23

www.kuriergalicyjski.com * Kurier galicyjski * 26 kwietnia­16 maja 2019 nr 8 (324)

Ulewa stulecia we Lwowie  (cz. I)

Apel o pomoc w zbieraniu środków

na film o obronie Lwowa w 1939 roku

Kurier Galicyjski już pisal o zimie stulecia we Lwowie (nr 2 z 31 stycznia

­ 14 lutego 2019 roku). Tak ostre zmiany pogody, gwaltowne ataki żywio-

lów w sumie nie są charakterystyczne dla klimatu lwowskiego, zazwyczaj

lagodnego i umiarkowanego tak w zimie, jak i latem. Niezwykle wydarzenia

klimatyczne we Lwowie dlugo byly pamiętane, zaś prasa lwowska podawa-

la dokladne relacje i szczególy. Takie byly na przyklad relacje o gwaltownej

ulewie 16 czerwca 1905 roku, którą od razu nazwano ulewą stulecia.

dwaj wiceprezydenci Lwowa. Michal

sowaly się i zagrażaly zawaleniem.

JURIJ SMIRNOW

Michalski i Stanislaw Ciuchciński wy-

Zresztą ulica Zyblikiewicza na calej

jechali z Ratusza po alarmie strażnika

Po pięknej letniej pogodzie na

przestrzeni byla zalana wodą, któ-

na wieży ratuszowej i przez calą noc

Lwów nadciągnęla gwaltowna burza i

ra plynęla tutaj jak rzeka, ,,glęboka

znajdowali się na ulicach w najbar-

deszcz, który trwal prawie calą dobę.

przeszlo na lokieć".

Kurier Galicyjski wsparl inicja-

Przelew na konto:

dziej niebezpiecznych miejscach.

Skutki dla miasta byly katastrofalne,

Mieszkańcy domów przy ulicy

tywę Fundacji Lelewela stworzenia

Fundacja Joachima Lelewela

Wezwano oddzialy cesarsko-królew-

zaś czasopisma relacjonowaly prze-

Pelczyńskiej (obecnie Witowskiego)

filmu o wrześniu 1939 roku we Lwo-

04-180 Warszawa

skiego wojska z Cytadeli, ale stamtąd

bieg walki z żywiolem niezwykle ma-

ucierpieli ogromnie. Przy zbiegu ulic

wie. Jak często bywa przy szlachet-

Konto bankowe: 79 2130 0004

zawiadomiono, że ,,tylko komenda

lowniczo. ,,Kurier Lwowski", ,,Slowo

Pelczyńskiej i Zyblikiewicza woda

nych inicjatywach, brakuje środków

2001 0586 9029 0001

placu może im wydać polecenie".

Polskie", ,,Gazeta Lwowska" umieści-

tryskala z przepelnionego kanalu

finansowych na zrealizowanie filmu.

z dopiskiem: darowizna dla Fundacji

Wtedy zwrócono się do komendy pla-

ly reportaże z różnych dzielnic i ulic

na wysokość ponad dwóch metrów.

Liczne instytucje i fundacje nie byly

Joachima Lelewela ­ Lwów 1939

cu, zaś kapitan Macek odpowiadal,

miasta, dziennikarze opublikowali

Przy Drodze Wuleckiej (obecnie

zainteresowane tym pomyslem.

Natomiast dla ofiarodawców z za-

że ,,wszyscy pionierzy udali się na

wywiady z wladzami miasta, wladza-

Sacharowa) wyrwalo brzegi stawu

Prosimy zatem naszych czytel-

granicy:

ćwiczenia do Halicza wraz z odpo-

mi wojskowymi garnizonu lwowskie-

Sobków (Sobka), w którym pry-

ników o wsparcie!

SWIFT Code ­ INGBPLPW

wiednim sprzętem". Pionierami w woj-

go i obywatelami, którzy ucierpieli

watny gospodarz hodowal ryby na

Adres akcji wparcia projektu:

sku austriackim nazywano oddzialy

podczas ulewy.

sprzedaż, i wielka ilość ryb splynęla

https://odpalprojekt.pl/p/lwow1939

Dziękujemy za pomoc!

inżynieryjne i saperskie (Pionier-Bat.

