17

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 30 sierpnia­16 września 2019 nr 15­16 (331­332)

Inauguracja budowy Parku Pamięci

reflektora przeciwlotniczego. Wyma-

których relacje są aż do bólu praw-

Ksiądz kardynal Kakowski powie-

gana jest tylko, nawet niezbyt praco-

dziwe, jak ta, o ograbieniu zabitego

dzial, ale nie od siebie, a cytując jeń-

w Samborze bez katolików

chlonna, dostawka do zwyklego re-

księdza.

ców rosyjskich ­ ,,Bolszewicy, wzięci

flektora wojskowego i obraz namalo-

Matka Boska ukazala się przed

do niewoli, opowiadali znowu, że wi-

obrządku lacińskiego i Polaków

wany na szkle, będący kliszą, z której

świtem, mówi ksiądz Bartnik. Matka

dzieli księdza w komży i z krzyżem w

urządzenie obraz wyświetli. Reflektor

Boska ukazala się na nocnym nie-

ręku, a nad nim Matkę Boską...". Taki

Z udzialem wladz ukraińskich oraz zwierzchnika Ukraińskiego

może wyświetlać obraz ostro i wyraź-

bie, wyświetlona za pomocą reflek-

obraz sugerowalby księdza Skorup-

Kościola Greckokatolickiego arcybiskupa większego kijowsko-

nie na dystansie wielu kilometrów.

tora przeciwlotniczego, piszą Rosja-

kę i bitwę pod Ossowem.

halickiego Światoslawa Szewczuka, metropolity Prawoslawnego

Czytalem to i sam już nie wie-

nie w ,,Tiechnice Molodioży", a bitwa

Mieczyslaw Smugarzewski w

Kościola Ukrainy Epifaniusza i naczelnego rabina Ukrainy Ja-

dzialem. Prawda to, czy nieprawda?

pod Ossowem odbyla się w dzień.

artykule: ,,Jak chlopak z Woli Europę

kuba Dow Blajcha 21 sierpnia na starym żydowskim cmentarzu

Bolszewicy, wzięci do niewoli, chyba

ocalil" (Goniec.com Wielka Brytania)

polączyli ze sobą dwie relacje. Tę z

tak przedstawia kontratak polski

Smuga światla

w Samborze dokonano inauguracji budowy Parku Pamięci. Po-

Ossowa i tę z Kątów Węgierskich.

pod Ossowem i księdza Skorupkę,

wojskowego reflektora,

wstanie on ku czci ofiar II wojny światowej: Żydów, Romów Ukra-

Mimowolnie robią to samo i Polacy,

warszawskiego ,,rodaka" z robotni-

a na niej Matka Boska

ińców oraz przedstawicieli innych narodowości, którzy zostali

często lącząc ze sobą oba zdarze-

czej dzielnicy Wola: ,,Dowódca ba-

i husaria

zamordowani z rąk nazistów i spoczywają na tym cmentarzu.

nia. Obraz Matki Boskiej kojarzy się

talionu por. Slowikowski zapamiętal,

Nieraz widzialem nocne niebo,

nam z obrazem księdza w komży i

że ksiądz ruszyl z ochotnikami w

­ Nie byloby tego święta, gdyby

KONSTANTY CZAWAGA

oświetlane gigantycznymi smuga-

chcemy widzieć je, polączone ra-

tyralierze w komży, fioletowej stule

nie bylo między nami braci żydow-

tekst i zdjęcia

mi reflektorów przeciwlotniczych,

zem w jeden obraz, podczas gdy

i z krzyżem w ręku. Widząc, że pod

skich. Dzisiaj chcemy pokazać tutaj,

więc mialem pojęcie jak silne jest

bylo inaczej. Osobno i gdzie indziej,

rozrywającymi się nad glowami poci-

Budowa Parku Pamięci jest ini-

w Samborze, na dawnym cmentarzu

ich światlo i jak daleko potrafią one

byl ksiądz, a także osobno i gdzie

żydowskim, że Żydzi są w stanie

cjatywą dr. Marka Freimana z Ka-

penetrować przestrzeń powietrzną.

indziej, byla Matka Boska.

nady, potomka uratowanych w cza-

czcić chrześcijan i modlić się za swo-

Ale, żeby można bylo przesylać za

Ksiądz Bartnik w swojej wypo-

ich bohaterów, a ukraińscy chrześci-

sie II wojny światowej samborskich

ich pomocą wyraźny i ostry obraz??

wiedzi daje nam jeszcze jedną, bar-

janie mogą modlić się za zmarlych

Żydów i wspierana finansowo przez

Rosjanie widzieli Matkę Boską.

dzo ważną informację. 15 sierpnia

organizację pozarządową ,,Spotkanie

Żydów ­ powiedzial arcybiskup.

Obraz wyraźny i jednoznaczny dla

na niebie pokazala się Matka Boska

Markijan Malski, przewodniczą-

ukraińsko-żydowskie" wraz z żydow-

każdego z nich. To stalo się w nocy.

