42

Z przedwojennej prasy

30 sierpnia­16 września 2019 nr 15­16 (331­332) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Wojna wisi na wlosku

Ostatnie dni sierpnia 1939 roku uplywaly w gorącej atmosferze. Co dnia prasa donosila o kolejnych pro-

wokacjach niemieckich na granicy i o braku odpowiednej reakcji ze strony polskiej ­ ,,aby nie prowoko-

wać". Na świecie apelowano o pokój, a w kraju o zachowanie spokoju i przygotowanie się do obrony.

w obecnej chwili dźwigają ciężar od-

opracowal

powiedzialności.

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

Dziś, gdy mimo naszych stalych

blagań, staje się coraz silniejszą oba-

25 sierpnia informacją nr 1 bylo

wa przed międzynarodowym konflik-

podpisanie aktu o wspólpracy po-

tem, gdy napięcie umyslów doszlo do

między ZSRR i Niemcami. O do-

tego, że zdaje się oznaczać rozpęta-

datkowym dokumencie, faktycznie

nie zbrojnego konfliktu międzynaro-

dzielącym Polskę pomiędzy te dwa

dowego, kierujemy nowy, bardziej go-

mocarstwa ­ milczano.

rący apel do rządzących i ludów. Silą

Podpisanie paktu

rozsądku, a nie silą broni, toruje sobie

nieagresji między

drogę sprawiedliwość. Imperia, nie

sowietami a Niemcami

zalożone na sprawiedliwości, nie są

Moskwa. 24. 8. (PAT.) Po trzygo-

blogoslawione przez Boga. Polityka

dzinnych naradach podpisany zostal

wyswobodzona z moralności zdradza

w Moskwie przez min. Ribbentropa

tych, którzy chcą taką wlaśnie politykę

i prem. Molotowa pakt o nieagresji

uprawiać. Niebezpieczeństwo jest bli-

między ZSRR. a Rzeszą Niemiecką.

skie, ale jeszcze jest czas. Niechaj lu-

Pakt ten zawiera 7 artykulów.

dzie zaczną się rozumieć wzajemnie.

Art. 1. Obie strony kontraktujące

Niechaj podejmą rokowania. Niechaj

zobowiązują się wstrzymać od uży-

rokują z dobrą wolą, a przy poszano-

cia wszelkiej przemocy, wszelkiej

waniu wzajemnych praw dostrzegą,

akcji agresywnej i wszelkiego ataku

Mobilizacja!

że przed szczerymi i pracowitymi ro-

jednej strony przeciwko drugiej czy

kowaniami nie jest zamknięty pomyśl-

to indywidualnie, czy też wspólnie z

rosyjskim. W każdym razie Polacy

wskazal na rewolwer i oświadczyl, że

rozpatrywana tych sposobów. Apeluję

ny i honorowy wynik.

innymi mocarstwami.

zdecydowani są obecnie, tak jak i

to mu daje prawo do wszystkiego.

do Pana, jak również zaapelowalem

W dalszym ciągu orędzie zwra-

Art. 2. Jeżeli jedna ze stron uma-

przedtem, trwać silnie przy swoim

Zrewidowano również stawidlo

do rządu Niemieckiej Rzeszy o zgodę

ca się do Boga, aby wysluchal glosu

wiających się stalaby się przedmio-

zdecydowanym stanowisku.

w Oliwie i jedno z biur stacyjnych.

na powstrzymanie się od jakiegokol-

Ojca Św., wzywa wszystkich, aby

tem akcji wojskowej ze strony trze-

Francuskie i brytyjskie gwaran-

Gdańsk, 24. S. (PAT) Szkola

wiek konkretnego aktu wrogiego.

kierowali modly do Wszechmogą-

ciego mocarstwa, druga strona kon-

cje wobec Polski i Rumunii, tak jak

Polskiej Macierzy Szkolnej w miej-

Wobec tego, że tak Polska, jak

cego o zeslanie na świat laski po-

traktująca w żadnej formie nie okaże

dawniej, nadal obowiązują" ­ koń-

scowości Pieklo na terenie Wolnego

Niemcy są państwami suwerennymi,

rozumienia dusz i umyslów, dając

pomocy temu trzeciemu mocarstwu.

czy ,,Manchester Guardian".

Miasta, oraz szkola senacka z pol-

oczywiście samo się przez się rozu-

ludzkości pogodną przyszlość.

Art. 3. Rządy obu stron kontrak-

skim językiem wykladowym w Orunii

mie, że w razie wyboru jakiejkolwiek

W zakończeniu orędzie Ojciec

tujących pozostaną w przyszlości

A jednocześnie Niemcy nasilily

pod Gdańskiem zostaly zarekwiro-

z proponowanych przez mnie alter-

Św. udziela wszystkim papieskiego

stale we wzajemnym kontakcie.

prowokacje na granicach...

wane przez gdańską Heimwehrę.

natyw, jeden i drugi naród zgodzi się

blogoslawieństwa.

