19

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 26 kwietnia­16 maja 2019 nr 8 (324)

wszelkimi możliwymi sposobami.

propozycję. W późniejszym liście

litycznego ­ Tarasa Bulby-Borowcia.

ukraińskiego gimnazjum we Lwowie

Na koniec warto się jeszcze

Obie strony dopuszczaly się przy tym

otwartym do kierownictwa OUN Ban-

Ukradli jemu także nazwę organizacji

Iwan Babij, byly oficer UHA, wielki

odnieść do zestawienia obu boha-

zbrodni wojennych przeciwko ludno-

dery z 4 sierpnia 1943 r. przedstawil

zbrojnej ­ Ukraińskiej Powstańczej

ukraiński patriota. Zginąl za to, że

terów narodowych: Józefa Pilsud-

ści cywilnej, a próby powstrzymania

dobitnie swoje stanowisko w tej kwe-

Armii.

nie chcial pozwolić na agitację OUN

skiego i Stepana Bandery. W istocie

tych zbrodni, podejmowane przez

stii: ,,Czy prawdziwy rewolucjonista-

Jak stwierdza Heorhij Kasjanow,

na terenie szkoly. Jego intencją bylo

te postacie są nieporównywalne.

dowództwa obu armii okazaly się

państwowiec może podporządkować

ukraiński radykalny nacjonalizm mial

uchronienie uczniów i szkoly przed

Pochodzily z innych pokoleń, wy-

,,niedostatecznie efektywne".

się przywództwu partii, która budowę

wyraźne rysy totalitarnego i antyde-

represjami ze strony policji. Dla

znawaly inne systemy wartości,

Powyższe tezy nie znajdują po-

państwa rozpoczyna od wyrzynania

mokratycznego ruchu rewolucyjne-

Bandery to byla zdrada.

dzialaly w innych epokach i przy

krycia w znanych nam faktach i doku-

mniejszości narodowych i oblędnego

go. W istocie odrzucal też tradycyjne

Po zamordowaniu Babija glos

pomocy innych metod. Gdy Bande-

mentach. Zacznijmy od samej gene-

palenia ich domostw?".

wartości chrześcijańskie. W dekalogu

zabral wreszcie metropolita Andrij

ra stal się powszechnie znany, Pil-

zy konfliktu. W literaturze ukraińskiej

W przeciwieństwie do UPA, z

ukraińskiego nacjonalisty z 1929 r.

Szeptyćkyj, potępiając dzialalność

sudski znajdowal się już u schylku

od lat twierdzi się, że ,,rzeź wolyńska"

polskiej strony Armia Krajowa nigdy

znajdziemy wstrząsające w treści

ukraińskich terrorystów jako amo-

życia. Polski przywódca w mlodości

byla spowodowana masowymi za-

nie miala planów i zamiarów prze-

przykazania: ,,7. Nie zawahasz się

ralną. Jednak w oczach mlodych

byl socjalistą i demokratą. Później

bójstwami ukraińskiej inteligencji,

prowadzania tego typu zmasowanej

dokonać największej zbrodni, jeśli

radykalów aresztowany przez Po-

ewoluowal na prawo, zostal nawet

dokonywanymi przez polskie bojów-

akcji o charakterze ludobójczym.

wymaga tego dobro sprawy; 8. Nie-

laków przywódca zamachowców

dyktatorem, ale nigdy nie akcepto-

ki na Chelmszczyźnie w 1942 roku.

Komenda Glówna AK przestrzega-

nawiścią i bezwzględną walką oraz

Stepan Bandera stawal się wielkim

wal szowinizmu i antysemityzmu.

