26

Z przedwojennej prasy

29 października­14 listopada 2019 nr 20 (336) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Pogrzeb Nieznanego Żolnierza

30 listopada 1923 prezydent Rzeczypospolitej Stanislaw Wojciechowski powolal

Tymczasowy Komitet Organizacyjny Budowy Pomnika Nieznanego Żolnierza.

4 kwietnia 1925 w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie przygotowano

losowanie pobojowiska, skąd mają ostatecznie zostać wybrane szczątki Nieznane-

go Żolnierza. Wybór padl na typowane wcześniej jedno z 15 pól walk: ,,Pobojowi-

sko Lwowa lącznie z pobojowiskami nad Wereszycą ­ listopad 1918­1919".

pokoleniom glosil najszczytniejszą

opracowal

Ekshumacja zwlok

ideę bezosobowego poświęcenia.

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

Nieznanego Żolnierza

A gdy pójdzie przez szerokie,

Na cmentarzu Obrońców Lwowa

Kurier Lwowski z dnia 14 paź-

polskie ziemie, poryw czci i holdu

dokonano wczoraj ekshumacji zwlok

dziernika 1925 przedstawil informa-

miljonów serc w jeden rytm nastrojo-

Nieznanego Żolnierza przy udziale

cję o organizacji uroczystości ekshu-

nych, odprowadzą go zwycięsko po-

specjalnej komisji. Odkopywanie gro-

macji szczątków Nieznanego Żolnie-

wiewające bialo-amarantowe sztan-

bów, wybór zwlok i przeniesienie do

rza z cmentarza Orląt Lwowskich w

dary i nieskończone girlandy zielonej

kaplicy trwalo cztery godziny.

celu przeniesienia ich do centralnego

smreczyny, bo on jest symbolem

Komisję ekshumacyjną stanowili:

grobu w Warszawie.

Króla-Ducha narodu, pomnikiem

gen. Malczewski jako delegat min.

Miastu naszemu, dzięki szczę-

wszystkich marzeń, tęsknot i tego

spraw wojskowych, ks. arcybiskup

śliwemu losowi, przypadl w udziale

bezimiennego Czynu, co w dniach

Twardowski, wojewoda Garapich jako

zaszczyt, że zwloki Nieznanego Żol-

krwawych narodzin wolności zisz-

delegat min. spraw wewnętrznych,

nierza, których uroczysty pogrzeb

czal się w bezimiennym heroizmie

delegat min. robót publicznych Jan

odbędzie się w Warszawie, wybrane

na chwalę imienia polskiego.

Lisiecki, prezydent miasta Neumann,

będą z pobojowiska lwowskiego.

Oto w szarym mundurku, bez

naczelnik wydzialu grobownictwa wo-

Wczoraj odbylo się w sali Ogni-

pychy w sercu i bez nadziej nagród

jewództwa lwowskiego Józef Ważny,

ska Oficerskiego posiedzenie Komi-

poszedl w bój, gdy zabrzmialo haslo

ks. Truszkowski kapelan DOK VI jako

tetu obywatelskiego pod przewod-

pobudki i oddal wszystko, co czlo-

delegat kurji biskupiej wojsk polskich,

nictwem gen. Thuliego, przy udziale

wieczeństwo Ojczyźnie oddać może:

pulk. Boruta-Spiechowicz i pulk. Lo-

przedstawicieli wladz i stowarzy-

mlodość, urodę życia, wszystkie na-

dziński ­ jako eksperci z ramienia

szeń.

miętne rojenia i tęsknoty, krew i ży-

min. spraw wojskowych. Techniczne

Pulk. Kamiński przedstawil dyrek-

cie, nic w zamian nie wziąwszy.

przeprowadzenie ekshumacji powie-

tywy ministra spraw wojskowych co

A przecież w codziennem, sza-

rzono wlaśc. zakladu pogrzebowego

do pogrzebu w Warszawie, na pod-

rem życiu tak bujnie krzewi się sob-

w Warszawie, p. Lopackiemu.

