34

Kurier sportowy

30 sierpnia­16 września 2019 nr 15­16 (331­332) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pierwszy mecz i pierwszy gol   (cz. I)

Przedstawiamy kronikarski zapis wydarzeń, mających miejsce we Lwowie

w lipcu 1894 roku, podczas których szerokiej publiczności zostala zapre-

zentowana po raz pierwszy nowa gra zespolowa ­ football.

dziennikarze po prostu nie znali się

BOGDAN LUPA

na pilce nożnej, nie doceniali tej gry

tekst

i przelot pilki ponad bramką w tym

ilustracje ze zbiorów autora

harmiderze mógl być po prostu przez

nich niezauważony.

13 lipca 1894 roku, w pierwszy

Byl gol, czy nie bylo? Komu

dzień zlotu, na walnym zebraniu

możemy wierzyć? Chyba najlepiej

przedstawicieli wszystkich polskich

świadectwu autora z lwowskiej gaze-

kól ,,Sokola", już wówczas aktywnie

ty ,,Przegląd" i samym uczestnikom

dzialających  w  miejscowościach

tego meczu, którzy ten fakt potwier-

Pólnocno-Wschodniej Monarchii Au-

dzili. Jedynie ,,Przegląd" pisal już na

stro-Węgierskiej, ostatecznie przy-

drugi czy trzeci dzień po wydarzeniu,

jęto utworzenie z nich ,,Związku

a zawodnik i trener ­ wspominali po

polskich

gimnastycznych

Wlodzimierz Chomicki, au-

wielu latach.

towarzystw sokolskich". Na

tor pierwszego gola

W ,,Przeglądzie" 17 lipca 1894

przewodniczącego obrano Tadeusza

roku w rubryce ,,Kronika" podano

w Krakowie tak, że na następnym

Romanowicza (1843­1904).

reportaż o meczu:

Zlocie w r. 1894 w czasie wystawy

Następnego dnia ­ w sobotę 14

,,Bardzo interesującą byla gra

mogliśmy już rozegrać pierwszy

lipca 1894 roku ­ tysiące mieszkań-

w football tj. wielką pilkę skórzaną,

,,Match footbalowy" między Lwo-

ców miasta podążyly na tereny Wy-

którą się podbija nogami. Stoczyly

wem a Krakowem, w którym Lwów

stawy Krajowej, na stadion, zawcza-

ze sobą walkę Lwów i Kraków. Po

zwyciężyl w stosunku 1:0".

su wykupując bilety: po 50 centów

kilku podskokach pilki lwowianie

A teraz, Drogi Czytelniku, ostat-

­ dla doroslych i po 15 centów ­ dla

wygrali, przerzuciwszy ją przez

nie ­ trzecie źródlo, które potwierdza,

dzieci. Okolo godz. 5 po poludniu

bramę przeciwników. Druga partya

że w tej grze jednak zwycięską pilkę

na zapelnionej do ostatniego miej-

Szkic boiska Stadionu Wystawowego

pozostala nierozegraną". Oto mamy

dla Lwowa strzelono.

sca widowni, wśród której bylo wielu

pierwsze potwierdzenie, że jednak

i ,,Kurjer polski", czerniowicka ,,Gazeta

i zgodnie, jak przystalo szlachetnym

O tym, jak przebiegala gra i strze-

honorowych i wplywowych osobisto-

gol byl. Z tej informacji wygląda, że

polska" i nawet prowincjonalna ,,Ga-

zapaśnikom, druhom. Wielkie zaję-

lono gola, można przeczytać w książ-

ści, rozpoczęlo się sportowe święto.

mial być i dalszy ciąg gry, ale jak

zeta kolomyjska".