Art. 4. Żadna ze stron kontraktu-

na okazanie calkowitego poszano-

Bombowiec niemiecki

jących nie będzie brala udzialu w ja-

26 sierpnia nadeszla Depe-

wania niepodleglości i terytorialnej

nad Boguminem

W odpowiedzi na ekscesy na

kimkolwiek ugrupowaniu mocarstw,

Bogumin, 24.8.(PAT)Wczoraj o

integralności drugiego.

sza prezydenta Roosevelta

granicy, Polska ogranicza się kolej-

skierowanym pośrednio lub bezpo-

godz.13 od strony Niemiec nadlecial

do Pana Prezydenta R.P.:

Wiadomym jest dobrze Panu,

nymi protestami swoich dyplomatów

średnio przeciwko stronie drugiej.

niemiecki samolot bombowy 3 mo-

Warszawa. 25. 8. (PAT.) Pan

jak sądzę, że przemawiając w imie-

w Berlinie...

Art. 5. W razie sporów lub kon-

torowy, który szybowal nad Bogumi-

Prezydent R. P. otrzymal od Pre-

niu Stanów Zjednoczonych, wyko-

fliktów, bez względu na rodzaj spraw

nem miastem i Boguminem Nowym.

zydenta Stanów Zjednoczonych

rzystalem i będę nadal wykorzysty-

Ostry protest ambasadora

będących u ich podloża, obie strony

Zaalarmowano wladze wojskowe

Ameryki Pólnocnej następującą de-

wal wszelki wplyw na rzecz pokoju.

RP w Berlinie

Katowice, 25. 8. (PAT) W nocy z

zalatwią je wylącznie w drodze po-

i niebawem nadlecial polski samolot

peszę:

Szerokie masy ludowe każdego na-

25 na 24 mialo miejsce kilka napa-

kojowej wymiany przyjaznych poglą-

myśliwski, który zmusil niemieckiego

,,Jego Ekscelencja Ignacy Mo-

rodu, dużego i malego, chcą pokoju,

dów ze strony niemieckiej na teryto-

dów.

bombowca do cofnięcia się z nad te-

ścicki, Prezydent Polskiej Republiki,

nie poszukują wojennych zdobyczy,

rium polskie.

Art. 6. Obecny pakt jest zawarty

rytorium Polski.

Warszawa, Polska.

uznają, że spory, pretensje i kontr-

Pierwszy wypadek agresji nie-

na 10 lat.

Podobne naruszenie granicy

Datowany: Bialy Dom, Waszyng-

pretensje będą zawsze powstawaly

mieckiej mial miejsce w nocy o godz.

Art. 7. Pakt ten podlega ratyfika-

przez bombowce niemieckie mialo

ton d. c. 21. 39 r. godz. 22. Przyjęto

od czasu do czasu między naroda-

24-tej, kiedy banda kilkunastu Niem-

cji w najbliższym czasie. Wymiana

miejsce wczoraj w godzinach przed-

25. 8. godz. 3.40.

mi, ale że jednak wszystkie takie

ców przekroczyla granicę polską i

dokumentów ratyfikacyjnych powin-

wieczornych.

,,Oczywista powaga istniejącego

spory bez wyjątku mogą być roz-

napadla na stację kolejową i urząd

na nastąpić w Berlinie. Pakt wchodzi

kryzysu naklada spieszny obowiązek

ważane przez procedurę pokojową,

celny w miejscowości Makoszowa

w życie niezwlocznie po podpisaniu.

...i rozpoczęly się represje prze-

na wszystkich rozpatrzenia wszelkich

jeżeli po obu stronach istnieje ku

pod Katowicami. Banda ta oddala

ciwko ludności polskiej w Gdańsku...

możliwych środków, które moglyby

temu wola.

kilkaset strzalów. Dalszy wypadek

Prasa zagraniczna bagatelizo-

zapobiec wybuchowi ogólnej wojny.

Zawiadomienie w podobnym

Masowe aresztowania

agresji mial przebieg następujący:

wala ten dokument, pisząc o ...

Mając to na celu, uważam siebie

sensie wyslalem do kanclerza Nie-

Polaków w Gdańsku

Od godz. 0.30 do 1.45 oraz od 2.30

Gdańsk, 24. 8. (PAT) Gdańska

za uprawnionego do zaproponowa-

mieckiej Rzeszy.

