25

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 15­27 czerwca 2019 nr 11 (327)

Biblijne rośliny Miodoborów

Na przelomie maja i czerwca w rezerwacie ,,Miodobory" w obw. Tarnopolskim

możemy obserwować unikalne zjawisko ­ masowe kwitnięcie jasieńca ­ Dyptam

jesionolistny (Dictamnus albus L.). Swoją nazwę roślina zawdzięcza listkom,

przypominającym liście jesiona, a określenie ,,bialy" (albus) ­ pochodzi od koloru

kwiatów. Chociaż zabarwienie kwiatów waha się od bialego poprzez różowy do

jasno-bzowego. Biale kwiaty spotyka się nadzwyczaj rzadko.

DMYTRO POLUCHOWYCZ

tekst i zdjęcia

Ta interesująca roślina nosi też

inną nazwę ludową ­ ,,krzew goreją-

cy", nadaną na wzór biblijnego krze-

wu, z którego Bóg rozmawial z Mojże-

szem na górze Synaj. Wiadomo, że

ten krzew plonąl, ale nie spalal się.

Jasieniec wytworzyl oryginalny

sposób ochrony przed zwierzyną,

żywiącą się liśćmi. Roślina produkuje

szczególne substancje trujące, wy-

wolujące przy kontakcie chemiczne

Stoki góry gęsto porasta jasieniec

oparzenia. Oprócz tego roślina la-

tem owita jest oblokiem olejków ete-

Uczeni zwracali na to uwagę jeszcze

rakter roślinności stepowej, a stoki

rycznych. Te opary dzialają na drogi

w okresie zaboru austriackiego. W

­ pierwotnym gospodarzom.

oddechowe, uprzedzając zwierzęta

1910 roku Polska Akademia Umiejęt-

Dziś jasieniec rozrósl się na tyle,

o niebezpieczeństwie. Przy wdycha-

ności (pierwowzór Polskiej Akademii

że opanowal nawet podnóża góry,

niu wielkich ilości olejków mogą one

Nauk) zarejestrowala górę Ostrą jako

czego nie bylo nawet w najlepszym,

wywolywać oparzenia i obrzęki ­ co

rezerwat botaniczny. Taki stan zacho-

międzywojennym okresie. Oprócz

może też być groźne dla nieostroż-

wal się w okresie międzywojennym.

Magiczny krąg. Ilustracja do opowieści ,,Kto palil czarow-

nych turystów. Gdy w upalną bez-

Interesujące jest to, że w przewodni-

nice? Kraj bez stosów

wietrzną pogodę do krzewu jasieńca

kach turystycznych z lat 1920­1930

zbliżymy plomień, te opary wybucha-

wioska Okno i góra Ostra doradzane

Galicyjskim ,,Afrit" staly się prawdzi-

kać w jednym pokoju z Sudańczy-

ją, otaczając krzew pomarańczowym

byly jako obowiązkowy punkt trasy

wym hitem.

kami. Dla Szymona nie stanowilo

plomieniem. Podobnie jak w przy-

turystycznej i jeden z najciekawszych

Szymon lubil sportowe strze-

to problemu, co najwyżej wyzwanie.

padku znanym z Biblii, krzew po tym

obiektów w okolicy.

lanie i wyprawy motocyklowe. Byl

Gdy ukończyl uczelnię wladal plyn-

,,pożarze" pozostaje nieuszkodzony.

Komuniści za bardzo ochroną

niespokojnym duchem. Należal to

nie także językiem arabskim. Wiele

Krzew gorejący jest dość efek-

przyrody nie przejmowali się i w 1950

tych, co chcą wiedzieć ,,co jest za tą

lat później, w roku 1979 potwierdzil

towną i piękną rośliną. Czasem osią-

roku na Ostrej nawet urządzono

górą". Wiele czasu poświęcil bada-

to zdając egzamin z tego języka na

ga nawet 1,3 m wysokości (przeważ-

kamieniolomy wapniaka. Wówczas

niom genealogicznym.

Uniwersytecie Warszawskim. Wy-

nie 0,6­1,0 m). W Europie Zachodniej

góra przestala być naprawdę ostrą

jasieńca rośnie tu 9 gatunków roślin

Jednak jego prawdziwą pasją

jechal wtedy do Afryki Pólnocnej.

często jest wysadzany jako roślina

­ wydobycie kamienia ,,zjadlo" ostrą

wniesionych do Czerwonej Księgi i

bylo pisanie. Byl autorem wielu opo-

,,Opowieści niezwykle"

dekoracyjna. Na Ukrainie nie jest to

skalę, górującą nad szczytem, od

ponad 50 gatunków endemicznych,

wiadań. Opowiadanie ,,Sonderfuhrer"

Szymona Kazimierskie-

rzadkich i regionalnie rzadkich roślin.

wydano w antologii ,,Deszcze Nie-

Kwitnienie tych roślin na Ostrej ­ to

go to 400 stron, plyną-

spokojne", (Fabryka Slów 2005).

zjawisko fantastyczne. Szczególnie,

cych wartkim strumie-

Swą pasję realizowal jednak w

gdy ilość roślin liczona jest tu na tysią-

niem opowieści, które

sposób najbardziej pelny w Kurierze

ce. Rozslawiona ,,Dolina narcyzów" na

nikogo nie pozostawią

Galicyjskim. Przez wiele lat jego arty-

tym tle blednie i niknie. Na dodatek, w

kuly, opowiadania i eseje, o niezwykle

obojętnym. A to zaledwie

odróżnieniu od narcyzów, większość

urozmaiconej tematyce, ukazywaly

tom pierwszy.