cie widzów przeplątane od czasu do

ce ,,Wspomnienia sportowe" z roku

Wśród obecnych byli marszalek

widzimy, gra zostala przerwana. Jak

Jednak najbardziej dokladny re-

czasu wybuchami wesolości nie bylo

1947, a napisanej przez Rudolfa

Sejmu Krajowego książę Eustachy

udalo się zbadać, pod koniec XIX

portaż z gry pomiędzy drużyną GSKN

bezprzedmiotowe; gra w pilkę nożną

Wacka, znanego dzialacza ,,Pogo-

Sanguszko, posel parlamentu wie-

wieku mlodzież grala w pilkę prze-

ze Lwowa i krakowskim ,,Sokolem"

nadaje się znakomicie dla mlodzieży

ni" i redaktora lwowskiego międzywo-

deńskiego i Sejmu Krajowego książę

ważnie do pól godziny, a często po

podano w ,,Przewodniku gimnastycz-

jako jeden z doskonalych środków

jennego tygodnika ,,Sport":

Adam Sapieha, namiestnik Galicji

15­20 minut. Wiązalo się to z tym,

nym" nr 11 z października 1894 roku.

pobudzających do ruchu i wyrabiają-

,,Dnia 14 lipca, w sobotę, przed

hrabia Kazimierz Badeni.

że chętnych do innych gier na tych

Reportaż należal pióru redaktora na-

cych zwinność, przytomność umyslu,

ćwiczeniami wolnymi, na boisko,

Na początek pokazano grupo-

boiskach bylo dużo, uwagi wyma-

czelnego ,,Przewodnika" Ksawerego

energią".

specjalnie wybudowane na placu po-

we ćwiczenia ,,sokolów", których na

galy dziewczęta i dzieci ­ a boisk

Fiszera. Przekazuję slowo świadko-

Ciekawostką jest to, że wedlug

wystawowym, weszly wobec kilku ty-

boisko wyszlo jednocześnie 200

brakowalo.

wi tego historycznego meczu, który

legendy, spotkanie lwowiaków i kra-

sięcy widzów dwie drużyny: krakow-

osób. Tu swoją zręczność oprócz

Drugim źródlem jest sam orga-

napisal pierwszy reportaż o pierw-

kowian trwala bardzo krótko ­ 6 (a

ska w gimnastycznych spodniach

lwowskich sokolów demonstrowali

nizator spotkania ­ Edmund Cenar.

wedlug niektórych ­ 7) minut. Fak-

granatowych, lwowska w popielatych

też gimnastycy z innych gniazd, a

szym meczu lwowskiej pilki

W trzynaście lat po tym wydarzeniu

nożnej:

tycznie do pierwszej bramki. Wiązalo

­ obie w bialych koszulkach i mesz-

również zaproszeni przedstawiciele

tach gimnastycznych. Urząd sędzie-

z innych prowincji Imperium ­ Czesi,

go objąl prof. Wyrobek. Obie drużyny

Slowacy, Morawianie, Chorwaci ­

zupelnie siebie nie znaly, toteż gra

ruch sokolski lączyl pomiędzy sobą

byla nerwowa, chaotyczna i wywo-

narody slowiańskie i sprzyjal ich od-

lala tyle komicznych epizodów, iż

rodzeniu. Pokazano ćwiczenia przy

publiczność wprost się zaśmiewala.

akompaniamencie orkiestry dętej

Wladze sokole nie traktowaly tego na

,,Harmonia", zlożonej z krakowskich

serio, widzowie zupelnie na tej grze

i lwowskich muzyków, która umiesz-

się nie znali, a sami gracze mieli po-

czona zostala na trybunie. Byly to

jęcie tylko o tym, iż za wszelką cenę

czasy, gdy bez oprawy muzycznej

trzeba pilkę strzelić między chorą-

nie odbywaly się żadne imprezy, a

giewki przeciwnika. Krakowianie,

dla samych gimnastów rytm muzycz-

od dawna już trenowani przez prof.

ny byl konieczny.

Wyrobka, lekceważyli lwowian tak

Gdy pierwsza grupa gimnastów

dalece, iż przed zawodami pozwolili

opuścila boisko, zacząl się na nim

im wziąć na boisko tylu graczy, ilu

jakiś niezrozumialy dla widza ruch.

tylko zechcą.

