4

Przegląd wydarzeń

30 lipca­15 sierpnia 2019 nr 14 (330) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

W Lubaczowie rozpocząl się

Lwowski Marsz Życia

Festiwal Dziedzictwa Kresów

Wieczorem, 19 lipca po udziale w Marszu Życia we Lwowie potom-

kowie esesmanów dawali wlasne świadectwa i przepraszali rodziny

ofiar w miejscu dawnego obozu Janowskiego. Marsz Życia odbyl się

Lubaczowskie święto milośników Kresów rozpoczęlo się już po raz pięt-

w ramach II Ekumenicznej Mesjańskiej Konferencji ,,Jedność Ko-

nasty. Tegoroczna edycja potrwa 11 dni. Na zakończenie odbędzie się

ściola i ludu Izraela w planie Bożym" i przeszedl od stacji kolejowej

Wielki Final w Osadzie Kresowej w Baszni Dolnej.

Kleparów do tak zwanych Piasków, polożonych na terenie, gdzie

znajdowal się janowski obóz koncentracyjny. Uczestnicy Marszu Ży-

Kresowian i prezes bytomskiego od-

stanąl, ale to dobre zjawisko, festi-

WOJCIECH JANKOWSKI

cia z Ukrainy, Izraela, Polski, Austrii, Niemiec na czele z biskupem

dzialu Towarzystwa Milośników Lwo-

wal zaś pokazuje, że warto czekać

tekst i zdjęcie

pomocniczym archidiecezji lwowskiej Edwardem Kawą, duchowny-

wa i Kresów Poludniowo-Wschodnich

na naszych rodaków. Tęsknimy za

mi Kościola rzymskokatolickiego, protestanckiego i rabinami po raz

orazi Tomasz Kuba Kozlowski z war-

Kresami, tęsknimy za naszymi roda-

Festiwal kilka lat temu nie byl

pierwszy na Ukrainie upamiętnili w ten sposób ofiary Holokaustu.

szawskiego Domu Spotkań z Historią.

kami, a polityka państwa polskiego

jeszcze szczególnie znany. Na po-

Uczestniczyli w nich między innymi

chociażby poprzez system wsparcia

czątku byl jednodniową imprezą o

różnych badaczy, zginęlo od kilkudzie-

KONSTANTY CZAWAGA

Agnieszka Tymińska, zastępca dyrek-

repatriacyjnego, Kartę Polaka, kolej-

znaczeniu lokalnym. Po piętnastu

sięciu tysięcy do dwustu tysięcy osób,

tekst i zdjęcie

tora Narodowego Instytutu Polskiego

ne nowelizacje, które w tej kadencji

latach jest już wydarzeniem ważnym

w większości zamordowanych lub

Dziedzictwa Kulturowego za Granicą

mialy już miejsce, dowodzi tego, że

w skali calego kraju, szczególnie dla

­ Dwaj moi pradziadkowie byli

zmarlych z chorób i glodu.

POLONIKA, redaktor Grażyna Orlow-

chcemy w szczególny sposób wspie-

milośników Kresów.

esesmanami ­ padlo z ust mlodej

­ Jestem ocalonym z Zaglady

ska-Sondej, prezes Fundacji Studio

rać rodaków ze wschodu, a Polska

­ Festiwal organizujemy od 15

Niemki.

i moim obowiązkiem jest mówienie

Wschód, Michal Laszczkowski, pre-

ma moralny obowiązek dokończenia

lat, z tym, że wcześniej bylo to wy-

­ Dowiedzialam się o tym nie-

światu o tragedii Holokaustu na tej

zes Fundacji Dziedzictwa Kulturowe-

procesu repatriacji!

darzenie lokalne, związane tylko z

dawno. Wybaczcie. Mój pradziadek

ziemi ­ powiedzial dr historii Boruch

go. Wiele miejsca poświęcono lubel-

Festiwal Dziedzictwa Kresów

gminą lubaczowską. ­ przybliżyl hi-

byl też esesmanem i do końca ży-

Zabarko, który zostal uratowany z

skiemu Muzeum Kresów, które ma

potrwa do 4 sierpnia. Przed miesz-

storię Wieslaw Kapel, wójt gminy lu-

cia nie ukrywal swoich poglądów

getta w Szarogrodzie na Podolu.

