24

Z pamiętnika podróżnika

29 października­14 listopada 2019 nr 20 (336) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Wspomnienie lata: Rumunia (i nie tylko) w dwa tygodnie

Rumunia jest ze Lwowa niemal na wyciągnięcie ręki. Kursują codziennie pociągi do Solotwina, skąd można w ciągu

godziny na piechotę przejść przez Cisę na rumuńską stronę, do Syhotu Marmaroskiego, ale sam Syhot jest miastem od-

izolowanym od reszty kraju, skąd trudno dojechać w gląb Rumunii. Z kolei codziennie rano odchodzą autobusy z Czer-

niowiec, ,,rumuńskiego Lwowa" do Suczawy, ale nie da się dojechać tam ze Lwowa, by zdążyć na te autobusy. Tak więc

przejażdżka do sąsiedniego kraju staje się prawdziwą eskapadą. Autobus do Tereblecza zatrzymuje się okolo dwóch

kilometrów od przejścia granicznego w Porubnem. Tak wlaśnie rozpoczęla się tegoroczna podróż do Rumunii.

lubią brać od ludzi. Znaleźliśmy się w

kobiet posiadl. Rumuni czasem żar-

WOJCIECH JANKOWSKI

miejscowości Oțelu Roșu z dwoma

tują, że Stefan byl wielki, ale nie do

tekst i zdjęcia

ogonkami w nazwie, o której istnieniu

końca święty...

nigdy wcześniej nie wiedzieliśmy. Tu

Suczawa

nastąpil pierwszy kryzys. Mieliśmy

Zawsze szokowalo mnie porów-

Timișoara

za sobą kolejne 53 km (razem 83!),

Dzięki taniemu przewoźnikowi

nanie transportu na Ukrainie i w Ru-

ale nikt się nie zatrzymywal. Czas

Ryanair, który specjalizuje się w po-

munii. Na Ukrainie codziennie przez

mijal. Już zastanawialem się, czy

lączeniach międzynarodowych, i któ-

zupelnie male miejscowości prze-

znajdziemy tu nocleg, gdy zatrzymal

ry jednakowoż otworzyl polączenie

jeżdżają dziesiątki marszrutek ­ jak

się samochód. Upragniony moment.

Bukareszt ­ Timișoara, po godzin-

w strefie postsowieckiej nazywa się

Następną dużą miejscowością na

nym locie znaleźliśmy się w odleglym

mikrobusy. W Rumunii niekiedy polą-

trasie byl Caransebeș (o, znowu

zakątku Rumunii. W języku polskim

czenia między dużymi miastami odby-

ogonek w nazwie!). ,,Jedziecie do

większość znaczących miejscowości

wają się raz, dwa razy dziennie. Ten

Caransebeș?". Odpowiedź byla po-

Rumunii ma swoje nazwy. To miasto

brak komunikacyjny wytworzyl swo-

zytywna. Szczęśliwi wsiedliśmy. To

wyjątkowo macha do nas swoim

istą kulturę ,,jeżdżenia okazją". Pewna

bylo malżeństwo, jak się okazalo, któ-

ogonkiem pod ,,ş", którego nie ma w

umowa spoleczna mówi, jak należy

re jechalo ratować znajomych, którzy

polskiej klawiaturze, ale wystarczy

się zachować. ,,Lapiący okazję" jest

Decebal patrzy przez Dunaj, skąd przyszli Rzymianie

mieli wypadek daleko od domu. Moje

sprawdzić starą nazwę używaną w

zobowiązany uiścić równowartość bi-

kadrowane zdjęcie, jak w folderach.

szczęście nie mialo granic, gdy oka-

polszczyźnie, żeby stwierdzić, że to

letu autobusowego. Tym razem nasza

Huneodara

Ten zamek to temat na kilka osob-

zalo się, że do zdarzenia doszlo na

To byl trudny dzień. Plan byl tak

Korona św. Stefana. Stara polska

dwuosobowa grupa w towarzystwie

nych artykulów. To prawdziwa perla

naszej trasie. Podwieźli nas blisko

napięty, że na wszelki wypadek nie

nazwa brzmi Temeszwar, a w niej jest

dwóch ,,zarobitczan" podjechala do

węgierskiego średniowiecza. Wladali

90 km. Z moich obliczeń wynikalo,

informowalem o nim towarzyszki po-

Seretu, najbliższego miasta, taksów-

zawarte węgierskie ,,vár", oznaczają-

nią znaczni mężowie. Przywolajmy

że powinienem dać za dwie osoby

dróży. Na dodatek sam pojawil się do-

ką. Potem droga wyglądala już kla-

ce zamek. Stara nazwa brzmi zresztą

chyba najbardziej znaną postać Ma-

co najmniej 50 lei (1 lei mniej więcej

datkowy punk na mapie. W miejscu

węgiersko. Timișoara jest najbardziej

sycznie, oczekiwanie na samochód.

