rzetelna analiza tego
gierskiego. Przedstawiciele mniej-
do czytelników w Polsce, jak i na Lo-
nizmu. Do grona studentów należaly
Wydawca: Instytut POLONIKA
projektu, pod kątem zachowania
szości mają zagwarantowane prawo
twie. Autor publikacji otrzymal za nią
najwybitniejsze postacie swej epoki:
ISBN: 978-83-66172-04-3
wszystkich konstytucyjnych praw
do nauki obok ukraińskiego swojego
nagrodę ,,Przeglądu Wschodniego" w
Dante, Petrarka, Torquato Tasso,
wszystkich obywateli Ukrainy. Wedle
ojczystego języka w przedszkolu i
kategorii ,,Popularyzacja problematy-
Galileusz, Mikolaj z Kuzy. Ich towa-
Tytul: ,,Album Polonicum. Metryka
jego slów, nie przeprowadzono kon-
w ,,początkowej" szkole (klasy IIV)
ki wschodniej".
rzyszami byli przyszli twórcy nauki
nacji polskiej w Padwie: 15921745"
sultacji ze spoleczeństwem. Zapew-
poprzez stworzenie specjalnych klas
,,Metryka nacji polskiej" to dwu-
i kultury Rzeczpospolitej, tacy jak:
[edycja fototypiczna]
nil jednak przy tym, że język ukraiński
(grup). To rozwiązanie spotkalo się
tomowe, fototypiczne wydanie nie-
Pawel Wlodkowic, Jan Kochanow-
Cena: 95,00 zl
jest jedynym językiem państwowym,
uprzednio z protestami Rumunów i
zwyklych ksiąg będących świadec-
ski, Marcin Kromer, Grzegorz z Sa-
Rok wydania: 2019
problematyczne mogą być metody
Węgrów, którzy są licznie reprezento-
twem obecności polskich studentów
noka, Klemens Janicki, Jan Laski,
Wydawca: Instytut POLONIKA
jakimi osiągnięto ten status.
wani na Bukowinie, Budziaku i Zakar-
na Uniwersytecie w Padwie. Karty
Maciej z Miechowa czy Franciszek
ISBN: 978-83-66172-06-7