być otwarte w 2022 roku.

kańcami gminy lubaczowskiej i tu-

baczowskiej. ­ Najpierw odbywal się

nazistowskich ­ powiedziala druga

Jest on prezesem Ogólnoukraińskie-

Instytut Polonika przygotowal

rystami jeszcze masa atrakcji kre-

w formule festiwalu kultur traktujące-

dziewczyna z Niemiec.

go Stowarzyszenia Żydów ­ Bylych

wernisaż wystawy ,,Rossa. Wileńska

sowych i innych. Wójt pragnie, żeby

go o wielokulturowości, a później jako

­ Wybaczcie. Mój dziadek slu-

Więźniów Gett i Obozów Koncentra-

żyl w SS i byl we Lwowie ­ wyjaśnil

cyjnych. Przekazal uczestnikom Mar-

nekropolia". Na rynku lubaczowskim

to wydarzenie wplywalo na rozwój

Festiwal Kultur i Kresowego Jadla. W

50-letni Niemiec, który też poprosil

szu Życia swoje książki.

otwarto wystawę mobilną zdjęć

Lubaczowa, a goście festiwalu mieli

2015 roku rozszerzyliśmy tę inicjaty-

o przebaczenie za dokonane przez

Po modlitwach odmówionych

wspólczesnych i archiwalnych autor-

tez możliwość udanego wypoczynku

wę na Festiwal Kresów. Zajęliśmy się

dziadka krzywdy.

przez biskupa katolickiego, pastora

stwa Norberta Piwowarczyka i Piotra

przy okazji festiwalu.

tematyką propagowania wielowątko-

Wspólorganizatorami wydarzenia

protestanckiego i rabinów mlodzi

Jamskiego z zespolem. Kuratorem

­ Staramy się, by goście mogli

wego, wielowiekowego dziedzictwa

byli protestanci ze Stowarzyszenia

Niemcy ­ potomkowie esesma-

wystawy są dr Bartlomiej Gutowski,

zobaczyć piękno ziemi lubaczow-

dawnych wschodnich ziemi Rzeczy-

dr hab. Anna S. Czyż.

skiej, czy to z poziomu roweru, czy

pospolitej. Od tamtej pory zaprasza-

Drugiego dnia odprawiono uro-

jeżdżąc konno, czy korzystając z

my i środowiska kresowe i środowi-

czystą mszę świętą w konkatedrze

innych atrakcji, które tu posiadamy.

ska polskie ze wschodu.

pw. Bl. Jakuba Strzemię, po której

Promujemy też kuchnię kresową,

Festiwal rozpoczęly dwa znako-

politycy i liderzy środowisk kreso-

opartą o kuchnię wielonarodową,

mite wydarzenia muzyczne. Pierw-

wych zlożyli kwiaty pod tablicą upa-

galicyjską. Promocja ta ma miejsce

szego dnia w Radrużu w zabytkowej

miętniającą Polaków pomordowa-

w ostatnim dniu festiwalu, kiedy do

cerkwi z XVI wieku pod wezwaniem

nych w latach 1939­47 przez ukra-

Kresowej Osady, którą stworzyliśmy

św. Paraskewy odbyl się koncert z

ińskich nacjonalistów z OUN i UPA.

kilka lat temu, przyjeżdża kilkana-

okazji dwusetnej rocznicy urodzin

W uroczystości uczestniczyli Iwona

ście tysięcy osób.

Stanislawa Moniuszki. Boguslaw

Kozlowska, dyrektor Departamentu

Wójt Wieslaw Kapel z przejęciem

Morka, Agnieszka Kozlowska i Artur

wspólpracy z Polonią i z Polakami

opowiadal o swojej fascynacji Kresa-

Janda przy akompaniamencie Orkie-

za Granicą MSZ i Anna Schmidt-

mi, ale podkreśla, że nie trzeba jechać

stry Kameralnej Alla Vienna pod ba-

niezależnych Kościolów charyzma-

nów ­ skladali wlasne świadectwa

Rodziewicz, sekretarz stanu w Kan-

daleko na granicę II Rzeczypospolitej,

tutą Adama Banijaka wykonali kon-

tycznych na Ukrainie i charyzmatycz-

i przepraszali rodziny ofiar. W wy-

celarii Prezesa Rady Ministrów, pel-

by znaleźć fascynujące rzeczy. Wy-

cert zatytulowany ,,Moniuszko znany

na wspólnota ,,Żywy ogień", dzialająca

konaniu mlodej Niemki zabrzmiala

nomocnik prezesa Rady Ministrów do

starczy przekroczyć granicę, by je od-

i nieznany". Zabytkowa cerkiew, któ-

już od wielu lat przy franciszkańskiej

na skrzypcach melodia żydowska.

parafii św. Antoniego we Lwowie.