Drugorzędne znaczenie

do 2.50 Niemcy ostrzeliwali z karabi-

policja polityczna zaaresztowala w

nia, by zostaly rozpatrzone pewne

Podpisano: (­) Franklin

paktu

nu maszynowego budynek placówki

ciągu ostatnich 24 godzin szereg

możliwe sposoby rozwiązania. Spór

D. Roosevelt.

sowiecko-niemieckiego

straży granicznej Gieraltowice, pow.

Londyn, 24. 8. (PAT) Omawiając

kolejarzy polskich, nie podając do-

między rządem polskim a rządem

Rybnik. Ogólem oddano kilkaset

skutki zapowiedzianego paktu nie-

tychczas powodów aresztowania.

Niemieckiej Rzeszy móglby być

Jak się dowiaduje PAT, Pan Pre-

strzalów. Szereg kul utkwil w murach

miecko ­ sowieckiego ,,Manchester

Poza tym policja gdańska dokonala

przedmiotem bezpośredniej dyskusji

zydent Rzeczypospolitej niewątpli-

budynku placówki.

Guardian" czyni nast. uwagi:

licznych aresztowań wśród Polonii

między dwoma rządami. Gdyby to

wie na tę depeszę odpowie.

Ambasador R. P. w Berlinie zlo-

,,Szczególy paktu posiadają dru-

gdańskiej. Aresztowania te posiadają

okazalo się niemożliwym, lub niewy-

żyl w obydwu sprawach ostry pro-

gorzędne znaczenie. Od pewnego

charakter masowy.

konalnym, drugi sposób byl, by przed-

Do zachowania pokoju nawoly-

test w niemieckim urzędzie spraw

już czasu wydawalo się, że Rosja

Gdańsk, 24. 8. (PAT) Wczoraj

lożyć sporne sprawy do arbitrażu.

wal również ojciec święty Pius XII:

zagranicznych.

nie myśli poważnie przylączyć się

gdańska policja graniczna po raz

Trzeci sposób: moglaby być kon-

Orędzie pokojowe papieża

do frontu pokoju i że przeciąga ona

pierwszy na dworcach kolejowych w

cyIiacja za pośrednictwem trzeciego

do calego świata

27 sierpnia rząd polski podpi-

negocjacje, toczące się w Moskwie,

Sopotach i Oliwie dokonala rewizyj

niezainteresowanego czynnika, w

Vaticano, 25. 8. (IWI) Wczoraj

suje umowę o wspólpracy z Wielką

tak, aby zwiększyć swą korzystną w

paszportowych oraz rewizyj zawar-

którym to wypadku wydawaloby się

o godz. 19 Papież Pius XII wyglo-

Brytanią:

przetargach pozycję. Jasnym jest,

tości teczek, walizek i t. p. wśród

wskazanym, by strony skorzystaly z

sil w Castel Gandolfo przez radio

że w razie wojny Rosja nie chce być

podróżnych. Dokonywano tego na

uslug jednego z tradycyjnie neutral-

do calego świata orędzie, w którym

Podpisanie aliansu

zaangażowana ani po jednej, ani po

terenach kolejowych, gdzie ­ jak wia-

nych państw lub niezainteresowanej

oświadczyl m. in.:

polsko-angielskiego

Londyn.26.8.(PAT)Alians polsko

drugiej stronie, lecz pragnie odnieść

domo ­ uprawnienia posiada jedynie

republiki zachodniej pólkuli, calko-

Ponownie wybila ciężka godzina

brytyjski podpisany zostal ze strony

możliwie największe korzyści możli-

policja kolejowa.

wicie leżącej poza sferą i spornymi

dla wielkiej rodziny, jaką jest ludz-

W. Brytanii przez ministra spraw za-

we z obu stron.

W jednym wypadku na zapytanie

sprawami obecnego kryzysu.

kość. Jest to godzina bardzo donio-

granicznych lorda Halifaxa, ze strony

Pomoc, jaką Rosja moglaby

przez urzędującego na stacji w Oliwie

Gdyby Pan postanowil spróbo-

slych postanowień, wobec których

polskiej przez ambasadora R.P. p.

udzielić, jest stosunkowo niewielka.

urzędnika kolejowego, jakim prawem

wać rozwiązania przez jeden z tych

nie może być obojętne serce Papie-

Raczyńskiego.

Polacy, którzy przez caly czas nie

policja graniczna przeprowadza na

sposobów, Pan może liczyć na rze-

ża.

Alians sklada się z 8-miu arty-

mieli żadnych iluzyj co do Rosji, nie

terenie obiektów kolejowych rewizję

czywistą, calkowita sympatię Stanów

Oto jesteśmy z wami wszystki-

kulów, precyzujących wzajemną

są zbytnio zaalarmowani krokiem

­ jeden z policjantów granicznych

Zjednoczonych i jego narodu podczas

mi, glosi orędzie, wszystkimi, którzy