16

Okruchy historii

30 sierpnia­16 września 2019 nr 15­16 (331­332) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Cud nad Wislą

W przedwojennej Polsce można się

Ale już niedlugo potem pojawilo

bylo jednak spierać, dyskutować,

się pojęcie ,,cud nad Wislą", które

zlościć na siebie. Wszystko można

bylo niby odpowiednikiem francu-

bylo robić i trwalo to tak przez lat

skiego ,,cudu nad Marną", ale tak na-

dwadzieścia, a nie minęlo następ-

prawdę zwrotem, deprecjonującym

Bitwa o Warszawę w roku 1920 trwala kilka dni. Za symboliczną datę tej bitwy przy-

nych pięć lat i nikt już się nie odważyl

sposób dowodzenia Józefa Pilsud-

nawet wspomnieć o roku 1920, czy

skiego, w zlym świetle stawiającym

jęto dzień 15 sierpnia, bo też wlaśnie na początku tego dnia, jeszcze przed świtem,

cudzie nad Wislą. Za jedno slowo

prace polskiego Sztabu General-

ważące się do tej pory losy wojny polsko-rosyjskiej, nagle i dramatycznie przechylily

na takie tematy można bylo stracić

nego, a wreszcie i caly, śmiertelny

pracę, albo zgola stracić zęby, wylą-

wysilek żolnierza polskiego. W takim

się na korzyść strony polskiej. Wojskowi twierdzą, że z nieznanej, jak do tej pory,

dować w kryminale, albo w kopalni

zalożeniu Wojsko Polskie niewiele

przyczyny, 1 batalion 28 pp. Strzelców Kaniowskich pod dowództwem 25-letniego

węgla, albo kopalni uranu. Jak, więc

mialo do powiedzenia w tej bitwie,

porucznika Stefana Pogonowskiego, nie licząc się z wcześniejszymi ustaleniami

Państwo widzicie, możliwości bylo

skoro wszystko zostalo zalatwione

sporo. Wszystko zależalo od lokal-

samym tylko pojawieniem się Matki

i nie czekając na wyznaczoną rozkazem godzinę ataku, dnia 15 sierpnia, okolo

nego kacyka z UB.

Boskiej. Nic więc dziwnego, że śro-

pierwszej w nocy, początkowo zupelnie samotnie, rzuca się nagle z rejonu Kątów

I w takim wlaśnie czasie, kiedy

dowisko pilsudczyków zwalczalo, jak

Węgierskich na wielokrotnie silniejszego od siebie przeciwnika, rozbija silne ugru-

niczego nie wolno bylo o cudzie nad

tylko moglo, rozpowszechnione już

Wislą powiedzieć, ba ­ pomyśleć na-

szeroko pojęcie ,,cudu nad Wislą".

powanie Rosjan kolo Mostów Wólczańskich i atakuje glówne sily bolszewików, kon-

wet, mnie udalo się o nim przeczytać

Tlumaczono, że to nie byl żaden

centrujące się wokól Wólki Radzymińskiej, do jutrzejszego ataku na Warszawę.

i to gdzie? ­ W radzieckim czasopi-

cud, a tylko dobrze, mądrze i ofiarnie

śmie!!

przeprowadzona operacja wojsko-

Ukazywal się wtedy w Polsce,

SZYMON KAZIMIERSKI

stosunkowo latwo dostępny, bodaj

miesięcznik, ,,Tiechnika Maladioży".

Dwie bitwy

Niby odpowiednik polskiego ,,Mlode-

To, co teraz napisalem, to może

go technika", ale dużo lepszy, dużo

jeszcze nie cud, cud zdarzy się za

poważniejszy, na prawdziwie świato-

chwilę, bo nagle przed wścieklym

wym poziomie. Często się go czytalo,

atakiem polskiego batalionu zaczy-

bo potrafil zawierać w sobie różne

nają uciekać cale rosyjskie pulki! Nie-

rewelacje techniczne. Dla przykladu

którzy zatrzymali się w tej ucieczce

powiem, że na podstawie zawartych

dopiero w Wyszkowie nad Bugiem!

w nim szkiców i opisów zbudowalem

Rosyjska koncentracja rozsypuje się,

sobie kiedyś bardzo dobrze dziala-

a wtedy polskie dowództwo zaczyna

jący aparat do swobodnego nurko-

pchać w powstalą w rosyjskim fron-

wania. Wiem, że wielokrotnie ktoś

cie wyrwę wszystkie, jakie tylko są

ściągal jakieś pomysly z ,,Tiechniki"

pod ręką, oddzialy polskie...