Otóż wieczorem 15 czerwca

do kanalów kolo remizy tramwa-

i Sappeur-Bat.). We Lwowie stacjo-

1905 roku nad Lwów nadciągnęly

jowej (staw ten zostal zasypany w

nowal 11 batalion (baon) pionierów,

ciemne ciężkie chmury i rozpocząl

1921 roku). Faktycznie utworzyla się

UWAGA, ZMIANA GODZINY

który skladal się z 4 kompanii.

się rzęsisty deszcz, który przemienil

glęboka i szeroka rzeka, która szum-

Najbardziej pomocną na ulicach

się wkrótce w wielką ulewę. W tam-

nie plynęla z góry po Drodze Wulec-

Lwowa podczas ulewy byla poli-

tych czasach jeszcze nie wszystkie

kiej, dalej po Pelczyńskiej przez plac

Zapraszamy na spotkanie

cja konna. ,,Kurier Lwowski" pisal,

ulice mialy stoki kanalizacyjne i nie

Prusa na Zyblikiewicza i dalej przez

że ,,woda na ulicach byla powyżej

wszystkie byly zabrukowane. Rów-

Batorego (obecna Kniazia Romana)

z dr. Michalem Piekarskim

brzucha konia konnego policjanta".

nież nie wszystkie kamienice byly

i Akademicką (obecny prospekt T.

Zawodowa straż pożarna liczyla 65

podlączone do kanalizacji miejskiej.

Szewczenki) do placów Halickiego

osób, z nich 2 oficerów. Dyspono-

Już po kilku godzinach z wyżej polo-

i Mariackiego (obecny Mickiewi-

Zapraszamy na spotkanie z

wala 8 wozami i odpowiednią ilością

żonych ulic miasta plynęly istne rze-

cza).

dr. Michalem Piekarskim, autorem

koni (16 koni). Część koni bylo sta-

ki, przez uksztaltowanie geograficz-

Okolo siódmej godziny wieczo-

książki ,,Muzyka we Lwowie. Od

rych, odkupionych jeszcze od likwi-

ne ­ przeważnie w stronę centralnej

rem woda poczęla zalewać cegielnię

Mozarta do Majerskiego. Kom-

dowanego tramwaju konnego. Na

części miasta, która leży w dolinie

Sprechera, która znajdowala się na

pozytorzy, muzycy, instytucje",

czterech wozach byly zamontowane

rzeki Peltwi, ujętej w tamtym czasie

stokach wzgórz Pelczyńskich. W ce-

które odbędzie się we Lwowie, w

pompy ręczne, w narodzie zwane ,,si-

w podziemny kolektor. Woda bez

gielni byl ,,w wysokim stopniu rozgrza-

niedzielę 5 maja 2019 r., o godz.

kawkami", i beczki z wodą. Dodatko-

trudu rozmywala nawierzchnię nie-

ny olbrzymi piec do wypalania cegiel.

16:00, w restauracji KUPOL przy

wo wóz mógl przewozić rozkladaną

brukowanych ulic, a na niektórych

Gdy woda oblala piec, buchnąl wielki

ul. Czajkowskiego 37.

drabinę, jedyną, którą mieli lwowscy

brukowanych nawet bruk zostal wy-

i wysoki slup pary. Strażnik na wieży

strażnicy. Pompy systemu Knausta

rwany i uniesiony potokiem.

ratuszowej zaalarmowal pożar".