stawie których opracowano szczegó-

kostwo. egoizm, zamaskowany rekla-

O godz. 2 po pol. rozpoczęto roz-

ly uroczystości lwowskiej:

mowa blagą i chciwy, natrętny interes

kopywanie grobów nieznanych żol-

Rozpoczęcie prac ekshumacyj-

kupiecki, usilujący sprzedać drogo

nierzy, jakich wielu leży na cmenta-

nych nastąpi 29 b.m. w godzinach

każdy patriotyczny frazes, każdą cno-

rzu Obrońców Lwowa. W zapadlych,

porannych. Po ekshumacji zwloki

tę obywatelską.

spróchnialych trumnach znaleziono

Nieznanego Żolnierza zlożone zo-

Czyż te prochy starego żolnierza

już tylko zczerniale szkielety, okryte

staną w kaplicy na cmentarzu Obroń-

nie są protestem przeciw malodusz-

strzępami mundurów, w których szu-

ców Lwowa. Wprowadzenie do Kate-

ności i jarmarcznej moralności spo-

kano odznak, świadczących, iż zmar-

dry nastąpi dnia 30 b.m., następnego

lecznej?

ly byl istotnie żolnierzem polskim.

Warta honorowa przy trumnie ze szczątkami Nieznanego

dnia uroczysty pochód odprowadzi

Do tych prochów powinien każ-

Odkopano trzy groby bez dodatniego

Żolnierza w kaplicy na Orlętach

zwloki na dworzec, gdzie trumna

dy pójść w pielgrzymce i, bijąc się

rezultatu: w jednym spoczywal kapral

umieją się zmienić w piorun nieugiętej

gandy idealów, których symbolem

ustawiona będzie w sali recepcyjnej.

w piersi, wyspowiadać swoje serce.

austrjacki, o czem świadczyly zacho-

woli, cios wytrwalego czynu.

jest Nieznany Żolnierz. Z calego

Odjazd do Warszawy oznaczono na

Niech kult Nieznanego Żolnierza bę-

wane gwiazdki, w dwóch innych na-

Niechaj jednak ten pogrzeb Nie-

województwa lwowskiego przybędą

1 listopada o godz. 8.30 rano. Za

dzie nie tylko wyrazem wdzięczności,

gie kości bez jakichkolwiek odznak.

znanego Żolnierza będzie także sym-

do Lwowa delegacje, które zglaszać

trumną będą szly wybrane jako dele-

lecz także czynnikiem odrodzenia

Otwarto zatem jeszcze trzy mogi-

bolicznym pogrzebem wszystkich

się będą do p. radcy Żelewskiego w

gacja: dwie matki, dwie wdowy, dwie

duchowego.

ly i odnaleziono w nich pośród kości

wojennych, i niech z chwilą zlożenia

starostwie lwowskiem najpóźniej do

sieroty po poleglych, dwóch inwali-

Dziwnie sprawiedliwym sędzią

i lachmanów polskie orzelki na czap-

Go do dostojnego grobu zatriumfuje

godz. 8.30 rano 31 b.m.

dów i dwóch obrońców Lwowa.

okazal się los, który pobojowisko

kach i guzikach. Z ulożonych rzędem

W dniu 2 listopada odbędą

Trumna ze zwlokami Nieznanego

trumien wskazala jedną matka żol-

wszędzie uroczyste nabożeństwa

Żolnierza przybędzie do Warszawy o

nierza, którego grób nie jest znany

żalobne polączone z odwiedzaniem

godz. 6 rano 2 listopada. Po powi-

(p. Jadwiga Zarugiewiczowa, matka

i wieńczeniem grobów żolnierskich

taniu na dworcu zwloki zostaną od-

poleglego pod Zadwórzem, pocho-

oraz plyt pamiątkowych. Poza tym

wiezione do katedry św. Jana, gdzie

wanego we wspólnym grobie). Wy-

ku czci Nieznanego Żolnierza będą

odbędzie się nabożeństwo żalobne

brala trumnę, najbardziej zniszczoną,

urządzone uroczyste wieczory przez

przy udziale najwyższych wladz

z krzyżykiem najskromniejszym, bez

powiatowe komitety dla uczczenia

Rzplitej. Nastąpi potem przewiezienie

żadnego napisu. Najautentyczniejszy

Nieznanego Żolnierza.