Laskawa, patronka Warszawy, której

ską wspólnotą Kijowa. Aleksander

cy lwowskiej państwowej administra-

To spowodowalo, że Polacy, jak w

obraz znajduje się w Warszawie, w

cji obwodowej przypomnial, że żad-

transie, runęli na Rosjan, nie dbając

kościele pod jej wezwaniem, zwa-

na religia nie wzywa do agresji czy

o ich silę i o ich liczebność. To spo-

nym też kościolem jezuitów, tuż kolo

nienawiści, a Bóg daje nam milość.

wodowalo wśród Rosjan panikę.

katedry na ulicy Świętojańskiej.

­ Ten memorial jest świadectwem

Gdy tylko to przeczytalem, od

A więc, nie anonimowy wizerunek

tego, że nam wszystkim nie zabrak-

razu mnie tknęlo. ­ Jezus! Maria! ­

Maryi, ale postać z konkretnego ob-

nie mądrości, aby znaleźć punkt do-

Pogonowski!

razu, znanego wszystkim warszawia-

tknięcia i porozumienia ­ zaznaczyl.

Nikt wlaściwie do dzisiaj nie wie

kom. Taki, czy inny wizerunek Matki

Poprosil też o glos 96-letni Boruch

dlaczego wtedy zaatakowal Rosjan

Boskiej nie mial znaczenia dla Rosjan,

Dorfman ze Lwowa. Zaśpiewal rów-

tak nagle. Nikt też nie wie dlaczego

ale dla Polaków mógl mieć znaczenie

Rosjanie wpadli wtedy w taką pani-

zasadnicze. Porucznik Pogonowski

nież pieśń w języku jidysz. ­ Chcia-

Ksiądz Ignacy Skorupka

kę. Wolno mi chyba przypuszczać,

polegl w nocnym boju podczas dowo-

lem, żeby zabrzmial także ten język,

że to w okolicy Kątów Węgierskich

dzenia swym batalionem, w okolicy

skami artyleryjskimi, mlodzi żolnierze

którego używali niewinnie zgladzeni

o godzinie pierwszej w nocy dnia 15

Mostów Wólczańskich. Jego Strzelcy

stracili orientację i nie wiedzieli, w

w tym miejscu Żydzi ­ wyjaśnil.

sierpnia 1920 roku, na nocnym niebie

też przecież dzisiaj już nie żyją. Czy

którą stronę strzelać do niewidzialne-

Podczas ceremonii na cmenta-

pokazuje się nagle ogromna postać

wtedy, po bitwie, mówili coś na temat

go nieprzyjaciela, ksiądz Skorupka

rzu żydowskim zabraklo, niestety,

Matki Boskiej ze ­ zlą, mściwą twa-

ukazania się Matki Boskiej? ­ O ni-

zerwal się przed tyralierą i jego glos

katolickiego duchowieństwa obrząd-

przygluszyl chaos bitwy. ­ Za Boga

rzą ­ jak zeznawali Rosjanie, choć

czym takim nie slyszalem. Nikt, ani

ku lacińskiego. Ojciec Andrzej Kurek

i Ojczyznę! ­ wykrzyknąl. Z relacji

twarz Matki Boskiej mogla się im tyl-

dzisiaj, ani przed laty, nie potrafil mi

CR, dziekan samborski w rozmowie

ko taką wydawać, biorąc pod uwagę

powiedzieć czegokolwiek o ukazaniu

kilku uczestników natarcia, okrzyk

z Kurierem wyjaśnil, że organizatorzy

Nazar, prezes Lwowskiego Towarzy-

ich zaskoczenie i przerażenie.

się Matki Boskiej, ponad to, że jakoby

brzmial inaczej, mniej pasowal do

tego wydarzenia nie zaprosili nikogo

stwa Kultury Żydowskiej im. Szolema

Ksiądz doktor Józef Maria Bart-

się pojawila.

osoby duchownej, a bardziej do chlo-

z katolickich księży czy sióstr zakon-

Alejchema powiedzial, że rozmowy z

paka z Woli. Podobno brzmial ­ Bij

nik pisze tak: ,,...Matka Boża uka-

O reflektorach przeciwlotniczych

nych.

wladzami Sambora na temat budowy

czerwoną zarazę. Cokolwiek krzyk-

zuje się w postaci Matki Laskawej

nie wiedzieli nic nawet zawodowcy.