cieja Korwina.

ma wartość zlotówki). Byl to wariant

przesiadki byla stara dacka twierdza.

zachodnim z miast Rumunii, znaj-

Kierowca okazal się osobą, która nie

Później rozpoczęla się męka ru-

oszczędny, bo może należalo się

Turystycznie miejsce tak interesują-

dującym się w ,,cypelku" wciśniętym

zabiera ludzi z dobroci serca, lecz po

muńskiej komunikacji. Po godzinie

nawet 80­90. Kierowca mówil, że to

ce, że nie można bylo jej pominąć.

między Serbię a Węgry. Architekto-

to, żeby zarobić kilka lei. Tradycyjna

15 trudno o autobus wiozący dalej

za dużo, gdy odejmowalem kolejne

Tu bylo serce państwa Daków, które

nicznie zachwyca i wydaje się mniej

stawka ­ dziesięć lei, zdaniem tego

niż dwa sąsiednie miasteczka. A

banknoty. Zaplaciliśmy 20 lei.

ostatecznie uleglo Rzymowi pod wo-

więc nadszedl czas próby ,,jeżdże-

Zawladnęla nami euforia, ale...

dzą Trajana w 106 roku. To też data

nia okazją"! Przy dużych dystansach

panowala krótko. Zostalo nam tyl-

graniczna wladców Dacji, ostatnim z

trzeba zachować taktykę ,,malych

ko okolo 20 km, ale zmierzchalo

nich byl Decebal. Rumuni zręcznie

kroków". Cieszyć się, że ktoś pod-

i znowu nikt się nie zatrzymywal.

wpletli ten wątek do swej mitologii

wiózl cię kilka kilometrów i czekać

Byliśmy w miejscu bez nazwy, a gó-

narodowej. Można być potomkiem

na następnego kierowcę. Pierwszy

rzysto-leśne serpentyny nie pozwa-

Daków i częścią świata romańskiego

podwiózl nas mily pan do miejscowo-

laly raczej, by chodzić tym drogami

jednocześnie. W każdym razie wtedy

ści Hațeg. Zostawil w miejscu, gdzie

o tej porze dnia... Robilo się coraz

rozpoczęla się latynizacja Dacji, a dziś

lapie się okazje. Byl bardzo gadatliwy

ciemniej... W końcu zatrzymal się

Rumuni mówią językiem romańskim,

i życzliwy. Nie chcial żadnych pienię-

mikrobus. Kierowca wiózl jakiś to-

co czasem wprawia w oslupienie oso-

dzy. To z takimi ludźmi kojarzy mi się

war. Byl z tych, którzy lubią towarzy-

by malo zorientowane, przekonane,

Rumunia, gdy myślę o niej życzliwie.

stwo i nie do końca się przejmuje,

że to Slowianie.

Po przejażdżce autobusem i okazją

czy pasażerowie go rozumieją, czy

Twierdza góruje na miastem,

do Hațegu, mieliśmy za sobą niemal

nie. Dotarliśmy, gdy byl już wieczór.

które jest stolicą okręgu Huneodara.

30 km. Potem oczekiwanie, to jest

Kierowca się zamyślil i pojechal za

Widać ją już z pociągu, na szczęście

Zamek w Hunedoarze

moment, gdy zawsze zastanawiam

daleko, ale zawrócil i zostawil nas

spacer do twierdzy to zaledwie pól

się, czy aby na pewno to byl dobry

rumuńska od innych miast. Prawdo-

pana wynosila 15. Po wymianie zdań

przy skręcie do miejscowości, która

godziny. Na dole czeka kolejka, któ-

pomysl. W końcu ktoś podwiózl.

