29

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 15­27 czerwca 2019 nr 11 (327)

Znaczkowa wojna o grunwald

nego kościola. Jej odbudowa trwala

prawie dziesięć lat, aż do kasaty za-

konu.

Po kasacie kościól zakonny byl

Wciąż jeszcze obchodzimy, bardzo uroczyście, 100. rocznicę odzyskania niepodleglości. Jak moglibyśmy

czynny jako gimnazjalny, ponieważ

kolegium przeksztalcono wówczas

ją uczcić na naszym, filatelistycznym podwórku? Pojawil się arcyciekawy pomysl. Spróbujmy wskazać

na gimnazjum, w którym jednak na-

najladniejszą, najciekawszą emisję wybraną z lat 1918­2018, czyli z ponad 5.000 znaczków.

dal wykladali (a w kościele odprawia-

li nabożeństwa) byli jezuici. Uczylo

się tu wiele znanych postaci, mię-

TADEUSZ KURLUS

dzy innymi polski poeta Franciszek

Karpiński, który rozpocząl naukę

Czas naglil, więc zdecydowali-

jeszcze w kolegium, i jego ukraińscy

śmy się na telefoniczną kwerendę.

pobratymcy wedlug pióra ­ pisarze

Postawiliśmy takie pytanie kilkudzie-

Iwan Wagilewicz i Antin Mogilnicki,

sięciu kolekcjonerom. Zdecydowana

krajoznawca Ostap Terlecki i etno-

większość ­ niektórzy bez wahania,

graf Wolodymyr Hnatiuk. W 1828

bez dlugiego namyslu ­ wskazali wy-

roku dawny klasztor rozbudowano,

daną w 1938 r., na 20. rocznicę od-

ale wkrótce jego część zawalila się

giellę na koniu, z wlócznią, którą

zyskania niepodleglości, tak zwaną

­ prawdopodobnie ta, którą wznosil

jakby zamierzal przebić leżącego na

serię historyczną, ilustrującą najważ-

pierwotny budowniczy kościola. W

ziemi Krzyżaka, próbującego się ręką

niejsze wydarzenia w historii Polski.

czasie I wojny światowej zabudowa-

oslonić. Nie godzi się, orzekla, poka-

Jej twórcami byli: projektanci Waclaw

nia ucierpialy wskutek ostrzalu arty-

zywać, że można dobijać bezbron-

20 gr ­ Kazimierz Jagiellończyk,

Boratyński (11), M. Wątorek i Zyg-

leryjskiego. Po ich remoncie otwarto

nego. Jakimiś kanalami informacja o

a w tle mapa Polski z zarysem ów-

munt Rozwadowski, a rytownikami

tu szkolę handlową, którą od 1945

treści znaczka dotarla do ówczesne-

czesnych granic od Baltyku po Mo-

­ M. Dutczyński (4), Jan Piwczyk

zajmuje wydzial morfologii Akademii

go ambasadora Niemiec, a Berlin

rze Czarne;

(4) i Marian Roman Polak ((5). Re-

Medycznej. Wnętrza w większości

nakazal mu z natychmiast zlożyć w

produkujemy ją, by dać świadectwo,

wypadków zachowaly się w pierwot-

tej sprawie protestującą notę dyplo-

że byla wspaniala, także prawdziwe

nym ksztalcie, ze sklepieniami, ale

matyczną.

dzielo sztuki drukarskiej.

już bez żadnych dekoracji.

Przypomnijmy, co przedstawia-

Kościól jezuitów byl gimna-

ją:

zjalnym, z kilkuletnią przerwą,

gdy umieszczono w nim magazyn

wojskowy. W 1849 roku zostal

przekazany grekokatolikom i prze-

mianowany na cerkiew Zmartwych-

wstania Pańskiego. Po czterdziestu

latach świątynia zostala katedrą

greckokatolickiej diecezji stanisla-

wowskiej. Przy tej okazji malarze

Modest Sosenka i Anton Monastyr-

25 gr ­ Zygmunt August podczas

ski wymalowali ikony do ikonostasu,

zaprzysiężenia unii Polski i Litwy w

a restaurator Julij Makarowicz, który

Lublinie w 1569 roku;

wcześniej odnawial freski w kaplicy

Warszawa uznala, że nie warto

św. Krzyża na Wawelu, stworzyl

zaostrzać stosunków dyplomatycz-

nowe malowidla. Ustawiono nowe

nych, i ustąpila: W. Boratyński przed-

5 gr ­ Boleslaw Chrobry, wita w

oltarze boczne i ambonę. Wówczas

stawil nowy projekt znaczka, z Wla-

Gnieźnie w roku 1000. cesarza nie-

to z krypt wyniesiono do kolegiaty

dyslawem Jagiellą i królową Jadwigą

mieckiego Ottona. W tle symboliczna

kamienny sarkofag ze szczątkami

oraz rektorem Akademii Krakowskiej

postać św. Wojciecha;

