20
Okruchy historii
1527 czerwca 2019 nr 11 (327) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Julian Oktawian Zachariewicz
zapomniany ojciec polskiej architektury (cz. III)
Kastelówka ogromne przedsięwzięcie zrealizowane przez Zachariewicza oraz jego wspólnika, Jana Lewińskiego. Wspólnicy,
a także wieloletni przyjaciele kupili od pewnego Wlocha o nazwisku Castello ogromny, oddzielony od podmiejskiego obszaru
stawami i moczarami zupelnie niezaludniony teren, znajdujący się pośród wąwozów i wzgórz. Część tych nieużytków przeksztal-
cona już byla w Park Stryjski, a mówimy teraz o obszarze zlokalizowanym nieco na zachód zwanego potocznie ,,Bajkami".
bowiem zebrane pod kierownictwem
SLAWOMIR ZACHARIEWICZ
Juliana pomiary i rysunki różnorakich
budynków. Cenione zwlaszcza przez
Nazwa ta nieco przewrotnie
Ukraińców są rysunki starych cerkwi,
dotyczyla ,,bajecznego" blota czy
wlaściwie to Profesor odkryl piękno
podobnego ,,bezpieczeństwa" w
drewnianych świątyń dość powie-
związku z pojawiającymi się tam
dzieć, że stosunkowo niedawno jed-
lwowskimi rzezimieszkami. Za-
ną z nich odrestaurowywano na pod-
chariewicz i Lewiński podzieliwszy
stawie wlaśnie rysunku Juliana.
teren na dzialki, zamierzali projek-
Zachariewicz uważany jest tak-
tować domy i sprzedawać je razem
że za prekursora konserwatorstwa
z parcelami. Jak wspominal Adam
zabytków. W 1887 roku przepro-
Krajewski: ,,I oto ledwie 20 lat minęlo
wadzono gruntowny remont oraz
a na gruzach Bajek stanęlo niemal
przebudowę najstarszej lwowskiej
nowe miasto, nawiasem mówiąc
świątyni katolickiej kościólka Jana
ladniejsze od rodzimego Lwowa (...)
Chrzciciela znajdującego się nieopo-
dzielnica dziesiątkami smuklych willi
dal Wysokiego Zamku. Co ciekawe,
strzelająca". Najpiękniejszym do-
jeśli można się dzisiaj spotkać z kry-
mem, który na Kastelówce powstal
tyką czegokolwiek autorstwa Juliana,
byla willa wlasna Profesora zbudo-
to wlaśnie jest to owa przebudowa
wana jako prezent dla ukochanej
jak i przebudowa kościola Matki Bo-
żony Ludwini. Jak już wspomina-
skiej Śnieżnej. Znawcy kwestionują
lem Zachariewicz zaprojektowal
sluszność nadania cech romańskich,
gmach Politechniki w rok, natomiast
a przecież Profesor wychodząc z
projekt Julietki powstawal przez
zalożenia okresu w którym kościólek
5 lat. Willa byla niestety celowo
Julietka, willa Juliana Zachariewicza. Lwów
Jana Chrzciciela byl budowany jak
używam czasu przeszlego, naj-
i mając wzgląd na jego fundatorkę
W 1882 roku Wydzial Krajowy
Tyszkiewiczów w Wilnie, renowacji
potwierdzone informacje, ale ponoć
piękniejszym domem Kastelówki
księżną Konstancję pochodzenia
na wzór uniwersytetów ze Lwowa
zamku w Husiatynie, kościola pw.
między Julianem a Janem doszlo
i absolutnie jak na owe czasy no-
węgierskiego (ówczesną żonę panu-
oraz Krakowa zwrócil się z formal-
św, Michala Archaniola w Zarzeczu
do pewnego nieporozumienia, mia-
watorskim budynkiem. Począwszy
jącego księcia Lwa) uznal, że wplywy
nym wnioskiem o przyznanie rek-
ufundowanego przez Dzieduszyc-
nowicie Jan projekt domu zamówil
od nowoczesnych rozwiązań jak
węgiersko-romańskie powinny prze-
torowi stalego udzialu w obradach
kich. Hrabia Tadeusz Dzieduszycki
nie dysponowal jednakże gotówką
system centralnego ogrzewania
ważać nad kijowsko-bizantyjskimi.
tzw. glosu wirylnego. Na pozytywne
byl wspólfundatorem cerkwi św.
aby za ów projekt zaplacić. Koniec
poprzez zastosowane materialy a
Pragnę zwrócić uwagę, że w XIX
jego rozpatrzenie trzeba bylo czekać
Pareskewy znajdującej się w Że-
końców kompromisem stalo się na-
także fakt, że każdy bok domu byl
wieku nie tylko nie bylo powszech-
aż do 19 stycznia 1896 roku. Nikt
lechowie Wielkim. Projekt wykonal
malowanie przez artystę portretów
fasadą i to nawiązującą do innego
ne, ale wręcz nie mialo miejsca od-
jednak nie śmialby zabronić Profe-
Julian Zachariewicz a zamówil go...
imponujących rozmiarów (140x70)
stylu! Po wojnie niestety budynek
restaurowywanie zabytków. Obiekty
sorowi takiego udzialu, jeśli byloby
Jan Zachariasiewicz. W 1877 roku
zarówno Profesora jak i Jego żony
zostal najpierw przeksztalcony w
byly przebudowywane lub usuwane,
to jego wolą. Zachariewicz nie dość
ukończono budowę synagogi Tempel
Ludwini. Inny z obrazów mistrza za-
państwowe przedszkole a następnie
jak choćby mury obronne mojego ro-
że byl wówczas znany przez niemal
w Czerniowcach, którą kierowal sam
kupil jeszcze Lwowski Magistrat, aby
byl w gestii Slużby Bezpieczeństwa.
dzinnego Krakowa...
wszystkich mieszkańców Lwowa, to
Profesor. Mury tego budynku byly tak
podreperować stan finansów artysty
Brak remontów przez ponad 70 lat
szacunek i podziw mial zapewniony
silne, że mimo decyzji w 1945 roku
doprowadzil willę niemal do ruiny,
o zburzeniu świątyni, nie poddaly się.
