25

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 29 października­14 listopada 2019 nr 20 (336)

W tej najodleglejszej od Polski

odczuwala jednocześnie ból Węgrów.

Jednocześnie widać ten niegdysiejszy

zwlaszcza wśród starszych. Niekiedy

zaryzykować twierdzenie, że tu koń-

części Rumunii można znaleźć akcent

Trianon to byl symbol hańby i wielkiej

stoleczny charakter. Jest to pierwsze

ktoś powie kilka zdań po ukraińsku,

czą się Karpaty, a w każdym razie

polski. Na gmachu Muzeum Sztuki

krzywdy. Odebrano Węgrom nawet

miasto uniwersyteckie w Rumunii.

potem górę bierze rumuński.

niektórzy geografowie zgodziliby się

znajduje się tablica z informacją, że tu

Burgenland na rzecz... Austrii. Wę-

Jassy nie posiadają ogonka w

Wieś jest znana w Rumunii jako

z tym opisem. Dunaj, który przebija

w czasie II wojny światowej przebywal

grzy okazali się największymi prze-

nazwie, ale w zamian przepiękny

miejsce znakomite na wakacyjny od-

się między dwiema skalnym ścianami

prezydent Mościcki. Bywali tu później

granymi I wojny światowej, a to nie oni

Palac Kultury. Piękna klasycystyczna

poczynek. Znajduje się w Delcie Du-

jest tu wyjątkowo malowniczy.

inni dostojnicy, niekoniecznie sympa-

ją wywolali. Opuścili flagę do polowy

budowla zostala ukończona w 1925

naju i jest jednocześnie nad morzem.

Glówną  atrakcją  turystyczną

tyczni. Byl tu na przyklad Josip Broz

masztu. Wielu wyjechalo ze Slowacji,

roku. Budowa trwala niemal 20 lat.

Do niedawna nie przyjeżdżalo tu wielu

są przejażdżki motorówką. Liczne

Tito. Trzeba przyznać, że sojusznicy z

Zakarpacia, Rumunii i pojechalo do

Wcześniej stal tu palac książęcy.

turystów. Od kilku lat powstają tu nowe

punkty nad rzeką oferują przejażdżki

dwudziestolecia wybrali obiekt godny,

okrojonej ojczyzny. Haslem dwudzie-

Przed gmachem stoi Stefan Wielki

pensjonaty, pizzerie, restauracje. Wieś

motorówką po Dunaju. Wśród atrak-

wręcz zachwycający przepychem.

stolecia bylo Nem, nem, soha! (Nie,

przypominający, że znajdujemy się

powoli zatraca swój niepowtarzalny

cji jest Jaskinia Veterani, miejsce do

nie, nigdy!).

w Moldawii. Stoi dumnie na koniu,

charakter. Znikają tradycyjne chalu-

którego wchodzi się z motorówki. Da-

Tego dnia odbywal się dzień

jeszcze bardziej dostojny, niż w Su-

py, pojawiają się w ich miejsce nowe

kowie mieli tu skladać ofiary bogowi

Segedyn

Dalsza podróż byla zaplanowana.

miasta. W czasie festynu można bylo

czawie. Pod pomnikiem znajduje się

budynki, które mają pomieścić coraz

Zamolxe. Tutaj Austriacy wznieśli for-

Po nocy spędzonej w pociągu, mieli-

spróbować liczne rodzaje wina, lo-

wyobrażenie bitwy pod..., a jakże,

większą liczbę turystów. O istnieniu

tecę, którą dowodzil Wloch slużący w

śmy być o 7 rano w Timișoarze, by po

kalne sery i wędliny, a nade wszystko

Koźminem. Za Jana Olbrachta...

ukraińskich wiosek w Rumunii prawie

wojsku austriackim, general Frederi-

70 minutach wsiąść we FlixBus, który

zupę rybną, która jest tu traktowana

nikt nie wie. Rumuni, nie należąc do

co Veterani. Grota mogla pomieścić

jechal do Segedyna. Wróciliśmy z Ol-

jako lokalna atrakcja. Zupę rybną

slowiańskiego żywiolu, nie odróżniają

maksymalnie 250 żolnierzy i byla

Kiszyniów

tenii nie tylko na historyczne Węgry,

polecala pani w hotelu i przewodniki.