Mlodzi Niemcy przekazali leciwym

spraw Dialogu Międzynarodowego.

naleźć w promieniu kilku kilometrów.

ra znajduje się na liście światowego

W rozmowie z dziennikarzem

Żydom czerwone róże.

Kuriera Galicyjskiego biskup Kawa

­ Marsz odbyl się w wielkim

zaznaczyl,  że  charyzmatyczna

pokoju ­ powiedzial biskup Edward

wspólnota ,,Żywy ogień" od pewnego

Kawa. Zwrócil uwagę na udzial w nim

czasu ,,bardzo mocno zajmuje się

przedstawicieli narodu izraelskiego i

relacjami między chrześcijanami,

na slowa potomków nazistów, pro-

zwlaszcza rzymskimi katolikami a

szących o przebaczenie. ­ To nie jest

narodem Izraela. Zdaniem biskupa

latwe ­ widzialem, że niektóre osoby

chodzi też o poznanie swoich korze-

nie byly w stanie przyjąć tych prze-

ni. Wyjaśnil, że ,,jeśli czytamy Pismo

prosin. Ale myślę, że to jest droga

Święte, żyjemy Starym Testamentem,

wlaściwa, w duchu Bożym i bardzo

wówczas wszystko nam się otwiera,

chrześcijańskim, prowadząca do jed-

tak naprawdę cala obietnica, którą

ności ­ dodal hierarcha.

przyjęliśmy wedlug Pisma Świętego

Zaznaczyl, że ,,dla nas na Ukra-

od narodu Izraela: to wybranie i umi-

inie, takie inicjatywy są bardzo po-

lowanie". I wlaśnie w trakcie tego

trzebne, ponieważ podobnych miejsc

­ Festiwal Dziedzictwa Kresowe-

On je odnajduje i znajduje ponadto

dziedzictwa UNESCO, byla wypel-

dialogu zaproponowano przepro-

masowej zaglady jest u nas wiele.

go w Lubaczowie spelnia kilka zadań.

osoby i instytucje, które są zaintere-

niona po brzegi. Wielu chętnych nie

wadzenie Marszu Życia, znanego

Janów jest jednym z nich" ­ zauważyl

Przede wszystkim pozwala przywró-

sowane restauracją tych obiektów

zmieścilo się. Na szczęście organi-

już w różnych krajach, szczególnie w

biskup, dodając, że ,,tutaj dotyczy to

cić pamięć o polskich Kresach, o I i II

takich jak kościól, który znajduje się

zatorzy zapewnili lawki i glośniki na

Polsce, na której terenie znajdowaly

bardziej narodu wybranego, Izraela,

Rzeczpospolitej, o znaczeniu Kresów

w odleglości 500 metrów od granicy,

zewnątrz cerkwi. Milośnicy Moniusz-

się obozy koncentracyjne. Zginęlo w

ale zginęli tu także i Polacy, i Ukraiń-

dla polskiej tożsamości, przywrócić

w którym po pracach remontowych

ki mogli delektować się jego muzyką

nich wielu Żydów, również św. Mak-

cy. Jest to miejsce, które domaga się

symilian Kolbe zginąl w Auschwitz.

modlitwy. Trzeba, aby dokonywaly

pamięć dla polskiego spoleczeństwa.

mają odbywać się ekumeniczne spo-

również na świeżym powietrzu.