­ Przecież na fasadzie dawnego

trwaly ponad 10 lat. Na początku lat

­ patronki Warszawy. Jest przecież

Ale poszperalem i dowiedzialem się,

nąl, zrobilo to wrażenie na chlop-

klasztoru sióstr franciszkanek rodziny

90. XX w. na dawnym cmentarzu

z woli magistratu i ludu miasta tego

że reflektory przeciwlotnicze wte-

cach. Dopiero po bitwie, gdy Polacy

Maryi w Samborze znajduje się tabli-

żydowskim usypano symboliczne

Patronką ­ Tarczą i Obroną, od 1652

dy w Warszawie byly! Na początku

obchodzil pobojowisko po odrzuce-

ca pamiątkowa s. Celiny Kędzierskiej,

mogily i wzniesiono krzyż ku czci za-

roku. Matka Laskawa pojawia się na

lipca 1920 roku wlaśnie w Warsza-

niu bolszewików, zobaczyli na ścier-

przelożonej wspólnoty, która ukrywa-

mordowanych tam Ukraińców.

niebie przed świtem, monumentalna

wie utworzono, w oparciu o sprzęt

nisku przy miedzy, leżącego twarzą

la dzieci żydowskie i romskie ­ za-

Na początku uroczystości arcybi-

postać, wypelniająca swoją Osobą

instruktorów francuskich, Dywizjon

do ziemi, księdza. Hebanowy krzyż

znaczyl o. Kurek. Wedlug wspomnień

skup Światoslaw Szewczuk, grecko-

cale ciemne jeszcze niebo. Ukazu-

Szkolny Artylerii Zenitowej, jak wtedy

trzymal w ręku. Mial roztrzaskaną

je się, odziana w szeroki plaszcz,

określano artylerię przeciwlotniczą.

czaszkę. Zegarek, buty, marki, które

którym oslania stolicę. Zjawia się w

Czyli reflektory, nieodlączny atrybut

mial w kieszeni skradziono"...

otoczeniu husarii...".

oddzialów przeciwlotniczych, w War-

Ta bitwa miala miejsce w dzień.

Drodzy Państwo! Jeśli Matkę Bo-

szawie byly, ale czy wykorzystano

Byl ksiądz w komży, ale nikt nie

ską widziano przed świtem, nie mo-

któryś z nich do wyświetlania obrazu

wspomina o ukazaniu się Matki Bo-

glo to być podczas bitwy pod Osso-

Matki Boskiej? Zdawalem sobie spra-

skiej, a przecież są to wspomnienia

wem, która odbyla się w czasie dnia.

wę z tego, że na moje pytania nigdy

ludzi, uczestniczących w tej bitwie,

nie doczekam się odpowiedzi i byloby

tak może, gdybym trochę przypad-

kiem nie obejrzal niedawno obrazu

Jerzego Kossaka, nazwanego ,,Cud

nad Wislą". Obraz powstal w roku

uratowanych, rzymskokatoliccy kapla-

katolicki biskup samborsko-drohobyc-

1930. Przedstawia zwartych ze sobą

ni wydawali Żydom fikcyjne metryki

ki Jaroslaw Pryriz i prawoslawny arcy-

w śmiertelnym boju wręcz, Polaków i

chrztu, które pomagaly im przetrwać

biskup drohobycko-samborski Jakub

Rosjan. Na niebie Matka Boska i pol-

okupację. Ratowali Żydów-sąsiadów

Makarczuk poświęcili nowy ,,pomnik

ska husaria. ­ Ale zaraz!!

też zwykli Polacy i Ukraińcy.

krzyż" ku czci 17 czlonków OUN-

Co tu robi reflektor przeciwlotni-

Na inaugurację budowy Parku

UPA, których hitlerowcy rozstrzelali

czy??!!

Pamięci nie zaproszono też przed-

w tym miejscu. Potem uczestnicy

Ponad wszelką wątpliwość, z

stawicieli Domu Polskiego w Sambo-

uroczystości przeszli do muru cmen-

daleka, jakby zza wody, zza Wisly, z

rze oraz innych organizacji polskich w

tarza żydowskiego, gdzie Jakub Dow

Warszawy, bije w niebo smuga świa-

tym mieście. W ratuszu samborskim

Blajch przewodniczyl modlitwie ku

tla wojskowego reflektora, a na niej

dziennikarzowi Kuriera potwierdzono

czci ofiar ludności żydowskiej. Tylko

Matka Boska i husaria...

ten fakt bez wyjaśnienia szczególów.

w kwietniu 1943 ponioslo tam śmierć

Mark Freiman w swoim przemó-

1200 dzieci, kobiet i starców.

Tekst ukazal się w nr 9 (61) 15

wieniu na cmentarzu żydowskim za-

Arcybiskup Szewczuk określil

maja 2008 r. ,,Kuriera Galicyjskiego".

pewnil, że w Parku Pamięci znajdzie

uroczystość jako przyklad ,,zgo-

Można o tym również

się miejsce dla upamiętnienia ofiar

dy samborskiej", ponieważ po raz

przeczytać w tomie II ksiąz-

wszystkich narodowości oraz tych,

pierwszy na Ukrainie doszlo do ta-

ki Szymona Kazimierskiego

Reflektor przeciwlotniczy z okresu pierwszej wojny świa-

którzy ratowali Żydów.

kiej wspólnej modlitwy.

,,OPOWIEŚCI niezwykle".

towej