i nigdy się na nich nie zawiódl. Slo-

Czasami myli się ze sobą dwie

wem, bylo to poważne pismo tech-

bardzo ważne bitwy. Tę, z atakiem

niczne, zawierające w sobie wiele

batalionu porucznika Pogonowskie-

naprawdę nowoczesnych rozwiązań

go i drugą, pierwszą wlaściwie, bo z

i dobrych pomyslów.

poprzedniego 14 sierpnia, bitwę pod

Otwieram kiedyś świeżo kupio-

Ossowem, gdzie poderwal polskich

ną ,,Tiechnikę" i... oczom nie wierzę!

żolnierzy do kontrataku bohaterski

Caly artykul poświęcony cudowi nad

kapelan, ksiądz Ignacy Skorupka.

Wislą w roku 1920! Rysunek, bo ze

Reprodukcja obrazu Jerzego Kossaka ,,Cud nad Wislą". Proszę zwrócić uwagę na smu-

Bitwa pod Ossowem dlatego byla tak

zrozumialych względów redakcja

gę świetlną reflektora świecącego skądś z dali, prosto na obrazy widoczne na niebie

ważna, bo nastąpilo tam ostateczne

nie miala zdjęcia, pokazuje jakieś

wa, która zalamala sily przeciwnika

lonego ataku na Rosjan? Co spo-

bolszewickich, którzy Matkę Boską

zatrzymanie bolszewików w marszu

okopy, żolnierzy polskich, ciemne,

i pozwolila na jego ostateczne poko-

wodowalo, że tysiące Rosjan nagle,

na niebie WIDZIELI i ten widok spo-

na Warszawę. Dalej bolszewicy już

nocne niebo, a na nim ogromną po-

nanie.

w panice, zaczęly uciekać przed

wodowal, że rzucali broń i uciekali

się nie posunęli. Do centrum War-

stać Matki Boskiej!!

jednym polskim batalionem?

w panice. Wszyscy księża w Polsce

szawy mieli z Ossowa już tylko 17

Myślalem, że jeśli jeszcze nie

Czy sprawily to ciemności nocy?

zaczęli powtarzać za kardynalem,

kilometrów! Obie bitwy mialy, więc

zwariowalem, to za chwilę na pew-

Jeśli nie cud, to co?

Z kolei kola, zbliżone do komu-

­ Ba! Gdybyśmy to wiedzieli, wie-

że pod Warszawą pokazala się Mat-

miejsce w innym czasie ­ dzieli je dy-

no zwariuję.

nistów, zwalczaly pojęcie ,,cudu nad

dzielibyśmy wszystko.

stans jednego dnia, nastąpily gdzie

­ CO?? TAKI ARTYKUL W RA-

Wislą", bo wystawialo ono na kpinę

W sierpniu 1920 roku stan żywie-

DZIECKIM CZASOPIŚMIE??

caly wysilek rewolucji bolszewickiej,

niowy na jedną kompanię dla 28 pp.

A jednak! Rosjanie przyznawali

a więc czegoś dla komunistów świę-

przewidywal 177 żolnierzy wlącznie z

się w tym artykule do swojej po-

tego i nienaruszalnego. Biedny ,,cud

dowódcą i to jest najlepsze źródlo in-

rażki i ucieczki swoich wojsk z pod-

nad Wislą" zwalczany byl więc przez

formacji na temat liczebności wojska.

warszawskiego frontu, co już samo

różnych ludzi, z różnych stron i róż-

Na batalion z reguly przypadalo trzy

w sobie bylo rewelacją światową.

nymi metodami.

kompanie, więc bataliom Strzelców

Przyznawali też, że zmusil ich do

Cuda dobrze jest wykpiwać. To

Kaniowskich mógl liczyć sobie okolo

tego szalony atak polskich żolnierzy.

najlepiej chyba dziala przeciwko

500 żolnierzy. Nie stanowilo to potęgi,

Szalony atak polskich żolnierzy i pa-

każdemu cudowi.

zdolnej przerwać linię frontu i pobić

nikę wśród żolnierzy rosyjskich spo-

nieprzyjacielską dywizję. W praktyce

wodowalo... (trzymajcie się!)... nagle

Grzmią pod Stoczkiem armaty,

okazalo się jednak, że przed tym ba-

pojawienie się na niebie ogromnej

Źle Polakom się wiedzie,

talionem Rosjanie, których można

postaci Matki Boskiej!! I to, proszę

Uciekają, psubraty,

podejrzewać o wszystko, tylko nie

Państwa, pisali Rosjanie!