­ Dla nas, franciszkanów, idea ta jest

się tu, szczególnie w obecności mlo-

Dyskusje prowadzone w ramach fe-

tkania Straży Granicznej. Zapewne

Koncert Moniuszki poprzedzila

bardzo żywa i bardzo naszemu ser-

dzieży, takie gesty pojednania, żeby-

stiwalu pokazują, jak ogromny deficyt

uslyszymy jeszcze o niejednej inicja-

prelekcja Jacka Kowalskiego ,,Strasz-

cu bliska, ponieważ wielu naszych

śmy teraz i w przyszlości budowali

mamy w tym zakresie. Potrzebna jest

tywie wójta gminy lubaczowskiej.

ny Dwór, czyli sarmackie korzenie

braci i męczenników katolickich zo-

dialog i żeby pokój Boży byl obecny

dyskusja o tym, co Kresy daly Polsce,

Sobotni wieczór na rynku luba-

Niepodleglej". Legendarny wykonaw-

stalo tam zamordowanych. Posta-

pośród nas".

jak wplynęly na rozwój cywilizacyjny

czowskim spędzono pod haslem

ca z Poznania tego dnia zaprezento-

nowiliśmy zorganizować ten marsz

Biskup Kawa wyrazil radość, że

spoleczeństwa polskiego. A wiemy,

,,Lata dwudzieste, lata trzydzieste".

wal się, jako naukowiec z Uniwersy-

we Lwowie, również dlatego, że ten

to wydarzenie doszlo do skutku i że

że daly bardzo wiele. Czolową rolę

Po rynku spacerowaly piękne damy w

tetu Adama Mickiewicza, lecz następ-

temat jest trochę pomijany i nawet

tylu ludzi przybylo na nie z Polski, z

odgrywal Lwów, kolebka polskiej na-

strojach z dwudziestolecia międzywo-

nego dnia byl on gwiazdą wieczoru,

w warunkach niepodleglej Ukrainy

różnych wspólnot i organizacji, dba-

uki, kultury ­ ocenila spotkanie kre-

jennego. Koncert prowadzila Danuta

dając koncert ,,Kresowe dumy Jacka

dopiero teraz zostal on wydobyty

jących o pamięć o tym miejscu. Pod-

sowian minister Iwona Kozlowska.

Skalska. A wieczór poprzedzila ode-

Kowalskiego". Koncert zostal przyjęty

na światlo dzienne ­ wyjaśnil biskup

kreślil zaangażowanie wielu osób w

Sekretarz stanu Anna Schmid-

grana scenka z życia amerykańskie-

z entuzjazmem, Kowalski dwukrotnie

Edward Kawa.

to wydarzenie, dodając, że ,,bardzo

t-Rodziewicz zaznaczyla znaczenie

go mafioso Josepha Hersch Reinfel-

bisowal.

Marsz Życia rozpocząl się od

ważne jest to, że nikt nikogo nie

Kresów i swoisty, kresowy charakter

da, który urodzil się w... Lubaczowie.

Odbyly się również IV Ogólno-

rampy na stacji kolejowej Kleparów,

oskarżal, nikt nikomu niczego nie wy-

Lubaczowa:

Organizatorami wydarzenia są

polskie Spotkania Środowisk Kreso-

skąd od marca 1942 roku do początku

pominal. Widać, że każdy nosi w ser-

­ Jeżeli chce się poczuć Kresy,

gmina Lubaczów i województwo pod-

wych, które poprowadzili charyzma-

1943 roku hitlerowcy wyslali kilkadzie-

cu ogromne pragnienie przebaczenia

nie wyjeżdżając poza granice Rze-

karpackie. Patronatem honorowym

tyczna i uwielbiana przez kresowian

siąt tysięcy Żydów do obozu śmierci

i budowania pokoju, który jest darem

czypospolitej, to tutaj w powiecie lu-

objęli marszalek Sejmu RP Marek

Danuta Skalska, redaktor nadawa-

w Belżcu. Glówna ceremonia odbyla

Bożym. Jest to inicjatywa, która do-

baczowskim te Kresy są szczególnie

Kuchciński i Senat Rzeczypospolitej

nej w Katowicach ,,Lwowskiej Fali",

się w okolicy dawnego obozu koncen-

piero się rozpoczyna ­ stwierdzil na

żywe. Tu czas pod tym względem

Polskiej.

twórczyni Światowego Kongresu

tracyjnego w Janowie, gdzie, wedlug

zakończenie biskup Edward Kawa.