Wieści o polskich okrucieństwach

la przed ślepą zemstą, zakazując

podstępem będziesz przyjmowal

bohaterem, zwlaszcza dzięki na-

Można z nim zestawiać Symona

przyniesione przez uciekinierów z

zabijania kobiet i dzieci. Polskie,

wroga Twego Narodu". W tym sa-

glośnieniu jego niezlomnej postawy

Petlurę, ale nie Banderę, który od

Chelmszczyzny mialy doprowadzić

stosunkowo nieliczne akcje odwe-

mym czasie Mychajlo Kolodziński pi-

podczas procesu sądowego. Jego

początku politycznej kariery byl fa-

do spontanicznego wybuchu anty-

towe, podczas których popelniano

sal: ,,Trzeba krwi, dajmy morze krwi,

fanatyzm najlepiej opisują slowa,

natycznym nacjonalistą, sympatyzu-

polskiej akcji na Wolyniu. W ostat-

również zbrodnie wojenne, byly z re-

trzeba terroru, uczyńmy go piekiel-

których użyl w mowie końcowej na

jącym z faszyzmem. To prawda, że

nich latach historyk Igor Halagida

guly podejmowane oddolnie, przez

nym, trzeba poświęcić dobra mate-

procesie lwowskim: ,,nasza idea w

nie mial bezpośredniego udzialu w

udowodnil jednak, że nic takiego

poszczególnych dowódców (często

rialne, nie zostawmy sobie niczego.

naszym rozumieniu jest tak wielka,

podejmowaniu decyzji o ludobójczej

nie mialo miejsca. Do maja 1943 r.

nie zrzeszonych w AK) i obejmowaly

Mając na celu wolne państwo ukraiń-

że nie jednostki, nie setki, a miliony

antypolskiej akcji OUN-UPA, ale to

zabójstwa ukraińskich dzialaczy na-

jedną lub kilka wsi.

skie , idźmy doń wszystkimi środkami

ofiar należy poświęcić, aby ją jednak

on stworzyl frakcję banderowską,

rodowych, dokonywane przez Pola-

i wszystkimi szlakami. Nie wstydźmy

zrealizować".

ków na Chelmszczyźnie, nie mialy

masowego charakteru. Nie bylo też

rzekomej fali uciekinierów za Bug.

Tak więc antypolska akcja OUN-B

na Wolyniu wiosną 1943 r. nie miala

nic wspólnego z wydarzeniami na

Chelmszczyźnie.

Warto w tym miejscu przypo-

mnieć, że prologiem do rzezi wolyń-

skiej byly wydarzenia z 1939 roku.

Ideolog OUN Mykola Ściborskyj już w

1933 r. zapowiadal, że w momencie

wybuchu powstania ,,ukraińscy chlo-

pi wyrównają bez litości rachunki

z dziedzicami będącymi agentami

polskiej okupacji, a także z wojsko-

wymi i cywilnymi kolonistami". We

Oskarżeni na sądowej sali rozpraw pod strażą funkcjona-

wrześniu 1939 r. OUN, jako rzeczy-

riuszy policji. Siedzą Dmytro Danylyszyn (od lewej), Wasyl

wisty sojusznik Niemiec, rozwinęla

Bilas i Markijan Zurakowskyj

szeroką akcje dywersyjną przeciw-

O braku symetrii między OUN

się mordów, grabieży i podpaleń. W

ko rozproszonym oddzialom Wojska

i OB PPS a także ich przywódcami

walce nie ma etyki".

Polskiego i policji. Napadano też

(Banderą i Pilsudskim) świadczą

Wśród historyków trwają spory

na polskie wsie ­ zdarzaly się wy-

przede wszystkim zalożenia ideowe,

w kwestii związków OUN z faszy-

padki wymordowania calych kolonii.