Jeżeli na ulicy mówią po rumuń-

języków z tej grupy, a w efekcie mylą

wykorzystywana do tego w czasie

Trzeba przyznać, że jest wyśmienita.

ale mieliśmy odwiedzić Węgry wla-

sku, ale można kupić kwas chlebowy,

Chachlów, jak tu nazywają się Ukraiń-

wojen z Imperium Osmańskim. Inną

Powrót do Rumunii również od-

ściwe. Zaufanie do kolei rumuńskich

znaczy żeś w Moldawii, precyzując w

cy (trzeba zaznaczyć, że nie ma to wy-

atrakcją przejażdżki po Dunaju jest

byl się nie bez niespodzianek, ale

okazalo się jednak blędem. Pociąg

Republice Moldawii. Rumuni, gdy mó-

dźwięku pejoratywnego) i Lipowanów,

Tablica Trajana. Wykuta na pamięć

wią o Moldawii, używają raczej okre-

czyli rosyjskich staroobrzędowców.

wybudowanej tu drogi, zostala prze-

ślenia Moldova, gdy o sąsiednim pań-

Sama świadomość mieszkańców wio-

niesiona 50 metrów wyżej, gdy spię-

stwie ­ Republica Moldova. Besarabia

ski jest również dość luźną mieszanką

trzono wody Dunaju w trakcie budo-

w dwudziestoleciu międzywojennym

wątków historycznych.

wy elektrowni wodnej Djerdap. Wody

­ Mówią, że pochodzimy od Za-

byla w skladzie Wielkiej Rumunii, po-

Dunaju podniosly się wówczas o 30

porożeni, tak mówią ­ powiedzial

tem zostala zabrana przez sowietów

metrów. Tabula Trajana znajduje się

mężczyzna w lódce.

w 1940, po wojnie ostatecznie wlą-

po serbskiej części Dunaju, co może

Inny mężczyzna, ewidentnie staly

czona do ZSRS. Od XIV wieku byla w

zemścić się boleśnie na rachunku, je-

bywalec baru, podal inną przyczynę:

Hospodarstwie Moldawskim. W 1812

żeli uczestnik przejażdżki nie wylączy

­ Nasi przodkowie przybyli tu, kiedy

zostala odebrana przez Rosję, a więc

Internetu w telefonie komórkowym.

bili się biali z czerwonymi. Uciekli wla-

nie zostala wlączona do jednoczącej

Duże wrażenie robi glowa Dece-

śnie wtedy.

się Rumunii w 1859 roku. Czekala

bala, ostatniego wladcy Dacji, który

­ A kto wie. My jesteśmy takimi

do 1918. Wytworzyl się tu trochę inny

zostal zaadoptowany do rumuńskie-

Cyganami ­ odpowiedzial inny, ewi-

rodzaj Rumunów, język rosyjski coraz

go panteonu narodowego. Zamó-

bardziej dominowal, duży odsetek

dentnie staly bywalec baru.

wiona rzeźba przez Iosipa Constan-

mieszkańców stanowili Ukraińcy. Mol-

Trudno mieć pretensje do Rumu-

tina Drăgana, popularyzatora idei

dawianie mówią inaczej po rumuńsku,

nów, że mylą Chachlów z Lipowana-

nacjonalistycznych, autora licznych

jakby... śledzikowali. Mówią miękko,

mi, skoro tożsamość mieszkańców

książek historycznych, biznesmena o

Jassy. Palac Kultury, przed nim oczywiście św. Stefan Wielki

bardziej ,,plyną", wymawiają ,,л" za-

Sfăntu Gheorghe jest niesprecyzowa-

komunistycznych korzeniach. Wlad-

tym razem to FlixBus się spóźnil.

CFR spóźnil się o ponad 90 minut.

miast ,,l". Chcialoby się powiedzieć: ,,to

na. Określenia języka, który byl tu uży-

ca Dacji spogląda majestatycznie w

Znowu drogę pokonaliśmy ,,okazją",

Autobus odjechal, a nocleg na Wę-

takie rumuńskie Wilniuki". Rumunia

wany pokoleniami, to ,,ruski"; czasem

stronę zachodu, przypominając, jak

by zdążyć na kolację i wieczorny

grzech byl już oplacony, szkoda bylo

też ma swoje kresy.

ukraiński. Sami mieszkańcy nie roz-

możemy podejrzewać, że krąg cywi-

samolot z Timișoary do Bukaresztu

30 euro. Podróż, która miala trwać 3

Dzisiaj malo kto deklaruje ru-

różniają tych języków, używając cza-

lizacji dackiej byl tak samo ważny, jak

(po rumuńsku, rzecz jasna, nazwa z

godziny zajęla grubo więcej. Pojecha-

sem specyficznego, lokalnego ,,sur-

muńskość. Sowieci sprytnie podkre-

inne starożytne ośrodki. Bez względu

ogonkiem ­ București).

liśmy do znajdującego się blisko gra-

żyku" z wplywami rosyjskimi. Jeden

ślili odrębność Moldawian, kreując

na motywy rzeźba jest imponująca.

