37

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 30 sierpnia­16 września 2019 nr 15­16 (331­332)

Plac Rynek. Ciekawostki i unikatowe dokumenty

We lwowskim Muzeum Historycznym można zwiedzać wystawę pod tytulem

,,Plac Rynek. Znikające ślady historii". Pomyslodawcą, autorem koncepcji i kura-

torem tej wystawy jest Iryna Polańska, glówny kustosz i sekretarz naukowy mu-

zeum. Razem z nią nad wystawą pracowali: Switlana Oleksejenko i Jurij Riabyj.

rem 3 i przez pewien czas w niej

JURIJ SMIRNOW

mieszkal.

tekst i zdjęcia

Sporo miejsca na wystawie po-

święcono rodzinie Sobieskich, w

Pracownicy Muzeum Historycz-

tym unikatowe listy pisane wlasno-

nego nie bez powodu zwracają uwagę

ręcznie i podpisane przez czlon-

na historię placu Rynek, jego kamie-

ków tej rodziny. W gablocie można

nice i ich mieszkańców. Wlaśnie tutaj

zobaczyć list matki króla Jana III

najpierw w ratuszu, a od 1929 roku w

Sobieskiego Teofili z Danilowiczów,

kamienicy nr 4 (tzw. Czarnej) 125 lat

pokwitowanie pisane przez ojca kró-

temu powstalo Muzeum Historyczne,

la Jakuba Sobieskiego i osobisty list

zaś od 1907 roku w kamienicy nr 6

królewski. Iryna Polańska twierdzi,

funkcjonowalo Muzeum Narodowe

że zostaly wystawione po raz pierw-

im. Króla Jana III Sobieskiego. W tej

szy w dziejach Muzeum Historycz-

kamienicy, a raczej palacu królew-

Portret księcia Józefa Po-

nego.

skim umieszczono omawianą wysta-

niatowskiego

Na trzeciej sali oglądamy za-

wę. Zajmuje ona trzy duże sale na

Kamienica pod numerem 29

bytki związane z historią niektórych

drugim piętrze.

byla wlasnością hrabiego Korytow-

innych kamienic w Rynku. Pod

W pierwszej sali przedstawiona

skiego, a później Andreollego, który

numerem 8 mieszkal w XVII wieku

jest historia Ratusza lwowskiego,

prowadzil pierwszą we Lwowie cu-

Ormianin Krzysztof Awedyk Berna-

od czasów nadania Lwowowi pra-

kiernię. W kamienicy nr 30 mieszkal

towicz, sekretarz królewski i starszy

wa magdeburskiego w 1356 roku

,,lwowski Mozart", czyli Franz Xaver

spoleczności ormiańskiej we Lwo-

przez króla Kazimierza Wielkiego, i

Wolfgang ­ mlodszy syn wielkiego

wie.

do naszych dni, czyli na przestrzeni

kompozytora austriackiego. W Gali-

Kamienica pod numerem 9

ponad 600 lat. W sali drugiej za-

cji mieszkal on w latach 1808­1818

przez dlugie wieki byla rezydencją

prezentowano historię kamienic, w

i 1822­1838. W tej kamienicy zalo-

katolickich arcybiskupów lwowskich,

których obecnie mieści się Muzeum

żyl Towarzystwo św. Cecylii. W tej-

miala wspaniale wyposażenie i go-

Historyczne ­ nr 2, 4 i 6. Na sali trze-

że kamienicy mieszkala wcześniej

ścila królów polskich. W 1673 roku

ciej opowiada się o historii kolejnych

Jadwiga Luszkowska, faworytka

wlaśnie w niej zmarl przebywający

15 kamienic, których architektura

króla Wladyslawa IV.

we Lwowie król Michal Korybut Wi-

czy też mieszkańcy zwrócili specjal-

Kamienicę nr 31 na początku

śniowiecki. Przed II wojną światową

ną uwagę organizatorów wystawy.

XX wieku nabyla rodzina Baczew-

fasadę tej kamienicy zdobila tablica

Kustosz Iryna Polańska podkreślila,

Kurator wystawy Iryna Polańska

skich. W 1923 roku na ich życze-

upamiętniająca to wydarzenie. Na

że wszystkie te kamienice są wpisa-

nie fasada zostala przebudowana

wystawie przedstawiony jest też

z 1848 roku, czy też certyfikat oby-

ne na listę UNESCO, ale większość

Filippa Zippera, wlaściciela domu

przez Bronislawa Wiktora w mod-

rękopis króla Michala Korybuta z

watela miasta Lwowa nadany przez

lwowian i turystów odwiedzających

towarowego przy placu Rynek 32,

nym wówczas stylu art deco. Na

wlasnoręcznym podpisem.

magistrat lwowski w 1909 roku. Ze

nasze miasto są, niestety, w pierw-

zbudowanego na jego polecenie w

wystawie przedstawione są zdjęcia

Na wystawie zwrócono też uwa-

zbiorów Muzeum Historycznego po-

szej kolejności zainteresowani re-

1912 roku wedlug projektu archi-

kamienicy przed przebudową i tuż

gę na kamienicę pod numerem 10 ­

chodzi akwarela malarza Stanislawa

stauracjami i winiarniami, które w

tektów Lużeckiego i Żychowicza.

po przebudowie.

