24
Dodatek specjalny
30 sierpnia16 września 2019 nr 1516 (331332) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
(...). Twórcą i spiritus movens no-
Ciekawym oryginalem szlachec-
piniundz grajcary
Ratusza". Jeszcze jeden zegar cho-
kim byla rodzina Dzieduszyckich. W
wej, niezwyklej w owym czasie for-
kwity, szwajnery bejmy
dzil dobrze zegar dla zakochanych
każdym pokoleniu objawial się jakiś
my rozrywki radiowej byl prawdziwy
przylipka kromka
w kawiarni ,,Wiedeńskiej". Lwów mial
oryginal, aż po Wojciecha ,,Tunia",
wulkan inwencji i świetnych pomy-
mojry fefry
najmniej zegarmistrzów ze wszyst-
który mimo prawie stu lat, jeszcze do
slów, Wiktor Budzyński. Dobral so-
skila kejter
kich polskich miast. Gdy na ulicy kto
niedawna, ale już we Wroclawiu, a
bie zespól świetnych wykonawców".
kacaraba kociamber
pytal o godzinę, to wiadomo bylo, że
nie w rodzinnym Lwowie śpiewal, ba-
Do najbardziej rozpoznawalnych w
studzinina galart
to Lwowianin.
wil i opowiadal facecje. I tak można
calym kraju (taki byl zasięg audy-
putnia wymborek
I na zakończenie wspomnień z
by snuć opowieści o wielu slynnych
cji) należeli Szczepko (Szczepcio) i
,,Lwowiak nie mówi" tylko po
przedwojennego Lwowa z humorem
Lwowianinach. Wymieńmy choć kil-
Tońko (Tońcio), czyli Kazimierz Waj-
swojemu balaka, bo un zy Lwowa,
nie można pominąć ,,Wesolej Lwow-
ku, znanych powszechnie twórców
a tam byla insza mowa. Jak się oka-
kultury. Ale czy wszyscy wiedzą, że
zuje w Poznaniu bylo podobnie, z
to osoby związane ze Lwowem?
tym, że gwara ta obecna jest w calej
Aleksander Fredro (oryginalny
Wielkopolsce.
lwowski pomnik Fredry znajduje się
we Wroclawiu), uwielbiany, z wza-
Kilka ciekawostek
Pomnik Adama Mickiewi-
jemnością przez mieszkańców Lwo-
,,po raz pierwszy
cza, Poznań
wa. Zmarl w tym mieście 5.VII.1876.
we Lwowie"
21 lipca 1921 r. odbyl się we
21 kwietnia1884 r. uruchomio-
Maria Konopnicka. Przeniosla
Lwowie pierwszy w odrodzonej Pol-
ny zostal pierwszy na ziemiach pol-
się do Lwowa w 1881 r. i tu zmarla
sce zlot harcerstwa. Lwow jest koleb-
skich tramwaj elektryczny;
8 maja 1910 r. Pochowana jest na
ką skautingu. W 1911 roku powstala
Cmentarzu Lyczakowskim.
w 1912 roku na stadionie ,,Po-
pierwsza drużyna skautowa, wyszedl
Wladyslaw Belza, twórca ,,Ka-
goni" mial miejsce pierwszy start
pierwszy podręcznik ,,Skauting jako
techizmu polskiego dziecka" z wier-
aeroplanu, który zostal sprowadzony
system wychowania mlodzieży".
szem ,,Kto ty jesteś? Polak Maly".
do Lwowa przez hrabiego Scipio del
We Lwowie powstal hymn skautowy
Po wydaleniu z Poznania przez wla-
Campo;
,,Wszystko co nasze Polsce oddamy"
dze pruskie, przeniósl się do Lwo-
i to tu powstalo haslo ,,Czuwaj!". We
wa, gdzie żyl do śmierci 29 stycznia
Lwowie Wladyslaw Belza w 1912
1913 r. Spoczywa na Cmentarzu
roku napisal pieśń skautów ,,Święta
Lyczakowskim.
milości kochanej Ojczyzny";
Kornel Makuszyński. Urodzil
7 października 1877 odbyla się
się w Stryju. Gimnazjum i uniwersy-
pierwsza na ziemiach polskich roz-
tet ukończyl we Lwowie. Zmuszony
mowa telefoniczna. Odbylo się to na
po wojnie do opuszczenia ukochane-
Politechnice Lwowskiej, a rozmowę
go miasta zamieszkal w Zakopanem,
przeprowadzilo miedzy sobą dwóch
gdzie zmarl w 1953 r.
profesorów;
Leopold Staff, urodzony we
1852 r. Ignacy Lukasiewicz
Lwowie w 1878 r.
(lwowski aptekarz) po raz pierwszy na
Tadeusz Boy-Żeleński. Wykla-
świecie przeprowadzil destylację ropy
dowca literatury francuskiej na Uni-
naftowej i otrzymal naftę. Powstala
wersytecie Jana Kazimierza we Lwo-
pierwsza lampa naftowa, a szpital
wie. Zamordowany przez Niemców
miejski byl pierwszym na świecie
w 1941r. Pochowany na cmentarzu
budynkiem użyteczności publicznej
Lyczakowskim.
oświetlony lampami naftowymi.