Ta doba również należala do

nicy Aradu. Stamtąd pociąg odjeżdżal

z mieszkańców wioski prezentowal

odrębny naród wschodnioromański.

Jest największym wykutym w skale

trudnych. Samolot wylądowal w Bu-

tak późno, że czekanie nie oplacalo

Większość uważa się za Moldawian.

rosyjskie piosenki z telefonu komórko-

wyobrażeniem w Europie. Niedo-

kareszcie okolo 22. Potem o 3:30 byl

się zupelnie. Następnego dnia rano

O Rumunach mówią czasem ,,bracia

wego, twierdząc, że są ukraińskie.

kończona twarz Decebala liczy so-

pociąg, który dojechal do Medgidii o

mieliśmy wrócić do Timișoary. Jeden

nasi zza Prutu", czasem mówią to z

bie niemal 43 metry wysokości i jest

5:37, abyśmy po 20 minutach prze-

z obecnych w pobliskiej knajpie po-

przekąsem. Niemniej wielu z nich ma

szeroka na 32 metry. W tym miejscu

Jassy

siedli się do pociągu do Tulczy, gdzie

wiedzial: 150 lei. Targowanie nic nie

drugi, rumuński paszport. O ponow-

Podróż z Tulczy do Jass okazala

na Dunaju, pod mostem, zbierają się

byliśmy o 9 rano. W sam raz, by pójść

dalo, żeby uratować 30 euro, zapla-

nej unii malo kto chyba marzy, ale

się kolejnym wyzwaniem. Z jakiegoś

kolejki motorówek. Każdy chce mieć

cilem jakieś 35, ale przynajmniej do-

znajduje się taki punkt w programach

powodu moja próba dokonania re-

fotografię z ostatnim królem Dacji.

jechaliśmy do granicy. Szczęściem w

politycznych niektórych stronnictw.

zerwacji w Internecie biletów na au-

Przejażdżka motorówką to rów-

nieszczęściu okazal się autobus po

Udalo nam się trafić nawet na taką

tobus Tulcza ­ Jassy zakończyla się

nież frajda sama w sobie. Moc sil-

węgierskiej stronie z kierowcą mówią-

pikietę. W parku powiewala flaga

niepowodzeniem. Z dużym rozcza-

nika pozwalala na szybkie mknięcie

cym po angielsku, co jak się później

Rumunii (bez moldawskiego byka).

rowaniem uslyszalem, w okienku,

po modrej rzece, która moim zda-

okazalo, na Węgrzech nie jest takie

Zawieszony byl apel do USA, Chin,

że żadnej rezerwacji nie dokonano

niem ma raczej odcień zielonkawy.

oczywiste. Zamiast o 11, w Segedy-

Japonii i Unii Europejskiej, by aktyw-

i że mogę pojechać jutro autobusem,

Kierujący motorówką, chcąc uczy-

nie byliśmy o jakiejś 16.

nie wsparly ponowne zjednoczenie.

bo są jeszcze bilety. Informacja byla

nić trasę zabawniejszą wplywal na

Po kilku dniach w Rumunii Sege-

Jednym z symboli i jednocze-

fatalna, ponieważ autobus do stolicy

fale powstające po przeplywających

dyn zachwyca nie tylko architekturą

śnie najważniejszym pomnikiem w

Moldawii jeździ tylko raz dziennie.

obok statkach. Uczestnicy, skacząc

i porządkiem, ale również uprzej-

Moldawii jest... Stefan Wielki. Mol-

Zadalem zatem pytanie, na które i tak

po falach, z zachwytem trzymali się

mością i życzliwością mieszkańców

dawski hospodar jest na wszystkich

znalem odpowiedzi: dokąd powinie-

barierek. Zbliżala się godzina od-

tego miasta. Ludzie jakby wylawiali

nem kupić bilet? Do Galacza.

banknotach moldawskich. Pienią-

jazdu pociągu. Z przykrością trzeba

ciebie z tlumu, wiedzieli, że jesteś

dze nawet tak samo się nazywają,

Po raz trzeci tego lata bylo mi

bylo pożegnać Dunaj.

turystą i należy ci się pomoc. Za co?

są leje rumuńskie i moldawskie.