mieszkańców Ukrainy nigdy nie wi-

się regularnie co dwa tygodnie. Na

To twór niezwykly, po-

dziala żywego ,,krzewu gorejącego".

palcach jednej ręki można policzyć te

dobnie jak i niezwyklą

Sama góra, nawet po zniszcze-

numery Kuriera Galicyjskiego z tego

byla osoba jej autora.

niach, jest dość malownicza. Teraz

okresu, gdzie ich nie bylo.

proszę sobie wyobrazić jej stoki po-

Kilka lat spędzil w Libii. Benghazi

Minęly już dwa lata jak nie ma

kryte różowym, a z czasem bialym

stalo się jego domem. Wędrowal też

GO wśród nas. Straszna choroba

kwieciem jasieńca. Piękna dodają

przez Egipt, Sudan, Czad. Wiele lat

zwyciężyla, ale jego teksty, o tematy-

calości wielkie jaskrawo niebieskie

później jego opowiadania oparte na

ce tak różnorodnej, nie stracily nic ze

praktykowane ­ jaskrawe i niezwy-

której wzięla się nazwa góry. Status

kwiaty Powojnika calolistnego (re-

wspomnieniach z tego okresu, jak

swego blasku.

kle kwiaty często przyciągają ludzi,

rezerwatu nadany zostal Ostrej do-

gionalna rzadka roślina), srebrzyste

chociażby drukowany w Kurierze

Zapraszamy do lektury!

którzy są nieświadomi grożącego im

piero w 1969 roku i to w znacznie

rozetki Rojnika... Szkoda, że w tym

niebezpieczeństwa, więc gospodarze

uszczuplonej formie ­ znaczenia

okresie ptactwo już nie śpiewa ­ mie-

indywidualni nie chcą niepotrzebnych

lokalnego. Dobrze, że przynajmniej

libyście państwo obraz miniaturowe-

Serc ludzkich i myśli Wlodarzu,

klopotów.

zamknięto kamieniolomy.

go rajskiego ogrodu.

Wszechwladny Duchu, Duchu Święty,

Jasieniec  rośnie  przeważnie

Tymczasem wydarzyla się kolej-

Obecny w wszechświata oltarzu,

lokalizowanymi populacjami, liczą-

na przykrość. Góra, znana ze swej

Rady i przestrogi

Owocnych darów bezmiar niepojęty.

cymi od kilku do kilkunastu, a nawet

stepowej i skalnej roślinności, pora-

dla turystów

kilkuset roślin. Największe skupisko

stającej jej stoki, z powodu ludzkiej

Ci z Państwa, którzy zechcą od-

Jako Paraklet, jako Pocieszyciel,

jasieńca mamy na górze Ostrej, gó-

dzialalności zaczęla gęsto zarastać

wiedzić górą Ostrą, powinni pamię-

Trzecia Osobo Troistej Korony,

rującej nad wioską Okno w rej. husia-

krzewami, przywiezionymi z Europy

tać, że jest to rezerwat, więc chodzić

Tyś Uzdrowiciel, duszy Odnowiciel,

tyńskim. Wioska ta przytulila się do

Centralnej ­ Ligurem pospolitym.

można tam jedynie po określonych

Bądź wciąż uwielbiony.

malowniczego pasma Towtrów-Mio-

Ta roślina nie miala w tych okoli-

ścieżkach, nie można zboczyć na-

doborów i slynie ze swoich jeziorek

cach naturalnych wrogów, wobec

wet na krok, by lepiej uchwycić kadr

Stanislawa Nowosad

­ ,,okien", które daly jej nazwę.

czego rozrosla się szybko. W chwili

pamiątkowego zdjęcia. Nie można

Te ,,okna" są zapadlinami w Plycie

powstania w 1990 roku rezerwatu

wspinać się tu na kamienie i skaly

korzystaj z uslug polskich przewodników

Podolskiej do których sączy się woda z

,,Miodobory" stepowej roślinności

­ bo również porastają je rzadkie ro-

podziemnej rzeki. Kiedyś takich jezior

tam praktycznie nie pozostalo. Z

śliny. Zabrania się zrywać kwiaty na

ze Lwowa!

bylo ponad dwadzieścia, ale z cza-

liczebnej populacji jasieńca zacho-

bukiety, a nawet zrywać pojedyncze

Fachowe oprowadzanie po Lwowie, pilotowanie

sem wiele z nich zostalo zasypanych.

walo się zaledwie kilka slabych ro-

kwiatki na pamiątkę. Należy też pa-

grup turystycznych po Kresach w języku polskim

Obecnie ocalaly jedynie dwa ­ ,,Sine" i

ślinek, ledwie dyszących w cieniu

miętać, że nawet zwykly kontakt skó-

,,Bez dna". To ostatnie miejscowa lud-

nowego ,,okupanta". W tym czasie

ry z jasieńcem może wywolać ostre

tel.: 0-0380679447843, 0-380677477329,

ność przemienila na kąpielisko.

już nawet nie kwitly. Pracownicy re-

oparzenia, które przejawiają się do-

0-380676750662, 0-380504304511, 0-380504307007,

Góra Ostra, od dawna znana

zerwatu dokonali wielkiego dziela,

piero po dobie. Na wycieczkę lepiej

0-380509494445, 0-380987175971

jest ze swej unikalnej szaty roślinnej.

przywracając górze pierwotny cha-

wybrać się w szczelnym ubraniu.