Zbigniew Herbert. Urodzil się
14 lipca 1894 r. rozegrano
we Lwowie w 1924 roku. W kamieni-
pierwszy w Polsce mecz mię-
cy, gdzie mieszkal na ul. Lyczakow-
dzy drużynami Sokola z Krakowa
skiej 55 znajduje się tablica pamiąt-
i Lwowa. Tu powstaly pierwsze
kowa. Podobnie jak Marian Hemar
kluby pilkarskie ,,Slawa", później
cale życie ,,chory na Lwów". Zmarl w
Dni Lwowa, Poznań
przemianowany na ,,Czarni", ,,Po-
1998 roku w Warszawie.
skiej Fali". Witold Szolginia opisuje ją
da i Henryk Vogelfanger. Wcielali się
5 listopada 1918 r. po raz
goń" i ,,Lechia". ,,Pogoń kilkakrotnie
Artur Grottger. We Lwowie na-
tak:
w role typowych lwowskich batiarów
pierwszy wystartowal polski samolot
zdobywala mistrzostwo kraju, a w
malowal wiele swoich obrazów. Jego
,,26 października 1932 r. po
i bawili się balakiem. Pokochala ich
wojskowy z lotniska w Sknilowie. Po
1938 uznano tę drużynę za najbar-
cialo spoczywa na Cmentarzu Lycza-
poludniu rozbila się nagle nad
cala Polska. Można ich zobaczyć w
blokadzie Lwowa przez Ukraińców
dziej zaslużony klub sportowy w
kowskim po sprowadzeniu z Francji,
Lwowem wielka bania z humorem,
przedwojennych filmach, najbardziej
byla to jedyna droga przekazania
Polsce;
gdzie zmarl w 1867roku.
uśmiechem i radością, z poetyckim
znany to ,,Wlóczęgi".
informacji o tragicznej sytuacji w
W 1921 roku powstalo tu pierw-
W Poznaniu nie można nie
slowem, żartem, satyrą, melodią i
mieście;
sze Polskie Biuro Podroży ,,Orbis".
wspomnieć o urodzonej we Lwo-
piosenką. Stalo się to dzięki Lwow-
22 grudnia 1920 r. po raz
W roku 1913 powstal pierwszy
wie znanej szeroko w kraju aktor-
BALAK mini slowniczek.
skiej Rozglośni Polskiego Radia, a
pierwszy w historii Polski doszlo do
w Polsce uniwersytecki Zaklad Mu-
ce Krystynie Feldman, która byla
Tlumaczenie na gwarę
owa ,,wielka bania" byla pierwszą
nadania tytulu Virtuti Militari miastu.
zykologii, stworzony przez profesora
czlonkiem poznańskiego oddzialu
poznańską
wielogodzinną audycją slowno-mu-
batiar szczun
Dokonal tego Józef Pilsudski, de-
Adolfa Chybińskiego.
TMLiKPW .Pochowana na Milosto-
zyczną, skladającą się z sluchowisk,
babrać tytlać
korując herb Lwowa orderem ,,Za
W 1798 r. Wojciech Boguslaw-
wie w Poznaniu.
skeczów, dialogów, monologów, pio-
bulba, barabola pyra
zaslugi polożone dla polskości tego
ski wystawil we Lwowie pierwszego
We Lwowie potrafiono bawić się
senek i innych, jak by to dziś okre-
giczaly giry, szkity
grodu i jego przynależność do Polski
polskiego ,,Hamleta".
jak nigdzie w kraju. Organizowano
ślano drobnych form radiowych o
hamać spucnąć
mianuję miasto Lwów Kawalerem
bale, szczególowo później opisy-
charakterze wybitnie rozrywkowym.
lola mela
Krzyża Virtuti Militari";
wane w lokalnej prasie. Do legendy
Piosenka lwowska
Lwowska piosenka to temat na
przeszly bale w Hotelu George, orga-
calą osobną książkę. Piosenki te
nizowane z ,,ulańską fantazją" przez
stanowią dokument polskiej kultury
14 pulk Ulanów Jazlowieckich", który
obyczajowej, muzycznej i języko-
stacjonowal we Lwowie.
wej. Lwowianie ukladali piosenki w
We Lwowie nawet czas chodzil
każdej sytuacji. Zarówno o wyda-
wlasnymi drogami. ,,Lwowiacy mają
rzeniach smutnych, jak i wesolych.
czas i nigdy się nie spieszą" pisal
Np. o mordercy Czabaku, o adwo-
autor ukrywający się pod pseudoni-
kacie Lewickim, który zabil swoją
mem Jacek Lwowski. Nawet zegary
kochankę z refrenem... ,,widzisz
chodzily ,,spacerkiem", a każdy jak
Lewicki, co milość moży! W mogili
chcial i każdy inaczej. Ten od Bernar-
ciemnej kochanki trup..." A gdy zgi-
dynów zawsze się spieszyl 5 minut,
nąl linoskoczek Mucha pól Lwowa
a zdezorientowani goście hotelowi
śpiewalo: ,,Przyjechal do Lwowa
pytali portiera: dlaczego na każdym
slawny czlowiek Mucha, wlazl na
piętrze zegary wskazują inną godzi-
Teliczkową i wyzionąl ducha". Nazwi-
nę? A on im odpowiadal: ,,a czy to
sko Teliczkowej, slynnej wlaścicielki
nie wszystko jedno?". Ale lwowianin
lokalu śniadaniowego zostalo użyte
nigdy się nie spóźnial wie jak który
ponieważ lina zostala rozwieszona
zegar w mieście chodzi. W miarę do-
na kamienicy, w której znajdowal się
kladny byl ten na Ratuszu. Umawia-
ów lokal. Znane też byly piosenki o
no się więc ,,bądź pan o 7:00", ale wg
,,Salon Lwowski", Poznań