dane zobaczyć Dunaj. Autobus do-

Za sam fakt bycia turystą i obcokra-

Moldawia ma też inne oblicze, nie

jeżdża do przystani. Pasażerowie

Krajowa

jowcem. Bariera językowa czasem

tylko rumuńsko-moldawskie. Na uli-

wysiadają i plyną promem na drugą

To pierwsza od kilku dni miejsco-

nie ma znaczenia, język mówiony

cach Kiszyniowa niekiedy dominuje

stronę Dunaju. Brak biletów do Jass

wość bez ogonka w nazwie. Po ru-

może być w stu procentach niezro-

rosyjski, kierowcy mają za szybą

pozwolil spędzić kilka godzin w Gala-

muńsku jest zapisywana jako Craio-

Kiszyniów. Znowu... św. Ste-

zumialy, za to język gestów tlumaczy

gieorgiewskie wstążki. Nie trzeba

czu. To miasto, w którym do tej pory

va, ale nie na tym polega jej niezwy-

fan Wielki

90%. Reszty można się domyśleć. To

też jechać do Sewastopola, by zo-

tylko przesiadalem się, okazalo się

klość. To miasto jest stolicą regionu

na spacer, zjeść ciorbă do burtă, czyli

nieslychane, jaką umiejętność mają tu

baczyć na bazarze orgię symboli

posiadać bardzo interesujące dla tu-

Oltenia. Nie widzieć czemu, uważa-

rumuńskie flaczki, a o 13:30 wyplynąć

ludzie, aby wychwycić zagubionego

putinowsko-wielkoruskich na koszul-

rysty miejsca.

lem, że to odlegla prowincja Rumunii

już statkiem. O tej godzinie trzema ra-

turystę i próbować wytlumaczyć do-

kach, kubkach, talerzach i innych

Jassy przez trzysta lat byly sto-

i nie znajdzie się tutaj niczego cieka-

mionami Dunaju wyplywają statki do

kąd, jak i czym mają się udać dalej.

turystycznych gadżetach. Moldawia

licą Hospodarstwa Moldawskiego.

wego. Tymczasem jest to miasto na-

Sfântu Gheorghe, Peripravy i Suliny.

Mam kompleks dwudziestolecia

nie jedno ma imię...

W 1859 Moldawia zjednoczyla się

sycone wlasną, woloską architekturą,

Tu zaczyna się Delta Dunaju.

międzywojennego: dobre stosunki z

Kiszyniów byl ostatnim punktem

z Woloszczyzną, tworząc Rumunię.

nieporównywalną z żadnym innym

Rumunią i wielka milość do bratan-

podróży. O 18:35 z Dworca Pólnoc-

Jeszcze przez trzy lata Jassy pozo-

krajem. Ten styl bardzo charaktery-

ków. Jako rumunofil kilka razy ob-

nego w Kiszyniowie odjechal auto-

staly stolicą zjednoczonych państw

styczny o niepowtarzalnych dachach

Sfântu Gheorghe

To jedyne w Rumunii miejsce,

chodzilem narodowe święto Rumunii

naddunajskich. Od 1862 roku stolicą

bus do Lwowa. W poniedzialek dwa

jest bardzo oryginalny, ale jednocze-

gdzie można zobaczyć ujście Dunaju

1 grudnia. Tego dnia Rumunii z Sied-

Rumunii byl Bukareszt. Jassy wró-

tygodnie wcześniej przekroczyliśmy

śnie jest bardzo swojski, jakby koja-

do Morza Czarnego. Mieszkańcy tej

miogrodu, a wlaściwie Transylwanii,

cily do swej roli jeszcze raz, na krót-

granicę z Rumunią i w poniedzialek

rzący się z huculskimi, bojkowskimi

wsi są potomkami kozaków, którzy

Marmaroszu, Banatu i Kriszany mieli

ko, w wyniku niepomyślnych dzialań

autobus przekroczyl granicę w miej-

cerkwiami, z kościolami na Podhalu.

zalożyli w delcie Dunaju Sicz Za-

zademonstrować chęć zlączenia ze

wojennych w latach 1816­18. To

scowości o bardzo rumuńskiej na-

Można powątpiewać w teorie o wę-

dunajską. Wedle ostatniego spisu

Starym Królestwem. Pokój w Trianon

miasto różni się od pozostalych w

zwie Mamalyha. Tak zakończyla się

drującym wzdluż Karpat substracie

powszechnego jest tu jedynie 21

przypieczętowal nabytki terytorialne

Rumuni. Ma więcej przestrzeni, jest

dwutygodniowa podróż po Rumunii

dacko-trackim, ale kultura materialna

Ukraińców, ale przy odrobinie szczę-

Rumunii, które zawsze wprawialy

mniej tloczne, jakby odleglość od luku

(Rumunii z przyleglościami, rzecz

bez wątpienia na obszarze tych gór

ścia można uslyszeć język ukraiński

mnie w podziw, ale jakaś część mnie

Karpat wplywala na charakter miasta.

jasna).

ma wiele cech wspólnych.