Rozmowę o tradycjach mu-

byly ciężkie i każdą obslugiwalo 12

Na ulicach polożonych nisko już

W centralnej części miasta

zycznych  Lwowa  ilustrowaną

osób. Otóż lwowska straż pożarna

po krótkim czasie woda zalala niemal

woda zalala plac Mariacki, który

przykladami muzycznymi popro-

byla slabo przygotowana technicznie

wszystkie mieszkania suterynowe i

stal się podobny do jeziora, a po-

wadzi z autorem Beata Kost.

i nie odpowiadala wymogom czasu.

piwnice. Przy ulicy Na Blonie (obec-

środku sterczala jak slup kolumna

Dostępne będą także egzempla-

Na wyzwanie magistratu dowództwo

na Zaliznyczna) w domu pod nume-

Mickiewicza. Woda przybywala sta-

rze książki.

straży pożarnej odpowiadalo, że ,,nie

rem 12 sutereny napelnily się wodą

le i zalala również sutereny hotelu

może być specjalnie pomocnym, bo

powyżej metra, zalana zostala także

Georga (Żorża).

walczy z ogniem, a nie z wodą". Ist-

znajdująca się w tym domu pracow-

Miarę nieszczęścia dopelnila

Świadek Historii

niala we Lwowie również ochotnicza

nia znanego artysty rzeźbiarza Tade-

druga ulewa, bo po krótkiej przerwie

straż pożarna, licząca okolo 30 osób,

usza Orkasiewicza. Na ulicy św. Sta-

okolo godziny wpól do dziewiątej

ale prawie bez żadnego rekwizytu.

nislawa (obecna Tyktora) woda stala

wieczór poczęlo lać jak z cebra. Na

Pragniemy, aby ta informacja do-

Szanowni Państwo!

Najgorzej w tym czasie wyglą-

jak w kanale między budynkami, za-

placu Mariackim bramę wjazdową

tarla do jak najszerszego grona osób,

W 2019 roku Instytut Pamięci

dala sytuacja na ulicach Blonnej

lalo szynki. Obok, na ulicy Szpitalnej

do hotelu Francuskiego i cukiernię

tak, by wszelkie cenne i wartościowe

Narodowej po raz piąty przyzna na-

(obecna Nemyriwśka) i Na Blonie

woda zalala wszystkie mieszkania

Sotschka zalala woda. Dolna część

inicjatywy mogly być dostrzeżone i

grodę ,,Świadek Historii" dla osób

(obecna Zaliznyczna). Trudno bylo

parterowe. Na ulicy 3 Maja (obecna

ulicy Sykstuskiej (obecna Doroszen-

zgloszone. Jeśli macie Państwo taką

i organizacji spoza Polski. Jest to

dostać się do tak oddalonych od

Siczowych Strzelców) woda wyrwala

ki) od ulicy Karola Ludwika (obecny

możliwość i chęć, to bardzo proszę

międzynarodowa edycja honoro-

śródmieścia ulic. Kola wozów grzę-

drewniany bruk na przestrzeni kilku

prospekt Swobody) i do Slowackiego

przekazać dalej powiadomienie o na-

wego wyróżnienia nadawanego

zly w piasku i mule. Na ulicy Ścież-

metrów (byl i taki we Lwowie!).

obok gmachu poczty stala literalnie

grodzie do wszystkich potencjalnie

do niedawna tylko mieszkańcom

kowej (obecna Saksagańskiego)

Tramwaje elektryczne kursowaly

pod wodą. Kuchnię wielkiej restau-

zainteresowanych: mediów, orga-

Polski. Nagroda ma na celu uho-

wyrwalo olbrzymi kawal ziemi, po-

początkowo podobnie do parowców

racji Menaschesa na rogu ulic Slo-

nizacji i innych. Mamy nadzieję, że

norowanie osób i organizacji spoza

zostal wielki dól wypelniony wodą,

rozbijających wzburzone fale, ale

wackiego i Sykstuskiej zalala woda,

zechcecie Państwo przylączyć się do

Polski, szczególnie zaslużonych

także znioslo na wielkiej przestrzeni

ostatecznie musialy stanąć u wylotu

,,kotlety plywaly wśród ulicy jak lilie

projektu IPN i poprzeć tę inicjatywę

dla upamiętniania historii Narodu

chodnik. Na ulicy Blotnej (obecna

ulicy Zielonej. Ruch tramwajów ustal

wodne". Dolna część Sykstuskiej wy-

poprzez jej jak najszersze rozpo-

Polskiego. Chcemy docenić tych,

Zalizniaka) budynek pod numerem

również z powodu zamulenia szyn.