dawny palac Lubomirskich. Powstal

Tondosa przedstawiająca nieistnie-

tych kamienicach się znajdują, a nie

Model przedstawia już nowy ra-

W kamienicy pod numerem 36

w polowie XVIII wieku na miejscu

jące już wejście do ratusza.

wspanialą historią i wydarzeniami

tusz, którego budowę zakończono

mieszkal książę Józef Poniatowski,

dawnych kamienic Szymonowiczów

Na drugiej sali przedstawione

wieków minionych. A wlaśnie tamte

w 1835 roku i przebudowano po

slynny wódz wojsk polskich, marsza-

i Torosiewiczów, należących do ro-

są historie kamienic rynkowych, w

wydarzenia świadczą o wspanialej

jego zbombardowaniu w 1848.

lek Francji. Na wystawie znajduje się

dzin pochodzenia ormiańskiego. W

których mieści się Muzeum Histo-

historii średniowiecznego Lwowa,

Zipper podarowal ten model magi-

jego portret ze zbiorów muzealnych.

pierwszej swego czasu mieszkal

ryczne. Iryna Polańska zrealizowa-

miasta

wielonarodowościowego,

stratowi lwowskiemu, gdzie stal w

Możemy zobaczyć w gablocie do-

slynny poeta Szymon Szymonowic.

la bardzo ciekawą ideę, mianowicie

miasta ludzi różnych kultur, wyznań

ratuszu lwowskim jeszcze w latach

kument (patent oficerski) podpisany

Palac zajmuje również parcele od

odszukala stare zdjęcia wystawy

i tradycji, którzy potrafili mieszkać

po II wojnie światowej, później zo-

wlasnoręcznie przez Józefa Ponia-

obok siebie i doceniać odrębność

towskiego. Od 1895 roku kamienica

innych.

należala do ukraińskiej spóldzielni

Na  wystawie  przedstawiono

,,Narodna Torhiwla" i zostala na jej

ponad 300 zabytkowych pamiątek

zamówienie przebudowana wedlug

ze zbiorów muzealnych, wśród nich

projektu Jana Lewińskiego.

kilka wspanialych rarytasów, poka-

W ostatniej sali wystawione są

zanych po raz pierwszy szerokiej

też wydawnictwa poświęcone histo-

publiczności. Na ścianach zamiesz-

rii Rynku, stare i nowe. Obok nich

czono liczne portrety, obrazy i stare

tak zwane ,,bony lwowskie" ­ lwow-

fotografie, w tym wnętrz wspomnia-

skie pieniądze, które zostaly wydru-

nych wyżej kamienic.

kowane przez magistrat lwowski w

Na sali poświęconej historii ra-

latach I wojny światowej. Możemy

tusza uwagę zwracają dwa jego

zobaczyć oryginaly projektów tych

modele. Jeden ­ to ratusz renesan-

,,lwowskich pieniędzy", wykonane

sowy z XVII wieku, tak zwany ,,kam-

przez znanych artystów Feliksa

pianowski", zbudowany w 1619 roku

Wygrzywalskiego i Rudolfa Mękic-

z inicjatywy slynnego lwowskiego

kiego, w tym bon na 20 kron ­ nigdy

rajcy i burmistrza Marcina Kampiana.

nie wydrukowany, pozostal tylko w

Model wykonal w 1929 roku architekt

projekcie, na którym przedstawiony

Janusz Witwicki, autor plastycznej

jest widok lwowskiego śródmieścia

panoramy dawnego Lwowa. Model

Portrety królów polskich

z wieży ratuszowej.

ten byl prezentowany na Targach

stal przekazany do Muzeum Histo-

muzealnej z lat przedwojennych i

strony dawnych ulic Blacharskiej

Nowa wystawa w Muzeum Histo-

Poznańskich w pawilonie lwowskim.

rycznego.

odnalazla w zbiorach rzeczy, które

i Ruskiej. W tym palacu w latach

rycznym jest nie tylko ciekawa, ale

Obok znajduje się oryginalny wia-

Niezwykle ciekawym dokumen-

na tych zdjęciach są przedstawio-

1777­1821 rezydowali austriaccy

też można na niej zobaczyć szereg

trowskaz z tego ratusza ­ ,,lewek

tem są niezrealizowane projekty

ne. Wystawienie ich na obecnej

gubernatorzy Galicji, zaś od 1895

unikatowych dokumentów i zabyt-

lwowski", który zdobil iglicę gloriety

nowego ratusza, przedstawione

wystawie bylo prawdziwą rewe-

gmach należal do ukraińskiego to-

ków, które po zakończeniu wysta-

58-metrowej wieży. Po zawaleniu się

komisji austriackiej po zawaleniu się

lacją. Wśród portretów na tej sali

warzystwa ,,Proswita". Mieścilo się

wy znów wrócą do magazynów

wieży 14 lipca 1826 roku lewek trafil

starego gmachu. W tejże sali znaj-

zwraca uwagę podobizna hrabiego

w nim kilka spolecznych organizacji

muzealnych. Dlatego śpieszmy się

do zbiorów muzealnych.

duje się oryginalny mundur gwar-

Stanislawa Skarbka, który w 1834

ukraińskich i redakcja popularnego

zobaczyć i podziękować organiza-

Drugą makietę ratusza zrobio-

dzisty lwowskiej Gwardii Narodowej

roku nabyl kamienicę pod nume-

czasopisma ,,Dilo".

torom i dyrekcji Muzeum.

no ze srebra w warsztacie jubilera