na których się opieraly te organiza-

zmem i nazizmem. Często się im

Wedlug polskich historyków zginęlo

cje. Polska Partia Socjalistyczna

zaprzecza, ale fakty mówią same za

wówczas 2 tys. Polaków w Galicji i 1

Uroczystości pogrzebowe Pierackiego na warszawskim

miala demokratyczny, lewicowy, a

siebie. Wiele relacji mówi o tym, że

tys. na Wolyniu. Sami banderowcy

Nowym Świecie

zarazem niepodleglościowy cha-

mlodzi ukraińscy nacjonaliści byli za-

przyznali się do zabicia w tym cza-

rakter. Skupiala w swych szeregach

fascynowani faszyzmem, podziwiali

Porównując UPA i AK trzeba też

która dopuścila się tej zbrodni. Po-

sie 796 Polaków.

nie tylko Polaków, ale także pol-

Mussoliniego i Hitlera. Organizacja

zwrócić uwagę na odmienny cha-

nadto nigdy później jej nie potępil,

,,Antypolska akcja" podjęta w

skich Żydów i przedstawicieli innych

byla wspólfinansowana przez na-

rakter obu stron konfliktu. Armia

a to znaczy, że akceptowal zbrod-

marcu 1943 r. na Wolyniu, a następ-

mniejszości narodowych.

zistowskie Niemcy i wykonywala na

Krajowa byla armią polskiego pań-

nicze metody. Ponosil zatem pelną

nie przeniesiona do Galicji, jak wska-

OUN przyjęla za swoją na-

ich rzecz zadania szpiegowskie. Na

stwa podziemnego, które podlegalo

odpowiedzialność moralną.

zuje jej przebieg, nie byla żadnym

cjonalistyczną doktrynę Dmytra

kongresie ukraińskich nacjonalistów

legalnego rządowi polskiemu, rezy-

Pilsudski byl glównym architek-

spontanicznym buntem ludowym,

Doncowa, opartą na darwinizmie

w Krakowie w kwietniu 1941 r. ofi-

dującemu w Londynie. Jej zaplecze

tem odrodzonego państwa polskie-

jak to próbuje się przedstawiać.

spolecznym zakladającym, że na-

cjalnie przyjęto wiele faszystowskich

polityczne stanowila koalicja czte-

go. W 1920 roku w bitwie warszaw-

Byla dobrze zorganizowaną, syste-

ród jest gatunkiem, który walczy o

zasad, symboli i rytualów: zasadę

rech największych demokratycz-

skiej powstrzymal Armię Czerwoną,

matycznie przeprowadzoną przez

miejsce dla siebie tępiąc inne ga-

,,Jeden naród, jedna partia, jeden

nych partii politycznych, dzialają-

ratując Europę przed bolszewickim

oddzialy UPA czystką etniczną. Na

tunki (narody). Slabszy musi ulec

wódz", czarno-czerwoną flagę sym-

cych na emigracji i w podziemiu. AK

najazdem. Bandera, jak stwierdzają

Wolyniu decyzję o jej rozpoczęciu

silniejszemu. Naród jako gatunek

bolizującą krew i ziemię oraz faszy-

byla więc rzeczywistą reprezentacją

niektórzy historycy ukraińscy, w za-

podjąl kierujący wolyńską OUN-B

byl dla Doncowa i nacjonalistów

stowski salut na powitanie. Ponadto

państwa i narodu. Natomiast UPA

sadzie niczego wielkiego nie osią-

Dmytro Klaczkiwśkyj ,,Klym Sawur".

wartością najwyższą, ważniejszą

w ideologii i praktyce OUN pojawialy

byla w istocie organizacją zbrojną

gnąl. Państwa ukraińskiego nie wy-

Później Centralny Prowid OUN-B

od Boga. Zdecydowanie odrzucano

się wątki rasistowskie i antysemickie.

jednego ugrupowania ­ frakcji ban-

walczyl, bolszewickiego terroru na

zaaprobowal antypolskie dzialania

demokrację na rzecz ,,nacjokracji"