trumny na plac Saski na lożu dzialo-

Nieznany Żolnierz, który nie wiado-

Dzień 31 października ma być

wem, przybranem w barwy narodo-

mo, gdzie i kiedy padl. Musial jednak

dniem wolnym od pracy.

we w 6-cio konnych zaprzęgach. Na

być polskim żolnierzem, gdyż pocho-

Na podstawie zapewnień naj-

calej przestrzeni rozstawione będą

wano go w maciejówce, z orzelkiem,

wyższych  naczelników  naszych

szpalery wojsk i sztandarów. Trum-

przypiętym do munduru i musial paść

urzędów ­ urzędnicy i szkoly święcić

na zlożona zostanie w mogile u stóp

od kuli, skoro mial glowę przestrzelo-

będą uroczyście dzień 31 b.m., który

pomnika ks. Józefa Poniatowskiego,

ną i lewą nogę zlamaną.

będzie dniem wolnym od pracy.

gdzie stać będzie honorowa warta

Wybrane zwloki zlożono razem

Jadwiga Zarugiewiczowa typuje trumnę ze szczątkami

Ani chwili wątpić nile należy, że

w mundurach historycznych. Przy

z pogruchotaną trumną w trzech no-

Nieznanego Żolnierza

wszyscy pracodawcy umożliwią swo-

opuszczeniu trumny wyglosi mowę

wych trumnach: sosnowej, cynkowej

im pracownikom wzięcie udzialu w

min. Sikorski. Pogrzeb odbędzie się

i dębowej, ozdobionych posrebrzane-

na stale owoc Jego bezimiennego

Lwowskie wskazal jako miejsce, kry-

uroczystości i w dniu tym zwolnią ich

z największą okazalością.

mi orlami. P. Lopacki wlasnoręcznie

poświęcenia ­ Pokój na ziemi!

jące najwspanialsze przyklady porywu

od pracy.

dokonal zalutowania trumny metalo-

bohaterskiego. Z dumą spoglądamy

Informacji towarzyszyl artykul

wej. Wszystkie te czynności zostaly

A wojewoda lwowski wydal

na Lwów, na to najżarliwsze z miast

29 października, zgodnie z usta-

redakcyjny o znaczeniu tego donio-

uwiecznione na zdjęciach.

stosowne rozkazy, mające zabez-

naszych rubieży. Tu tylko, wśród mu-

lonym planem, rozpoczęla się we

slego aktu.

Wieczór już zapadl, gdy ekshu-

pieczyć dostojny przebieg calej ce-

rów tego heroicznego miasta otucha

Lwowie ceremonia ekshumacji i ty-

macja wreszcie byla ukończoną. W

remonii.

wstępuje w serce, bo do dziś jeszcze

Symbolizm

powania szczątków, które mają być

ciemnościach występowala wspania-

poszczerbione mury świadczą, że mi-

Nieznanego Żolnierza

Odezwa pana wojewody

przewiezione do Warszawy oraz ko-

Oto powstal z grobu i z triumfem

le na wzgórku kaplica Obrońców Lwo-

P. Wojewoda lwowski zwrócil się

lość Ojczyzny nie jest tu liczmanem,

lejne akty oddania czci bezimienne-

bezinteresownej milości ofiarnej po-

wa, oświetlona wewnątrz blaskiem

do wszystkich starostów z gorącym

ale treścią polskiej duszy, żywą praw-

mu bohaterowi ojczyzny...

wiodą go do stolicy, aby wszystkim

świec, a zewnątrz ogniami smolnemi.

apelem do jak najszerszej propa-

dy serc, które w chwilach potrzeby