podobnie dlatego pod koniec dwu-

i ujrzeniu dziwnego gestu, jakby pal-

w oryginalnej pisowni ma, a jakże,

ra zabiera turystów na górę. Pobyt

Kilkadziesiąt kilometrów... Zostawil

dziestolecia międzywojennego wznie-

cem pokazywal bolący ząb na policz-

ogonek: Orșova. Tego dnia przeje-

tam przynosi nieopisane wrażenia,

nas gdzieś w jakiejś miejscowości,

siono tu ogromną Katedrę Trzech

ku, kierowca nas wypuścil. Potem do-

chaliśmy 190 km!

ale wiem, że ważniejsze miejsce jest

Hierarchów. Prawoslawna świątynia,

wiedzialem się, że ten gest oznacza,

bez wątpienia wybudowana w stylu

że byl bardzo zly. Najważniejsze, że

rumuńskich świątyń zdominowala

pierwsze miejsce postoju ­ Suczawa

Plac Zwycięstwa.

zostalo osiągnięte.

Timișoara to stolica Banatu, re-

Polskie wyprawy do Suczawy nie

gionu mniej znanego niż Bukowina,

zawsze kończyly się szczęśliwie. Mie-

a podobna do niego pod względem

sięczne oblężenie Suczawy w 1497

zróżnicowania etnicznego. Mieszkali

roku przez wojska Rzeczpospolitej

tu Serbowie, Rumuni, Węgrzy, Niem-

zakończylo się fiaskiem, a w drodze

cy. Są tu do dziś pamiątki po osadnic-

powrotnej pod Kożminem skończylo

twie z okresu Monarchii Habsburgów.

się klęską. Wojska, które wpadly w

Można tu znaleźć slowackie i ukra-

zasadzkę w lasach bukowińskich,

ińskie wsie. Opowieść o Czerniow-

zostaly przetrzebione, co wzbogacilo

cach, gdzie mówilo się kiedyś w kilku

polszczyznę o przesadzone podob-

no powiedzenie ,,Za Jana Olbrachta

językach, w tym polskim, należą już

do przeszlości, a tu poznalem kiedyś

wyginęla szlachta". Dziś częściowo

Rumuna, który mówil po węgiersku

odbudowana z dotacji unijnych twier-

i serbsku. Bynajmniej nie uczyl się

dza tronowa jest atrakcją turystyczną

tych języków, znal je z kontaktów

a na drodze do zamku stoi pomnik

rodzinnych. Smaczku dodaje fakt, że

dumnego hospodara moldawskiego,

byl grekokatolikiem. Tak jak w wielu

Stefana Wielkiego. Statua zostala

Prefektura w Krajowej. Niepowtarzalny styl neorumuński

innych państwach Europy Środkowo

odnowiona z okazji setnej rocznicy

która z pewnością ma nazwę, ale my

-wschodniej, prześladowany w ko-

powstania Wielkiej Rumunii. Stefan

przed nami. Szybko udajemy się na

Orszowa

jej nie poznaliśmy. Następna osoba

munistycznej Rumunii kościól unicki

Wielki zostal po upadku komunizmu

dworzec autobusowy, by dostać się

Pierwszy raz w czasie tej podróży

wzięla, już nieżyczliwa, bez sympatii

odrodzil się z popiolów. Timișoara to

kanonizowany przez rumuńską cer-

do Huneodary. Zdjęcie tego zamku

zobaczyliśmy Dunaj. To miejsce jest

w glosie informująca, że daliśmy za

urokliwe miasto, ale po nieprzespanej

kiew i nosi teraz przydomek św. Ste-

jest chyba we wszystkich przewodni-

nazywane Żelazną Bramą, czasem

malo. Bardzo szybko powstaly w na-

nocy, by zdążyć na samolot z Buka-

fan Wielki. Posiada on też poczesne

kach po Rumunii. Rozpala wyobraź-

Żelaznymi Wrotami. Tu dolina Dunaju

szych glowach dwa typy kierowców:

resztu, i kolejnej krótkiej, by zdążyć

miejsce w rumuńskim panteonie na-

nię i zachwyca ogromem i muszę

oddziela Karpaty od Gór Wschodnio-

ci, którzy biorą z życzliwości, bo lubią

na pociąg do Devy, trzeba bylo porzu-

rodowym. A mądrość ludowa mówila

przyznać, że nie jest latwo znaleźć

serbskich, które już niektórzy specja-

ludzi, i ci, którzy biorą, by dorobić, bo

cić stolicę Banatu.

o nim, że tyle cerkwi ufundowal, ile

miejsce, by zrobić tak dobrze wy-

liści nie zaliczają do Karpat. Można