Matka Boska Laskawa ­

A Dwernicki na przedzie.

o brak odwagi, uciekali, jak gdyby

Nie próbowali sprawy ośmie-

patronka Warszawy. Matka

Porucznik Stefan Pogonow-

nagle zobaczyli diabla. A może oni

szać, nie próbowali tlumaczyć sobie

Boska trzyma w dloniach

ski

Moskal raźno naciera,

jednak naprawdę coś zobaczyli?

tego grą światel na nocnym niebie,

polamane strzaly gniewu

Prze Polaków do Gdańska.

Może nie diabla, ale coś absolutnie

odbitymi od chmur lunami pożarów,

indziej ­ dzieli je dystans 14 kilome-

Bożego

A z niebiosów spoziera ­

innego?

czy innymi glupstwami. Rzeczowo

trów, a także każda z nich miala inny

Matka Boska Kazańska.

przyznawali, że wszyscy oni widzieli

charakter i inaczej zaważyla na pol-

ka Boska. Gloszono to z ambon, co

Matkę Boską. Artykul nie staral się

skim zwycięstwie.

spowodowalo, że wiedza o cudzie ro-

Zeznania jeńców

Ten kpiarski wierszyk napisal

bynajmniej przekonywać, że tam

Gdyby nie bitwa pod Ossowem,

zeszla się po kraju szeroko i blyska-

bolszewickich

świetny polski poeta Jan Lechoń.

O Matce Boskiej, która ukazala

żadnego obrazu nie bylo. Dla Rosjan

bolszewicy jeszcze tego samego

wicznie. Początkowo pojęcie ,,cudu

Patriota przecież i czlowiek jak naj-

się na niebie podczas bitwy z bol-

obraz Matki Boskiej byl zjawiskiem

dnia pustoszyliby Warszawę.

na Wislą" w ogóle nie istnialo. Mówilo

dalszy od jakiegokolwiek rusofilstwa.

szewikami pod Warszawą ludzie

prawdziwym. Rosjanie, jako ludzie

Gdyby nie atak batalionu Strzel-

się zwyczajnie o cudzie, nie lącząc

Wierszyk ma chyba przypominać, że

nie dowiedzieli się od warszawskich

niewierzący, teraz, po latach, już na

ców Kaniowskich, kto wie, jak dalej

go z jakimś miastem, rzeką, czy oko-

każdy posiada swoją Matką Boską,

kumoszek, ani od wiejskich bab,

spokojnie, zastanawiali się tylko, w

potoczylyby się losy bitwy o Warsza-

licą. Ludzie widzieli sprawę prosto.

i gdyby one naprawdę dokonywaly

które przychodzily z okolicznych

jaki sposób obraz Matki Boskiej poka-

wę. General Żeligowski twierdzil sta-

Bylo śmiertelne zagrożenie. Wszy-

dla swoich wyznawców cuda na za-

wsi do Warszawy na targ, z mle-

zal im się w nocy na polskim niebie.

nowczo, że bez tego, nieslychanego

scy modlili się o ratunek do Matki Bo-

mówienie, z Polakami mogloby być

kiem, maslem i twarogiem. Bodajże

Wykluczali cud, co u nich oczywiste.

wręcz, wyczynu porucznika Pogo-

skiej i Matka Boska cud sprawila. Dla

różnie. Wierszyk nie wszystkim się

pierwszym, który o tym wspomnial

Więc jeśli nie cud, to co?

nowskiego, Polacy prawdopodobnie

kogoś glęboko wierzącego wlaściwie

podobal i bywalo, ktoś na taką sa-

byl ksiądz kardynal Aleksander Ka-

Autor artykulu przekonywal, że

przegraliby wojnę.

nie ma w takiej kolei rzeczy żadnego

tyrę odpowiadal podobną zlośliwo-

kowski, a więc nie byle kto! Ksiądz

możliwe jest wyświetlenie na chmu-

Co sklonilo porucznika Pogo-

dylematu. ,,Proście, a będzie wam

ścią, lub nawet otwartym gniewem.

kardynal przytaczal zeznania jeńców

rach dowolnego obrazu za pomocą

nowskiego do spontanicznego i sza-

dane". Czyż nie tak naucza Pismo?