glądala jak ,,rwący strumień".

wszechnienie albo zgloszenie znanej

którzy angażują się w pielęgnowa-

5 byl zalany wodą, zaś ogródek

Znaczna część szyn tramwajowych

Kanaly zasklepionej rzeki Peltwi i

sobie osoby czy organizacji.

nie pamięci historycznej, odkrywa-

przy nim zamienil się w prawdziwe

zostala zamulona, na przyklad na Ly-

innych strumyczków nie mogly przy-

Laureatów poprzednich edy-

nie zapomnianych faktów czy osób

cji można poznać na stronie IPN w

zaslużonych dla Narodu Polskiego

jezioro. Mieszkańcy uciekli przed

czakowie, ul. Leona Sapiehy, Zybli-

jąć takiej ilości wody. Wybitny znaw-

zakladce: ,,Konkursy i nagrody". Ko-

oraz dbają o zachowanie, propa-

powodzią na strych domu. W każdej

kiewicza. Ciekawe, że nikt nie wydal

ca przedwojennego Lwowa Witold

munikat na temat ,,Świadka Historii"

gowanie i poszerzanie wiedzy o

chwili ten stary budynek mógl się

rozporządzenia o wylączeniu prądu.

Szolginia pisal, że ,,kanalem rzeki

znajduje się na stronie internetowej

polskiej historii poza granicami

zawalić. Z pomocą pośpieszyl star-

W calym mieście ruch ustal zupel-

Peltwi, pelniącego funkcję glównego

IPN (www.ipn.gov.pl ­ czasowo na

naszego kraju. Jako sekretarz ko-

szy komisarz policji dr Reinländer z

nie. Stanęly na zamulonych torach

kolektora miejskiego w zwyklym cza-

stronie glównej i na stale w zakladce

misji nominującej proszę o umiesz-

kilkoma policjantami. Woda zalala

tramwaje elektryczny i konny. Konie

sie plynęlo niewiele wody, mianowicie

,,Konkursy i nagrody").

czenie informacji o nagrodzie w

mieszkania na wysokość do 1,5 me-

dorożek nie chcialy ruszyć z miejsca,

400­500 litrów na sekundę. Jedynie

Z góry dziękuję za każde dzia-

dostępnych Państwu mediach (na

tra. Policja rozpoczęla ewakuację

brocząc po brzuch w wodzie. Dorożki

w czasie nawalnicowych opadów od-

lanie.

stronie internetowej Państwa orga-

ludzi, ale niektórzy odmówili po-

zalalo po siedzenia.

prowadzala Peltew do 60.000 litrów

Z poważaniem,

nizacji lub w prasie itp.). Zalączam

mocy, twierdząc, że ,,wolą z dobyt-

W kilku miejscach na górnym

wody na sekundę". Można tylko wy-

też tekst informacji ze strony IPN

Katarzyna Miśkiewicz

kiem swoim zginąć, niźli odejść ze

Lyczakowie zapadl się grunt. W dol-

obrazić, ile wody plynęlo ulicami mia-

sekretarz Komisji Nominującej

z angielskim tlumaczeniem, aby-

strychu i wszystko utracić". Zabrano

nej części ulicy Lyczakowskiej woda

sta w dniu 16 czerwca 1905 roku!

Nagrody ,,Świadek Historii"

ście Państwo mogli zredagować

ich ze strychu przemocą. Akcja ra-

w obfitej ilości wplynęla do licznych

Ze skutkami ulewy od pierw-

Instytut Pamięci Narodowej

w formie jaka będzie najbardziej

tunkowa przy tym domie zakończyla

szynków. Przy ulicy Zyblikiewicza 8

szych minut walczyla lwowska

Biuro Edukacji Narodowej

odpowiednia  i  najwygodniejsza

się okolo godziny 11 w nocy.

(obecna Iwana Franki) podmylo fun-

policja i Zaklady Wodociągów Miej-

ul. Woloska 7

(ewentualnie można podać link do

(cdn.)

damenty starego domku, mury zary-

skich. Pomocą dla ludności kierowali

02-675 Warszawa

strony IPN.