Synagoga zostala zatem przebudo-
wana. Obecnie mieści się tam kino
,,Czerniowce". W Polsce oprócz ko-
ściola w Zarzeczu możemy spotkać
ślad twórczości Juliana w Tarnowie,
a konkretnie w jego najokazalszym
budynku czyli katedrze. Katedra zo-
stala gruntownie przebudowana, a
projekt przebudowy oraz opiekę na
wykonawstwem powierzono Zacha-
riewiczowi. Sakralny obiekt mocno
,,urósl", a uwagę przykuwa zlota ko-
rona ku chwale Franciszka Józefa I.
Można by rzec, że panowie po latach
Julietka, wnętrze willi Juliana Zachariewicza
się ,,dogadali", jednak od razu to zde-
Julietka, wnętrze willi Juliana Zachariewicza
Profesor nie tylko rysowal, ale
i umożliwić mu rozliczenie się z Pro-
mentuję. Pradziadek nigdy czegoś ta-
malowal też obrazy. W domu potom-
fesorem. Obrazy profesorskiej pary
dzisiaj wlaścicielem jest obywatel
dożywotnio. Potęgowaly go opinie
kiego by nie zrobil na cześć zaborcy.
ków z linii Alfreda do dziś znajduje
wywędrowaly ze Lwowa w 1938
Ukrainy który przez chwilę prowadzil
studentów o swoim dziekanie. Waż-
Umieszczenie korony nastąpilo w rok
się naprawdę dobra kopia obrazu
roku wraz z najmlodszym synem
w niej hostel, obecnie obiekt jest po-
ną datą jest również rok 1883 wów-
po śmierci Juliana, a decyzję podjęlo
pewnego XIX wiecznego malarza.
Juliana Oktawiana na Pomorze.
noć wynajmowany prywatnej firmie.
czas to Julian wszedl do parlamentu
duchowieństwo diecezji tarnowskiej.
Do budowy stosowal znakomi-
Odnalazly się kilka lat temu w ga-
Po pięknych ogrodach, do których
wiedeńskiego jako posel, pierwszy
Co do samego Juliana i Franciszka
te materialy absolutnie najwyższej
lerii w Sopocie, niestety nie bylem
Julian sprowadzal rośliny z calej
polski inżynier w jego skladzie.
można spotkać się z anegdotą, że
jakości jak nieotynkowane cegly w
w stanie ich odzyskać, gdyż plótna
Europy, również nie ma śladu, teren
Julian nie projektowal zbyt wiele.
pierwsza międzymiastowa rozmowa
różnych kolorach, czy majolikowe
nie posiadają żadnej monografii.
zostal od domu oddzielony i w cza-
Jego powolaniem bylo nauczanie
pomiędzy Lwowem a Wiedniem to
wstawki (patrz dom Styki). Intereso-
Nabyl je prywatny inwestor. Szczę-
sach socjalistycznych wybudowano
innych. Studenci często wyjeżdżali
wlaśnie rozmowa Profesora z Cesa-
wal się ceramiką. Posiadal ogromny
śliwie wspólwlaściciel galerii wyko-
na nim paskudny budynek slużący
ze swoim Profesorem poza mury
rzem. Kolejny znany budynek zapro-
zbiór fajansowych dzbanów hucul-
nal przed sprzedażą profesjonalne
do dziś jako przedszkole.
uczelni. Z jednej z eskapad Julian
jektowany przez pradziadka, to willa
skich. Kilka z nich przetrwalo do
zdjęcia i dzięki temu mam obecnie
Warto dodać, że wspólnicy prze-
napisal pracę pt. ,,Wycieczka do Za-
Jana Styki we Lwowie. Ciekawie jest
dziś, a jeden w doskonalym stanie.
w domu ich kopie.
kazali bezplatnie jedną z dzialek
lukwi, Halicza i na Krylos". Nie ozna-
w nim umieszczone ogromne okno
Projektowal piękne i skomplikowane
,,Zabytki Sztuki w Polsce" to pu-
przy ulicy Issakowicza pod budowę
cza to, że projektowanie calkowicie
pracowni. Życzeniem malarza bylo
kraty. Jak wcześniej mówilem szczy-
blikacja pochodząca z 1885 roku.
,,Domu Techników", który to dom
zarzucil. Spod jego ręki wyszedl
aby skierować je w taką stronę, żeby
tem dbalości o detal jest biblioteka w
Ważna praca używana do dziś w
zostal oddany do użytku jeszcze za
projekt palacu Reyów w Psarach,
przez żaden moment dnia nie wpa-
gmachu Politechniki. Pomieszczenie
celach dydaktycznych. Zawiera ona
życia Profesora w 1895 roku.
palacu w Raju, przebudowy willi
dalo doń światlo sloneczne. Nie są to