Wiktorii Potockiej.

podczas uroczystości odnowienia

W latach 1899­1900 probosz-

uniwersytetu. U stóp pary królewskiej

czem katedry stanislawowskiej byl

artysta umieścil dwa miecze oraz

Andrej Szeptycki, o czym świadczy

plaszcz krzyżacki i szyszak, symbo-

stosowna tablica na zewnętrznej

lizujące zwycięstwo nad zakonem

ścianie świątyni. Sama świątynia

krzyżackim. Przyjmując, że zadość-

miala wiele szczęścia: nie ucierpiala

uczyniono niemieckiemu protestowi,

podczas marmoladowego pożaru,

seria weszla do obiegu 11 listopada.

podczas pierwszej wojny światowej

Ale także w nowej postaci zna-

30 gr ­ Stefan Batory nadaje

zostaly zniszczone jej banie, ale

czek 15-groszowy nie przypadl do

szlachectwo chlopu Kacprowi Wielo-

później odbudowano je w bardziej

gustu niemieckiemu ambasadorowi,

chowi pod Wielkimi Lukami w 1580 r.

umiarkowanym stylu.

znowu zaprotestowal, nie spodobalo

za męstwo okazane podczas zdoby-

Po II wojnie światowej kościól

mu się, że tak wyraźnie zaakcento-

wania tego miasta;

przekazano prawoslawnym, po-

1 zl ­ powstanie listopadowe

10 gr ­ Kazimierz Wielki witany

tem zamknięto i urządzono w nim

1830­1831, podchorąży i żolnierze

w 1364 r. wraz z innymi wladcami

magazyn. Grekokatolikom katedrę

ze sztandarem 4 pulku piechoty;

przez Mikolaja Wierzynka ­ kupca

zwrócono dopiero na początku lat

i bankiera krakowskiego, generalne-

1990. Wówczas przeprowadzono

go zarządcę dworu królewskiego;

gruntowny remont, na fasadzie

ustawiono spiżowe figury św. Olgi

i św. Wlodzimierza. Na frontonie

zachowala się też figura Matki Bo-

żej, prawdopodobnie pochodząca

jeszcze z czasów jezuickich. Od-

nowiono wewnątrz freski. Za ikono-

stasem zachowal się wspanialy ro-

kokowy oltarz jezuicki, pochodzą-

cy jeszcze z pierwszego kościola

wano na nim klęskę krzyżaków. Na

45 gr ­ Stanislaw Żólkiewski zdo-

jezuitów, z ośmioma pozlacanymi

jakąkolwiek korektę bylo za późno,

bywca Moskwy i Jan Karol Chodkie-

figurami świętych i aniolkami-put-

poczta mogla tylko wycofać ze sprze-

2 zl ­ Romuald Traugutt, dyktator

wicz zwycięzca spod Kircholmu;

tami. Wieńczy go promienista glo-

daży pozostaly w urzędach zapas

powstania styczniowego 1863-1864;

50 gr ­ wjazd Jana III Sobie-

ria z Okiem Opatrzności i napisem

znaczka. Niemniej nie chcąc eskalo-

3 zl ­ Józef Pilsudski.

skiego do Wiednia po rozgromieniu

hebrajskim Jahwe (Bóg). Oprócz

wać zatargu z zachodnim sąsiadem,

Emisja serii nie przebiegla jednak

Turków w 1683 r.;

15 gr ­ Wladyslaw Jagiello i kró-

oltarza zachowaly się ozdobne ka-

z którym stosunki byly już wystarcza-

gladko. Przed oddaniem do druku

55 gr ­ Konstytucja 3 Maja z 1791

lowa Jadwiga oraz rektor uniwersyte-

pitele pilastrów.

jąco napięte, zdecydowano się wydać

przyjrzala się jej istniejąca wówczas

roku uchwalona na Sejmie Czterolet-

tu krakowskiego z aktem darowizny

Ale to jeszcze nie koniec historii

znaczek jeszcze raz, w nieco zmienio-

przy Poczcie Polskiej komisja arty-

nim;

i szkatulą z kosztownościami. U stóp

obecności jezuitów w Stanislawo-

nym wyglądzie: miecze zastąpila na

styczna, i zglosila zastrzeżenia do

75 gr ­ Jan Henryk Dąbrowski,

pary królewskiej widnieje szyszak

wie

nim girlanda z herbami Polski i Litwy.

znaczka z nominalem 15 groszy,

Tadeusz Kościuszko i Józef Ponia-

krzyżacki oraz dwa miecze ofiarowa-

(cdn).

Znaczek ukazal się 2 marca 1939 r.

przedstawiającego Wladyslawa Ja-

towski;

ne przed bitwą pod Grunwaldem;