Ukraiński emigracyjny historyk John-

derowskiej OUN. Nie mogla repre-

Ukrainie nie powstrzymal. Można

,,Klyma Sawura". Komendant glów-

czyli totalitarnej dyktatury narodu,

Paul Himka doszedl zatem do wnio-

zentować państwa ukraińskiego

nawet powiedzieć, że jego glównym

ny UPA Roman Szuchewycz posta-

gwarantującej prawa wylącznie dla

sku, że ,,OUN byla w istocie typowo

(które w żadnej formie nie istnialo)

osiągnięciem byl rozlam w Organi-

nowil zastosować podobne metody

etnicznych Ukraińców. W praktyce

faszystowską organizacją".

i nie mogla w jego imieniu toczyć

zacji Ukraińskich Nacjonalistów.

przy ,,oczyszczaniu" z Polaków ziem

te rządy mialy polegać na dyktatu-

Falszywy symetryzm widzimy

wojny przeciwko Polsce i Polakom.

Poszukiwanie na silę symetrii we

Galicji Wschodniej. Chociaż nie

rze wodza i wąskiej elity partyjnej,

również bardzo często w sposobie

Trudno również mówić o regu-

wspólnej historii Polaków i Ukraiń-

dysponujemy rozkazami na piśmie,

która miala pokierować masami i

przedstawiania konfliktu polsko-ukra-

larnej wojnie UPA z AK, ponieważ

ców jest pozbawione sensu. W za-

mamy wystarczająco wiele innych

zaszczepić im bezgraniczną wiarę

ińskiego w latach II wojny światowej.

podczas rzezi wolyńskiej latem 1943

sadzie można porównywać ze sobą

dowodów na zaplanowany, ekster-

w ideowe dogmaty gloszone przez

Wedlug Wolodymyra Wiatrowycza i

r. oddzialy zbrojne AK na tym terenie

bardzo odmienne organizacje, po-

minacyjny charakter akcji.

przywódców. Wszystkie partie i

części innych historyków ukraińskich,

jeszcze nie istnialy, a przeciwnikiem

stacie i zjawiska, ale nigdy nie nale-

Jedno ze świadectw pozostawil

organizacje polityczne poza OUN

od 1942 r. trwala regularna wojna

UPA byli kompletnie bezbronni cywile

ży pomijać przy tym zasadniczych

Taras Bulba-Boroweć, który chcial

mialy zostać zakazane.

polsko-ukraińska, rzekomo zapocząt-

lub też organizowane spontanicznie

i fundamentalnych różnic między

budować państwo ukraińskie na zu-

O tych totalitarnych dążeniach

kowana przez Polaków na Chelmsz-

samoobrony wiejskie. Rezultatem

nimi. Nadmierne uproszczenia pro-

pelnie innych podstawach ideowych,

najlepiej świadczy postawa bande-

czyźnie. W świetle tej wizji historii,

takiej dysproporcji sil i stosowanych

wadzą na manowce i oddalają nas

odwolując się do tradycji demokra-

rowców wobec melnykowców po roz-

bylo to starcie dwóch równorzęd-

metod byly duże różnice w stratach

od poznania prawdy historycznej.

tycznych UNR. W trakcie negocjacji z

lamie w OUN. Latem 1941 r. uciekano

nych przeciwników ­ Armii Krajowej

poniesionych przez obie strony kon-

banderowcami w sprawie zjednocze-

się nawet do mordowania dzialaczy

i Ukraińskiej Powstańczej Armii. Obie

fliktu. W latach 1942­1947 ponioslo

Wlaścicielem praw autorskich

nia sil uslyszal od nich żądanie, aby

OUN-M. Banderowcy porwali i za-

strony dążyly do oczyszczenia spor-

w nim śmierć okolo 100 tys. Polaków

do artykulu jest Ambasada RP

,,oczyścić cale terytorium powstań-

mordowali żonę ich konkurenta po-

nego terytorium od ,,cudzej ludności"

i kilkanaście tys. Ukraińców.

na Ukrainie

cze z ludności polskiej". Odrzucil tę