Widzowie obserwowali wydarzenia

I zaczęla się gra jedyna w swoim

na boisku z zainteresowaniem. A tam

rodzaju. Byla to gromadna gonitwa

kilka osób z dlugimi tyczkami wci-

za pilką; o podawaniu, gaszeniu pil-

skalo je do ziemi po przeciwleglych

II Zlot Sokolstwa Polskiego, lipiec 1894

ki, o rozmaitych rodzajach ,,kiwania",

końcach boiska. Na wysokości 2,5­3

się to z nasyconym programem po-

,,Z kolei nastąpila gra w pilkę noż-

w liście-polemice, która wynikla w

o wózkowaniu, o ,,glówkach"... po-

metry pomiędzy tyczkami naciągnię-

kazów sokolstwa. Dlatego, uważając,

ną, (foot-ball). Stanęly do niej dwa

1907 roku na lamach ,,Przeglądu

jęcia nie miano. Lwów rzucil się z

to mocny sznur. Jeszcze inna grupa

oddzialy przeciwników różniących

że czasu na zapoznanie się z tą grą

gimnastycznego" pomiędzy nim, a

żywiolową silą do ataku, opanowal

umieszczala proporczyki na czterech

się odmienną barwą spodni ćwi-

bylo dość, organizatorzy po prostu

jednym z jego uczniów, Eugeniu-

pilkę i usadowil się pod bramką prze-

rogach boiska. Pomiędzy proporczy-

czebnych, oddzial krakowski i lwow-

przerwali grę. Powiedzieć na pewno

szem Piaseckim, o którym mowa

ciwnika. Krakowianie, którzy chcieli

kami na ziemi rozpięto też sznur ­

ile trwalo spotkanie i skąd wziąl się

ski. Celem tej gry bardzo zajmującej

będzie niżej, pisze:

najpierw poznać przeciwnika, zasko-

wyznaczający granice pola gry.

wynik, ani wtedy, ani, tym bardziej,

jest przebicie pilki nogą przez bramę

,,...na polu gier sportowych rozwi-

czeni gwaltownością ataku, bronili się

Po tych przygotowaniach na

teraz ­ nie mógl nikt i już nie będzie

przeciwnika. Jeden i drugi oddzial

nąlem żywą akcyę jeszcze w r. 1891

świetnie ­ Lwów jednak nie myślal

środek pola gry weszly dwie grupy

mógl nigdy.

uważal za obowiązek starać się

w kolach mlodzieży i nauczycieli m.

ustąpić spod ich bramki. Bohaterem

chlopców, a z nimi jeden starszy pan

Czy byla bramka, jeżeli redak-

usilnie o przebicie pilki. I rozpoczę-

Lwowa ­ a pierwszą pilkę nożną w

dnia tego, tym ­ który strzelil pierwszą

z pilką. Na jego znak rozpoczęto grę.

tor o tym nie pisze i stwierdza, że

la się gonitwa po ogromnem boisku

naszym kraju posiadal nie kto inny,

bramkę na korzyść swojej drużyny,

Tę grę podczas Zlotu ,,Sokola"

goli nie bylo? W wielu wydaniach z

świadcząca o tem, że jedni i drudzy

jak klub nauczycieli lwowskich, tak

stal się Wlodzimierz Chomicki, uczeń

wspominali w swoich gazetach pra-

tego okresu o wyniku meczu nic się

palali żądzą zwycięstwa. ,,Ale równe

zwane ,,Kolo nauczycielskie", które

II roku seminarium nauczycielskiego,

wie wszyscy dziennikarze Lwowa,

nie mówi. W niektórych podkreśla

obu sily"; walka pozostala nieroz-

po raz pierwszy grę tą zaproduko-

zaslużony później dzialacz sokoli,

Krakowa i innych miast Galicji ­

się jedynie, że mecz pilki nożnej się

strzygniętą, a dumne z tego wyniku

walo na Zlocie sokolim w r. 1892. Po

dlugoletni nauczyciel i wychowawca

,,Gazeta lwowska", ,,Kurjer lwowski",

odbyl. Bardzo prosto to wytlumaczyć:

obie strony ustąpily z boiska godnie

nas dopiero pilka nożna pojawila się

fizyczny mlodzieży XI gimn. Gral on

,,Przegląd", krakowskie ,,Glos narodu"